موشک های ایران چگونه ذخیره موشک های رهگیر آمریکا را برای چند سال کاهش داد؟
چالش بازیابی ذخایر « تاد»
ایالات متحده در جریان جنگ ۱۲روزه اسرائیل علیه ایران در ماه ژوئن، حدود یکچهارم از ذخیره موشکهای رهگیر پیشرفته THAAD خود را مصرف کرد؛ این موضوع را دو منبع آگاه از این عملیات اعلام کردند. آمریکا با نرخی بسیار فراتر از ظرفیت تولید، به حملات ایران واکنش نشان داده است.
به گفته این منابع، نیروهای آمریکایی برای مقابله با بارش موشکهای بالستیک تهران، بیش از ۱۰۰ فروند (و احتمالاً تا ۱۵۰ فروند) موشک THAAD -مخفف سامانه دفاع هوایی ارتفاع بالا در فاز نهایی- شلیک کردند؛ که این مقدار، بخش قابل توجهی از ذخیره این سامانه پدافندی ایالات متحده را شامل میشود. آمریکا هفت سامانه «تاد» در اختیار دارد که در این درگیری دو واحد از آنها را در اسرائیل مستقر و استفاده کرد.
مصرف این تعداد موشک تاد در مدت زمانی بسیار کوتاه، شکافهایی را در شبکه دفاع موشکی آمریکا آشکار کرد و یکی از داراییهای گرانقیمت این کشور را در زمانی تحلیل برد که حمایت عمومی آمریکاییها از دفاع از اسرائیل به پایینترین سطح تاریخی خود رسیده است. مقامات پیشین وزارت دفاع آمریکا و کارشناسان موشکی به سیانان گفتهاند که این کاهش سریع ذخایر، نگرانیهایی را درباره وضعیت امنیتی جهانی ایالات متحده و توانایی آن برای بازتولید سریع ذخایر تسلیحاتی ایجاد کرده است.
تعهد گرانقیمت
بر اساس برآوردهای بودجه سال ۲۰۲۶ وزارت دفاع، آمریکا در سال گذشته تنها ۱۱ فروند موشک رهگیر THAAD خریداری کرده و انتظار میرود در سال مالی جاری نیز تنها ۱۲ فروند دیگر دریافت کند.
تعداد موشکهای تاد مصرفشده در جریان جنگ ۱۲روزه برای اولینبار توسط والاستریت ژورنال گزارش شد. با وجود استفاده گسترده از سامانههای تاد برای کمک به دفع حملات ایران در جریان جنگ ماه گذشته، دهها موشک ایرانی به اسرائیل اصابت کرد. سامانه تاد، سامانهای متحرک است که میتواند موشکهای بالستیک کوتاهبرد، میانبرد و میانبرد بلند (intermediate-range) را، چه درون جو زمین و چه در خارج از آن، در فاز نهایی پروازشان رهگیری کند. هر واحد این سامانه توسط ۹۵ سرباز آمریکایی اداره میشود و شامل ۶ سکوی پرتاب و ۴۸ موشک رهگیر است. این موشکها توسط شرکت لاکهید مارتین تولید میشوند و طبق بودجه آژانس دفاع موشکی آمریکا برای سال ۲۰۲۵، هر فروند آن حدود ۱۲.۷ میلیون دلار قیمت دارد. بر اساس برآوردهای بودجه وزارت دفاع ایالات متحده برای سال مالی ۲۰۲۶، آمریکا قصد دارد در سال آینده ۳۷ موشک رهگیر تاد خریداری کند.
اما کارشناسان و مقامات پیشین دفاعی هشدار دادهاند که لازم است میزان تولید به شکل چشمگیری افزایش یابد تا کمبود فعلی جبران شود. یکی از متخصصان پدافند موشکی که هزینههای دولت آمریکا را در این زمینه دنبال میکند، گفت: «گزارشها درباره میزان مصرف موشکهای THAAD نگرانکنندهاند. این نوع استفاده مستمر چیزی نیست که ایالات متحده بتواند بهطور دائم از عهدهاش برآید. این یک تعهد مهم به متحد اسرائیلی ما بود، اما ظرفیت رهگیری موشکی در دفاع ضدموشکی یک نگرانی واقعی است و سامانه تاد منبعی بسیار کمیاب محسوب میشود.»
کمبود موشک
و خسارات اسرائیل
به گفته کارشناسان، دادههای منبعباز و تصاویر ویدیویی بررسیشده توسط CNN نشان میدهند که دهها فروند از موشکهای ایران توانستند به اهداف خود برسند. بویژه با ادامه جنگ، نرخ موفقیت ایران در عبور از سامانههای پدافندی افزایش یافت و این مسأله منجر به وارد آمدن یکی از شدیدترین خسارات به اسرائیل در دهههای اخیر شد.
تحلیلی که توسط اندیشکده مستقر در واشنگتن به نام مؤسسه یهودی برای امنیت ملی آمریکا (JINSA) انجام شده، برآورد کرده است که سامانههای رهگیر تاد آمریکا در کنار رهگیرهای پیکان-۲ و پیکان-۳ اسرائیل، مجموعاً ۲۰۱ فروند از ۵۷۴ موشک شلیکشده ایران را ساقط کردهاند. طبق این گزارش، سامانه تاد تقریباً نیمی از کل رهگیریها را انجام داده که نشان میدهد ذخایر موشکی سامانه آرو اسرائیل ناکافی بوده است. آری سیکورل، نویسنده این گزارش، نوشته است: «پس از مصرف بخش بزرگی از موشکهای رهگیر موجود، ایالات متحده و اسرائیل اکنون با نیاز فوری برای پر کردن ذخایر و افزایش شدید نرخ تولید مواجهاند.» او تخمین زده است که در صورت ادامه روند تولید فعلی، بین 3 تا 8 سال طول خواهد کشید تا این ذخایر بازیابی شوند.
به گفته کارشناسان، مشکل ایالات متحده بویژه در منطقه هند-اقیانوس آرام حادتر است؛ جایی که چین تلاش کرده حضور نیروی دریایی آمریکا را از خود دور نگه دارد. سیدهارت کاوشال، پژوهشگر ارشد در مؤسسه خدمات سلطنتی متحد بریتانیا (RUSI)، گفت: «از منظر صرفاً نظامی، چینیها کاملاً برندهاند، چرا که طی دو سال اخیر در خاورمیانه، ایالات متحده مقدار قابلتوجهی از توانمندیهایش را مصرف کرده که جایگزینی آن برای صنعت دفاعی آمریکا بسیار دشوار خواهد بود.»
مقامهای سابق دفاعی اظهار کردند، کاهش قابلیتهای دفاعی در منطقه هند-اقیانوس آرام به نگرانی فزایندهای برای دولت پیشین جو بایدن بدل شده بود، زیرا آن دولت برای مقابله با یمن از ذخایر نظامی خود استفاده میکرد.
یکی از مقامهای ارشد سابق در دولت بایدن که از جزئیات کارزار آمریکا علیه یمن آگاه است، گفت: «خدا نکند در اقیانوس آرام درگیریای رخ دهد، چون در آن صورت فشار عظیمی بر ظرفیت موشکی ما و توان ارتش برای تأمین مهمات لازم وارد خواهد شد.»
منبع: CNN