عبدالرضا راشد
معاون توسعه روابط  و مطالعات منطقه‌ای و  بین‌المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، قرارگاه فعالیت‌های فرهنگی بین‌المللی نظام جمهوری اسلامي ايران در خارج از كشور به شمار مي‌آيد. اين سازمان در سال 1375 برای تجمیع فعالیت‌های فرهنگی بین المللی تاسیس شد. از این رو  از طریق نمایندگی‌های فرهنگی خود در خارج كشور (حدود 60نمایندگی فرهنگی) برنامه‌های متعددی برای تصویر سازی صحیح از ایران و با هدف اثرگذاری بر مخاطبان خود انجام می‌دهد. برگزاری سمینارهای علمی برای مخاطبان دانشگاهی، انتشار کتب و مجلات متعدد، برگزاری هفته‌های فرهنگی، نمایشگاه و کارگاه‌های آموزشی، آموزش زبان فارسی، اعطاء فرصت‌های مطالعاتی، برگزاری اردوهای آموزشی، امضای تفاهم نامه همكاری با سازمان‌های همتای خارجی برای اجرای برنامه‌های مشترک فرهنگی، میزگردهای علمي و گفتگوهای دینی در قالب برنامه مبادلات فرهنگی امضا شده با کشورها تنها بخش کوچکی از فعالیت‌هايی است که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی توسط مراکز ستادی خود و از طریق نمایندگی‌های فرهنگی اجرا می‌کند.  
دستگاه دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، سیاست خود را در خارج از کشور بر اساس اصل احترام متقابل و تعامل مؤثر و سازنده قرار داده و تلاش میکند تا انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، دستاوردهای آن و آموزه‌های اسلام ناب محمدی را به جهانیان معرفی کند. فرهنگ و تمدن ایران اسلامی که سهم عمده‌ای در شکوفایی فرهنگ جهانی داشت قابلیت این را دارد که همگرايي ملت‌های منطقه را در زمینه‌های فرهنگی افزایش دهد. دستگاه دیپلماسی فرهنگی ایران تلاش می‌کند تا ضمن زدودن هراسی که دشمنان ایران از انقلاب اسلامی در جهان ایجاد می‌کنند، تصویری صحیح از فرهنگ ایران و دستاوردهای انقلاب اسلامی در خارج از کشور بسازد. دل‌های حق‌جویان جهان پذیرا و آماده دریافت پیام های معنوی و نداهای صلح و دوستی و برادری جمهوری اسلامی ایران است.
قدرت نرم ایران ناشی از حقانیت پیام معنوی و اهداف آرماني انقلاب اسلامی است که دل‌های ملت‌های جهان از شرق تا غرب تشنه آن است. قلمروي فرهنگ و تمدن ایران بسیار فراتر از مرزهای جغرافیایی امروز است. مرزهای ايران فرهنگی روزگاری از کناره‌های مدیترانه در غرب تا مرزهای غربی چین در شرق امتداد داشت. تأکید بر پیوستگی‌های فرهنگی و ریشه‌های مشترک تاریخی در منطقه و بازتولید همبستگی‌های معنوی ملت‌ها در چاچوب همزیستی مسالمت آمیز در زمرة اهداف فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه است. همچنین پیام‌های معنوی و استقلال‌طلبانه مبتنی بر کرامات انسانی علاقه‌مندان خود را نه تنها در میان مسلمانان منطقه بلکه در میان ملت‌های حق جوی جهان دارد. اندیشه های عالمانه حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) علاقه مندان زیادی را در جهان دارد و ما در هر جایی که حضور می‌یابیم با این بازخوردها و علاقه‌مندی‌ها مواجه هستیم. در یک جمله پشتوانه‌های دیپلماسی فرهنگی ایران که بر روی پیامهای انسان دوستانه و صلح آمیز برای تمام ابنای بشر استوار شده جاذبه و قدرت فراوانی دارد و این ثروتی است که از آموزه های اسلام ناب محمدی(ص) و فرهنگ و تمدن شکوفای ایران اسلامی نشأت گرفته است. از اين روست كه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معرفي و شناساندن تمدن نوين اسلامي – ايرانی را وجهه همت خود قرار داده است.
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی فعالیت‌های فرهنگی خود را بر چهار اصل اساسی قرار داده است. این اصول در راستای تحقق اهداف دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بکار گرفته می‌شود. بر این اساس اولین قدم در فعالیت‌های فرهنگی، شناخت کشورها براساس مقتضیات فرهنگی- اجتماعی آنهاست. شناسایی ذائقه مخاطبان، مهم‌ترین بخش آغاز هر فعالیت فرهنگی است. تا شناختی از اوضاع و شرایط کشورها و نیاز فرهنگی مخاطبان حاصل نشود نمی توان به اهداف در نظر گرفته شده دست یافت.
دومین اصل، تصویر سازی صحیح از ایران اسلامی و انقلاب اسلامی است. پس از شناخت فرهنگی منطقه است که میتوان تصویر درستی مبتنی بر واقعیت‌های جمهوری اسلامی ایران به ملت‌ها ارائه داد و تبلیغات منفی و مسموم دشمنان ایران و اسلام را نقش بر آب کرد. تعامل مؤثر و سازنده در عرصه فرهنگی با کشورها در چارچوب منافع ملی طرفین و براساس اصل برابری و احترام متقابل سومین اصل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است. پس از اجرای صحیح این سه اصل است که می‌توان به مرحله تأثیرگذاری ورود کرد و این در واقع همان قابلیت قدرت نرم است که به دنبال متقاعد‌کردن و ایجاد نگرش مثبت و جاذبه دل‌هاست. این راهبرد از نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور به عنوان صف تا مراکز پشتیبانی‌کننده داخلی به عنوان ستاد عملیاتی دنبال می‌شود. در مجموع قابلیت و توان فرهنگي ایران اسلامی این پتانسیل را دارد که با اتكا به پشتوانه‌هاي استوار تمدنی با قدرت پيش رود، به ويژه آنكه انقلاب اسلامی ايران از ماهيت فرهنگی به عنوان بن مايه قدرت نرم برخوردار است.
نکته آخر این است که امسال از سوی مقام معظم رهبری، سال «سرمایه گذاری برای تولید» نامگذاری شده است. باید بگویم که این موضوع، فرصتی است تا ارجحیت و برتری فرهنگ بر اقتصاد که از پایه‌های اصلی انقلاب اسلامی ایران به شمار می رود، نمایان شود. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با تمرکز بر صادرات محصولات فرهنگی و صنایع خلاق، تلاش خواهد کرد که قدرت فرهنگی ما را بیشتر به جهانیان نشان دهد و از آن سو، جذابیت های سرمایه گذاری در کشور را به بهترین شکل ممکن برای دیگران نمایان سازد.