سعیده احسانی راد
گروه فرهنگی

گروه فرهنگی‌/ آثار دیده نشده زنان هنرمند نوگرا مجموعه گنجینه موزه هنرهای معاصر برای اولین بار در نمایشگاه «به گز ارش زنان» در موزه هنرهای معاصر تهران نمایش داده می‌شود.
رضا دبیری‌نژاد، مدیر موزه هنرهای معاصر در نشستی درباره نمایشگاه جدید موزه هنرهای معاصر گفت: «ایده نمایشگاه زنان نوگرا در موزه هنرهای معاصر از آبان سال گذشته مطرح و مقدمات کار از همان زمان چیده شد، از اواسط نمایشگاه پیکاسو در فروردین امسال هسته نمایشگاه‌گردانی نمایشگاه را تشکیل دادیم، قرار بود در هفته آخر خردادماه این نمایشگاه افتتاح شود که در اواخر آماده‌سازی در مرحله چیدمان ماجرای جنگ تحمیلی 12‌روزه پیش آمد و روند برپایی نمایشگاه متوقف شد و بعد از جنگ و آتش‌بس تصمیم به افتتاح نمایشگاه گرفتیم.»
دبیری‌نژاد اضافه کرد: «در دوره معاصر یکی از ویژگی‌های نو و مدرن شدن، حضور اجتماعی زنان است و اگر قرار باشد تاریخ معاصر کشور را روایت کنیم بخشی از آن باید با تکیه بر موضوع هنرمندان زن صورت گیرد، ما فقط دنبال یک یا دو زن هنرمند در گنجینه بودیم اما بعد به مجموعه زیادی از هنرمندان زن در گنجینه موزه هنرهای معاصر برخوردیم که تا به حال به صورت مجموعه با هم به نمایش در نیامده بود.»
مدیر موزه هنرهای معاصر درباره روند برپایی نمایشگاه هنرمندان زن نوگرا گفت: « جالب است بدانید در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، ۲۷۰ اثر از ۶۵ هنرمند زن نوگرا شناسایی شده است که به تناسب ظرفیت فضا، منتخبی از این آثار در نمایشگاه «به گزارش زنان» با نمایش آثار هنرمندانی همچون منیر فرمانفرمائیان، بهجت صدر، ایران درودی، پروانه اعتمادی، فریده لاشایی و لیلی متین‌دفتری ارائه می‌شود.»
رییس موزه هنرهای معاصر تهران در تشریح بخش‌های مختلف نمایشگاه زنان هنرمند نوگرا، گفت: «با توجه به اینکه آثار زنان در گنجینه، تمام هنرمندان معاصر را پوشش نمی‌داد برای اینکه فرصت روایتگری بیشتری داشته باشیم با مشارکت تعدادی از گالری‌ها و خانه هنرمندان، همزمان با برپایی نمایشگاه در موزه هنرهای معاصر دو بخش دیگر را اضافه کردیم به این شرح که پنجشنبه 2 مرداد در مجموعه گالری‌های خانه هنرمندان نمایشگاه‌هایی در موضوعات مختلف افتتاح می‌شود و روز جمعه 3 مرداد در تعدادی از گالری‌های تهران نمایشگاه‌هایی با آثار هنرمندان زن خواهیم داشت.»
نمایشگاه‌گردانی «به گزارش زنان»
توکا ملکی، یکی از نمایشگاه‌گردان‌های این نمایشگاه نیز گفت: «شاید تنها نام هفت یا هشت هنرمند زن در فضای عمومی‌هنر ایران شنیده شده باشد اما با بررسی گنجینه موزه دریافتیم که تعداد قابل‌توجهی از آثار موجود متعلق به زنان است. در واقع، بیش از نیمی‌از آثار گنجینه تاکنون هیچ‌گاه در معرض دید عموم قرار نگرفته‌اند. در این نمایشگاه، تقسیم‌بندی مشخصی بر اساس شاخصه‌های فنی و جریان‌های اصلی هنر نوگرا صورت گرفته است. بخش اول به پیشگامان اختصاص دارد؛ زنانی که از اولین هنرجویان هنر نوگرای ایران بوده‌اند. قدیمی‌ترین اثر موجود در این بخش متعلق به شکوه ریاضی است.»
او افزود: «بخش دوم به پرتره اختصاص دارد و به چگونگی مواجهه زنان هنرمند با مفهوم چهره‌نگاری در آثارشان می‌پردازد. بخش سوم که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به هنر انتزاعی اختصاص دارد؛ جریانی که نام‌هایی چون بهجت صدر و منیر فرمانفرمائیان در آن شاخص‌اند. بخش چهارم به مناظر و طبیعت و بخش پنجم به جزئیات زندگی روزمره زنان هنرمند می‌پردازد.»
افســـانــــه کامـــران یـــکی دیگر از نمایشگاه‌گردان‌ها با اشاره به روند مطالعات دانشگاهی در زمینه هنر زنان گفت: «پژوهش‌هایی که درباره آثار هنرمندان زن صورت می‌گیرد معمولاً ماهیتی بینارشته‌ای دارند. در سال‌های اخیر، توجه به این حوزه افزایش یافته و علاقه دانشجویان به مطالعه آثار زنان هنرمند بویژه در قالب پایان‌نامه‌ها و تحقیقات دانشگاهی چشمگیر بوده است.»
کامران ادامه داد: «در نشست‌هایی که در قالب این نمایشگاه برگزار خواهد شد، قصد داریم به موضوعاتی چون تاریخ‌نگاری هنر زنان، هویت و بازنمایی، شیوه‌ها و رسانه‌ها، حرفه زنان هنرمند و روایت‌های آنان بپردازیم.»
نمایشگاه «به گزارش زنان؛ آثار هنرمندان زن نوگرای ایران به روایت موزه هنرهای معاصر» چهارشنبه (اول مردادماه) در موزه هنرهای معاصر تهران افتتاح می‌شود و به مدت دو ماه میزبان علاقه‌مندان است. 

برش

مدیر زن و مجازی‌سازی نمایشگاه
رئیس موزه هنرهای معاصر تهران افزود: «هنرمندان در طول تاریخ و در بخش‌های مختلف هنری همچون فرش و نقاشی نقش تأثیرگذاری داشته‌اند اما کمتر شناخته شدند و در دوره معاصر یکی از ویژگی‌ها حضور اجتماعی زنان است که باید به آنها بپردازیم. زنان هنرمند اکنون نقش مهمی‌در فضای هنر معاصر ایران ایفا می‌کنند که حراج‌های هنری و نمایشگاه‌ها حتی در عرصه بین‌المللی بدون حضور زنان برگزار نمی‌شود.»
دبیری‌نژاد بیان کرد: «در جریان نمایشگاه، کتاب‌های نمایشگاه «پیکاسو» و کتاب نمایشگاه زنان رونمایی خواهد شد. همچنین در بخش جنبی نمایشگاه، نشست‌های پژوهشی و نمایش فیلم‌های مستند خواهیم داشت که محتوای آن در قالب‌های مختلفی منتشر می‌شوند و در اختیار عموم قرار خواهد گرفت. مجازی‌سازی نمایشگاه را هم پیگیری خواهیم کرد. سایت موزه هنرهای معاصر تهران هم راه‌اندازی می‌شود.»
رئیس موزه هنرهای معاصر تهران به اتفاق جالب دیگری در این نمایشگاه اشاره کرد و گفت: «موزه هنرهای معاصر از زمان گشایش تا به حال مدیر زن نداشته و تمام مدیران موزه مرد بودند، به مناسبت برپایی نمایشگاه زنان تصمیم گرفتیم برای نمایشگاه در روز افتتاحیه یک رئیس افتخاری داشته باشیم و خانم توکا ملکی انتخاب شدند.»