صف خروج اتباع غیرمجاز از کشور طولانی‌تر شده است و گذرگاه‌های مرزی دوغارون و میلک در دو استان خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان در دو هفته اخیر و از زمان تشدید برخورد با اتباع غیرمجاز، چندین برابر قبل و به ‌صورت 24 ساعته پذیرای انجام تشریفات قانونی خروج اتباع غیرمجاز از ایران هستند. 15 تیرماه 1404 آخرین مهلت خروج اتباع غیرمجاز از ایران بود. هرچند این مهلت دست‌کم از 11 ماه پیش از طریق رسانه‌ها اطلاع‌رسانی شده، با این حال آنچه باعث شده است اتباع غیرمجاز این مهلت قانونی را جدی بگیرند هماهنگی کامل همه دستگاه‌های اجرایی و نظارتی از وزارت کشور و نیروی انتظامی گرفته تا قوه قضائیه، جامعه اصناف و... برای اجرای این قانون است. بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی وزارت کشور، از ابتدای سال‌ جاری تا کنون، یعنی در طول کمتر از 4 ماه 772 هزار مهاجر افغانستانی غیرمجاز از کشور خارج شده‌اند که بیش از 50 درصد آمار خروج در همین دو هفته اخیر ثبت شده است.
برای اینکه تصوری نزدیک به واقعیت از حجم خروج اتباع از کشور داشته باشید، در نظر بگیرید پیش از اجرای طرح بازگشت اتباع غیرمجاز به کشورشان، شمار بازگشت روزانه در استان سیستان و بلوچستان بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر بود که با اجرای این طرح و هماهنگی میان دستگاه‌ها این تعداد به ۱۴ هزار نفر در روز از طریق مرز «میلک» رسیده است.
رئیس مرکز امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور در سفر به مرز دوغارون تایباد و بازدید از روند خروج اتباع غیرمجاز کشور افغانستان گفت:«این تعداد تبعه غیرمجاز شناسایی شده در سراسر کشور از سه مرز میلک در استان سیستان و بلوچستان، ماهیرود در خراسان جنوبی و معبر دوغارون در خراسان رضوی به سمت وطن خود برگشته‌اند.»
نادر یاراحمدی اظهار کرد:«۶۷ درصد اتباع غیرمجاز از گذرگاه رسمی دوغارون، ۳۲ درصد از مرز میلک و یک درصد از مرز ماهیرود به سمت افغانستان عزیمت کرده‌اند.»
 وی افزود:«۶۰ درصد اتباع غیرمجاز افغانستانی به صورت خود‌معرف و داوطلب به کشورشان برمی‌گردند و آن گروه که هنوز برای برگشت اقدامی نکرده‌اند هر چه سریع‌تر بعد از انجام مراحل قانونی برای بازگشت خود اقدام کنند.»
وی ادامه داد:«برگه‌های سرشماری که در اختیار اتباع غیرمجاز افغانستانی قرار دارد هیچ‌گونه اعتباری ندارد و در صورت شناسایی تبعه غیرمجاز از سوی دستگاه‌های متولی در سطح کشور، مهاجران از مزایای خروج مرز بهره‌مند نخواهند شد.»
او اضافه کرد:«همه زیرساخت‌های لازم برای خروج آسان آن‌هم در نهایت تکریم و احترام برای اتباع غیرمجاز افغانستانی از طریق مرزهای پیش‌بینی شده در ایران فراهم شده است و ساماندهی خروج اتباع غیرمجاز افغانستانی در معبر دوغارون نسبت به یک هفته گذشته قابل مقایسه نیست.»
یار احمدی افزود:«اتباع غیرمجاز افغانستانی که به هر دلیلی مطالباتی در ایران دارند و به آن نرسیده‌اند، می‌توانند با مراجعه به دفاتر کنسولگری‌ها و ادارات کل اتباع و امور مهاجران خارجی سراسر کشور، برای اخذ مطالبات قانونی خود اقدام کنند و در این راستا وکیل رایگان هم پیش‌بینی شده است.»
تغذیه رایگان در مرز
استاندار سیستان و بلوچستان هم با اشاره به اجرای طرح بازگشت داوطلبانه اتباع کشور افغانستان از بسیج همه ظرفیت‌های استانی برای ساماندهی و خروج این افراد خبر داد.
منصور بیجار در گفت‌و‌گو با خبرنگاران اظهار کرد:«پس از اعلام اجرای طرح بازگشت داوطلبانه اتباع افغانستانی، ایجاد آمادگی‌ لازم در سیستان و بلوچستان ضروری بود زیرا با توجه به اینکه تعداد زیادی از اتباع پیش از این در سایر استان‌ها ساکن بودند و مرزهای فعال برای خروج محدود به «دوغارون» و «میلک» است، شاهد افزایش مراجعه آنها به این استان بودیم.»  وی افزود:«برای تسهیل در روند بازگشت اتباع، مرز میلک که پیش از این نیز فعال بود به ‌صورت ۲۴ ساعته فعال شد و اردوگاه‌های «الغدیر» در زاهدان و مستقر در میلک تجهیز شدند و توسعه یافتند، همچنین از ظرفیت اردوگاه‌های قدیمی منطقه سیستان نیز استفاده شد.»
استاندار سیستان و بلوچستان گفت:«در برخی روزها، تعداد افراد حاضر در اردوگاه‌ها به بیش از سه برابر ظرفیت اسمی آنها رسید، به‌ همین منظور اقدامات فوری شامل تجهیز سالن‌ها به سیستم سرمایشی، افزایش سرویس‌های بهداشتی، احداث سایه‌بان و ساماندهی ورود و خروج افراد در دستور کار قرار گرفت.»  بیجار با بیان اینکه از الگوی مدیریت بحران و تجربه اربعین برای ساماندهی این عملیات استفاده کردیم، خاطرنشان کرد: «دستگاه‌های اجرایی و امدادی به‌ صورت میدانی وارد عمل شدند، نیروهای هلال احمر، دانشگاه‌های علوم پزشکی زاهدان و زابل، اورژانس و شهرداری‌ها با تمام توان پای کار آمدند به‌ طوری که خدمات پزشکی، دارویی، تغذیه‌ای و بهداشتی به ‌صورت کامل برای همه بویژه گروه‌های آسیب‌پذیر از جمله سالمندان، کودکان و زنان فراهم شد.»

بــــرش

تأمین امنیت و حفظ کرامت انسانی
استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به مشارکت نهادهای مردمی و خیران افزود:«مواکب مردمی، ستاد عتبات عالیات، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز نقش مؤثری در تأمین غذای گرم، بسته‌های غذایی و سایر مایحتاج ضروری اتباع داشتند. مردم نوع‌دوست سیستان و بلوچستان اعم از شیعه و سنی، با تمام وجود از این میهمانان پذیرایی کردند.» وی گفت:«برای تسهیل تردد به آن‌ سوی مرز با همکاری شهرداری زابل، خودروهای حمل‌ونقل در مرز میلک مستقر شدند تا افراد را از اردوگاه‌ها تا خاک افغانستان منتقل کنند، همچنین با توجه به مشکلات به وجود آمده در پل میلک، مسیر جایگزین با هماهنگی طرف مقابل تعریف و زیرسازی آن آغاز شد.»
بیجار درباره تأمین امنیت نیز خاطرنشان کرد:«نیروهای نظامی و انتظامی با آمادگی کامل مسئولیت تأمین امنیت این فرآیند را بر عهده دارند، هماهنگی کامل در سطح ملی و استانی برقرار و منابع مالی نیز بموقع تأمین شده است.» استاندار سیستان و بلوچستان به حضور سرکنسول افغانستان در استان اشاره کرد و گفت:«به‌ منظور تقویت هماهنگی‌، بازدیدهایی از ظرفیت‌های اردوگاهی و مرزی با حضور نمایندگان طرف مقابل انجام و در این بازدیدها، رضایت و قدردانی آنها از خدمات اعلام شد، همچنین در صورت وجود نیازهای بیشتر در سوی دیگر مرز، آمادگی کامل برای کمک‌رسانی داریم.» بیجار با بیان اینکه همه اقدامات انجام‌ شده با رویکرد حفظ کرامت انسانی و میهمان‌نوازی ایرانیان همراه بوده است، تأکید کرد:«با تکیه بر توان داخلی و همدلی موجود در سیستان و بلوچستان، آمادگی کامل برای ساماندهی بیش از ظرفیت فعلی نیز وجود دارد تا این فرآیند با عزت، آرامش و امنیت کامل ادامه پیدا کند.»