عمادالدین جعفری
کارشناس بازار خودرو

تحویل دیرهنگام خودروها توسط شرکت‌های خودروسازی به یکی از چالش‌های اصلی بازار خودرو تبدیل شده است. این مشکل بویژه در مورد برخی شرکت‌ها که رویکردهای غیرمعمولی اتخاذ کرده‌اند، بیشتر به چشم می‌آید. یکی از این شرکت‌ها از ابتدا با دریافت پیش‌پرداخت‌های مشتریان، اقدام به فروش خودروهای اقساطی بدون محدودیت کرده است. این در حالی است که ظرفیت تولید این شرکت به‌هیچ‌وجه با میزان پیش‌فروش‌های انجام‌شده همخوانی ندارد. به ‌عنوان نمونه، برخی مشتریان تا 11 ماه و حتی یک سال پس از پرداخت پول خود، هنوز نتوانسته‌اند خودروهای خود را دریافت کنند. عدم ارائه مدارک و مستندات نیز بر نارضایتی‌ها افزوده و برگزاری تبلیغات گسترده و غیرواقعی توسط این شرکت، وضعیت را بحرانی‌تر کرده است. در حالی که انتظار می‌رود شرکت‌ها بر اساس ظرفیت تولید و موجودی قطعات، پیش‌فروش‌ها را انجام دهند، این شرکت با فروش اقساطی بدون هیچ‌گونه سقفی، عملاً موجب جمع‌آوری پول‌های زیادی از مردم شده است و خودرویی به متقاضیان تحویل نمی‌دهد. این موضوع اگرچه به نارضایتی گسترده مشتریان و شکایت برخی از آنها منجر شده، اما این شرکت همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد و طرح‌های جدید پیش‌فروش را معرفی می‌کند. وضعیت در مورد این شرکت خاص بیشتر به عدم تحویل خودروها مربوط می‌شود تا تأخیر در تحویل. با توجه به این شرایط، انتظار می‌رود که دستگاه‌های نظارتی به ‌طور جدی وارد عمل شوند و نظارت‌های لازم را بر عملکرد شرکت‌های خودروسازی انجام دهند. این اقدام می‌تواند به حفظ حقوق مشتریان و بهبود شرایط بازار کمک کند.
 
بوروکراسی اداری مانع از تحویل سریع خودروهاست
مشکل تأخیر در تحویل خودروهای ثبت‌نامی اکنون محدود به یک یا دو شرکت خاص نیست. برخی شرکت‌های مونتاژی نیز با مشکلات تأمین قطعات مواجه هستند. به ‌عنوان مثال، آسیب‌های ناشی از آتش‌سوزی در بندر رجایی باعث از بین رفتن برخی از کالاهای این شرکت‌ها و در نهایت اختلال در روند تحویل خودروها شد. در زمینه شرکت‌های وارداتی، بسیاری از این شرکت‌ها با مشکلات جدی مثل بوروکراسی اداری روبه‌رو هستند. فرآیند ترخیص خودروها از سامانه جانبازی به‌شدت زمان‌بر بوده و هنوز بسیاری از خودروهای وارداتی در بازار قابل مشاهده نیستند. این موضوع بویژه ناشی از بوروکراسی پیچیده و طولانی در روند تخصیص ارز، ترخیص از گمرک و شماره‌گذاری است. به‌طوری که خودرویی که سال ۲۰۲۴ خریداری می‌شود، ممکن است تا سال ۲۰۲۵ به مشتری تحویل داده شود. درحال حاضر روند واردات خودرو به‌قدری کند و پیچیده شده که هر یک از عوامل دخیل در این فرآیند به‌ صورت مستقل و غالباً بدون هماهنگی عمل می‌کنند. این موضوع نه‌تنها باعث ایجاد کارشکنی‌های متعدد در فرآیند واردات شده، بلکه به ‌طور کلی بر روند بازار تأثیر منفی گذاشته است. اگر این فرآیند به ‌طور مؤثر و سریع‌تر مدیریت می‌شد، بازار خودرو می‌توانست پیش از این به آرامش برسد.
 
پایان دلالی در بازار خودرو
در حال حاضر، با ورود تدریجی خودروها به بازار، به‌ نظر می‌رسد که شرایط به‌ نفع مصرف‌کننده در حال تغییر است. روند واردات خودرو به‌صورت قطره‌چکانی ادامه دارد و این مسأله موجب کاهش سود دلالان و نزدیک شدن قیمت‌ها به قیمت‌های کارخانه‌ای شده است. در واقع، بازار در حال عبور از یک وضعیت حبابی به سمت تعادل واقعی است. پیش از این، به‌دلیل کمبود عرضه و افزایش تقاضا، بسیاری از افراد که سرمایه کافی داشتند، خرید خودرو را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری می‌دیدند و با خرید خودروها از شرکت‌ها و فروش آنها با قیمت‌های بالاتر به سودهای کلانی دست می‌یافتند. اما اکنون با افزایش عرضه خودرو، وضعیت به‌طور قابل توجهی تغییر کرده است. مصرف‌کنندگان نیز به‌خوبی متوجه هستند، اگر خودرویی را که در حال حاضر در بازار چند میلیارد تومان بالاتر از قیمت اصلی خود عرضه می‌شود خریداری کنند، می‌توانند با صبر و انتظار، آن را با قیمت پایین‌تری تهیه کنند. این امر باعث شده که مشتریان با احتیاط بیشتری به خرید خودرو بپردازند و این روند به کنترل بهتر عرضه و تقاضا منجر شده است.