وحید کیانی
گروه بین‌الملل

در دیدار این هفته دونالد ترامپ با دبیرکل ناتو، رئیس‌جمهوری آمریکا اولتیماتوم ۵۰ روزه‌ای به ولادیمیر پوتین برای پذیرش صلح در اوکراین داد. ترامپ تهدید کرد در صورتی که فرصت مذکور پایان یابد، تحریم‌های ثانویه علیه مسکو وضع خواهد کرد. او همچنین از ارسال پدافند پیشرفته پاتریوت به اوکراین خبر داد.
در مصاحبه ماه مارس با شبکه ان‌بی‌سی نیز ترامپ، رئیس‌جمهوری روسیه را به خاطر وقت‌کشی و رد مذاکرات صلح با کی‌یف، به باد انتقاد گرفت. سیاست‌ها و سخنان دو ماه گذشته ترامپ در تضاد روشنی با مواضع قبلی او از زمان آغاز جنگ اوکراین تلقی می‌شود. ترامپ بارها مدعی شده بود که خواهان و قادر به پایان‌دادن درگیری است. همچنین زمانی که او به دفتر بیضی‌شکل راه یافت، علناً از اعلام هرگونه بسته حمایتی-نظامی جدید برای اوکراین امتناع ورزید. اما وقتی احساس کرد که پوتین او را بازی می‌دهد و حاضر به مذاکره نیست، رویکرد سخت‌تری پیش گرفت.
او در مصاحبه اخیر با بی‌بی‌سی گفت که هنوز با پوتین به بن‌بست نرسیده و توافق درباره اوکراین همچنان ممکن است. اما روز دوشنبه، یک مقام کاخ سفید اظهار داشت که ترامپ در نظر دارد تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی بر کالاهای روسی و همچنین تحریم‌های ثانویه علیه کشورهای خریدار صادرات روسیه، از جمله چین و هند که بزرگ‌ترین خریداران نفت خام روسیه هستند، اعمال کند.
ارسال تسلیحات پیشرفته به اوکراین و تهدید به تحریم‌های سخت علیه روسیه قوی‌ترین اظهارات ترامپ در حمایت از کی‌یف به شمار می‌رود. این اقدام جدیدترین چرخش در مواضع متغیر او نسبت به روسیه و اوکراین تلقی می‌شود.
 
ترمیم روابط واشنگتن- مسکو
پس از حمله سال ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین، ترامپ برای مدت طولانی از انتقاد مستقیم از پوتین امتناع ورزید. او حتی اقدامات پوتین را هوشمندانه خواند و روایت‌های کرملین درباره آغاز جنگ را تکرار کرد. ترامپ همچنین بارها به رابطه شخصی خوبش با پوتین بالیده است. او که از زمان بازگشت به کاخ سفید حداقل شش‌بار گفت‌وگوی تلفنی با پوتین داشته، تلاش کرده روابط با روسیه را ترمیم کند. او حتی در دیدار این هفته با دبیرکل ناتو، اظهار کرد: «نمی‌خواهم بگویم که پوتین یک آدم‌کش است، اما او آدم سرسختی است.»
همدلی ظاهری رئیس‌جمهوری آمریکا با پوتین زمانی آشکار شد که در دیدار پرتنش ماه فوریه با ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین، ترامپ کی‌یف را مسئول جنگ دانست.
در جریان کمپین انتخاباتی، ترامپ گاهی در لفافه و گاهی مستقیماً زلنسکی را مقصر وقوع جنگ می‌دانست و از اظهار اینکه آیا خواستار پیروزی اوکراین است، خودداری می‌کرد. او به واشنگتن‌پست گفته بود که با فشار بر کی‌یف برای واگذاری سرزمین، می‌تواند جنگ را پایان دهد. همچنین در ملأ عام وعده داد که ظرف ۲۴ ساعت پس از بازگشت به کاخ سفید، جنگ را متوقف خواهد کرد؛ اما هیچ‌وقت جزئیاتی از نقشه خود نداد.
ترامپ با اظهار اینکه زلنسکی مسئول تهاجم روسیه بوده، او را «دیکتاتوری نامنتخب» توصیف کرد و موجب خشم اوکراینی‌ها شد. این اظهارات پس از مذاکرات آمریکا و روسیه درباره اوکراین در ریاض، بدون حضور مقامات اوکراینی یا ناتو مطرح شد که اوکراینی‌ها را نگران و روسیه آن را گامی به سوی پایان انزوای مسکو توصیف کرد.
ترامپ گفت: «امروز شنیدم که (اوکراینی‌ها) می‌گویند ما (به اجلاس صلح) دعوت نشدیم. شما سه سال سر کار بودید، باید جنگ را پایان می‌دادید. اصلاً نباید آن را شروع می‌کردید. می‌توانستید توافق کنید.»
دیدار زلنسکی از کاخ سفید به مشاجره‌ای پرتنش تبدیل شد و ترامپ و جی‌دی ونس، معاون‌اول رئیس‌جمهور آمریکا به خاطر ناشکری رهبر اوکراین بابت کمک‌های آمریکا به او تاختند. ترامپ به زلنسکی گفت: «شما اکنون در موقعیت خوبی نیستید. خودتان را در موقعیت بدی قرار داده‌اید. دست بالا را ندارید. وقتی با ما باشید، دست بالا را خواهید داشت.» این اختلاف عمومی به ویژه پس از دهه‌ها مخالفت رؤسای جمهوری آمریکا با اقدامات نظامی کرملین، در تاریخ مدرن بی‌سابقه بود. پس از این دیدار، یک مقام ارشد دولت اعلام کرد که بازنگری سیاستی در جریان بوده و پای حجم زیادی از تجهیزات آمریکایی در میان است.
 
ترامپ صبر نکرد
اما بالاخره صبر رئیس‌جمهوری آمریکا لبریز شد. واشنگتن‌پست گزارش داد پس از آنکه پوتین مشروعیت زلنسکی را زیر سؤال برد، ترامپ «خشمگین» شد. رئیس‌جمهوری آمریکا در مصاحبه ماه مارس با ان‌بی‌سی ابراز داشت که اگر او و پوتین نتوانند «خونریزی در اوکراین» را پایان دهند یا اگر فکر کند «تقصیر روسیه است»، اعمال تعرفه‌های بیشتر بر نفت روسیه را در نظر خواهد گرفت. او که پیش‌تر اعتبار زلنسکی را زیر سؤال برده بود، از او نیز انتقاد کرد و او را به تلاش برای خروج از توافق فلزات کمیاب با آمریکا متهم کرد. او افزود که اگرچه از پوتین ناامید شده، اما به او اعتماد دارد و معتقد است که پوتین به قولش عمل خواهد کرد.
ترامپ پس از حملات بیشتر روسیه به اوکراین، در ۲۴ آوریل بار دیگر از پوتین انتقاد کرد و در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «از حملات روسیه به کی‌یف خوشحال نیستم. غیرضروری و زمان‌بندی بسیار بد. ولادیمیر بس کن.»
ترامپ در حاشیه مراسم تشییع‌جنازه پاپ فرانسیس در واتیکان با زلنسکی دیدار خصوصی داشت که اولین گفت‌وگوی رو در رو پس از سفر رئیس‌جمهوری اوکراین به کاخ سفید بود. زلنسکی این دیدار آرام را «بسیار نمادین و با پتانسیل تاریخی، در صورت دستیابی به نتایج مشترک» توصیف کرد. در همین حال، ترامپ در شبکه‌های اجتماعی از پوتین و حملات روسیه به اوکراین انتقاد کرد و نوشت که این حملات باعث شده فکر کند: «شاید او نمی‌خواهد جنگ را متوقف کند، فقط من را سرگرم می‌کند و باید به شکلی متفاوت، شاید از طریق بانکداری یا تحریم‌های ثانویه با او برخورد کرد.»
در ۳۰ آوریل، واشنگتن توافقی بحث‌برانگیز در زمینه مواد معدنی کمیاب با کی‌یف امضا کرد که اگرچه هیچ تضمین امنیتی مشخصی برای اوکراین ندارد، اما «همسویی استراتژیک بلندمدت» بین دو کشور و حمایت آمریکا از «امنیت، رفاه، بازسازی و ادغام اوکراین در چهارچوب‌های اقتصادی جهانی» را تأیید می‌کند. اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده گفت: «این توافق به روسیه نشان می‌دهد که دولت ترامپ به فرآیند صلحی متمرکز بر اوکراینی آزاد، مستقل و مرفه در بلندمدت متعهد است.» ترامپ و زلنسکی در اجلاس ۲۵ ژوئن ناتو نیز دیدار داشتند. ترامپ این دیدار را «بسیار خوب» توصیف کرد و درباره زلنسکی گفت: «فکر می‌کنم او دوست دارد این جنگ پایان یابد.» او افزود که قصد دارد با ولادیمیر پوتین صحبت کند تا ببیند آیا می‌تواند آن را پایان دهد. زلنسکی نیز گفت که با ترامپ درباره تمایل اوکراین برای خرید سامانه‌های دفاع هوایی پاتریوت آمریکا گفت‌وگو کرده است.
سرانجام ترامپ در ماه جولای با تشدید انتقاداتش از پوتین، بار دیگر از برنامه ارسال تسلیحات بیشتر به اوکراین سخن گفت. او گفت: «از پوتین راضی نیستم، همین‌حالا می‌توانم این را بگویم، چون او افراد زیادی را می‌کشد.» در ۱۳ جولای ترامپ در قوی‌ترین تغییر موضع خود در حمایت از اوکراین در دوره ریاست‌جمهوریش، اعلام کرد که به اوکراین برای دستیابی به تسلیحات پیشرفته، از جمله موشک‌های پاتریوت که هزینه آن توسط اتحادیه اروپا پرداخت می‌شود، کمک خواهد کرد. او از پوتین «ناامید» است و به خبرنگاران گفت: «فکر می‌کردم او کسی است که به حرفش عمل می‌کند.»
با این حال، رویترز به نقل از سه منبع نزدیک به کرملین گزارش داد پوتین قصد دارد تا زمانی که غرب با شرایط صلح مورد نظر او موافقت نکند، به جنگ در اوکراین ادامه دهد و از تهدیدهای دونالد ترامپ درباره تحریم‌های سخت‌تر هراسی ندارد. این منابع افزودند که با پیشروی نیروهای روسی، ممکن است جاه‌طلبی‌های سرزمینی پوتین بیش از پیش گسترش یابد.