همزمان با افزایش ریسک های ژئوپلیتیک به صدا درآمد
آژیر التهاب قیمتها در بازار نفت
در پی تجاوز نظامی ایالات متحده به خاک ایران در سحرگاه دیروز، رسانههای بینالمللی از افزایش قابلتوجه ریسکهای ژئوپلیتیکی و آمادهباش بازارهای مالی جهانی برای موج جدیدی از نوسانات خبر دادهاند و بازار نفت نیز مهیای افزایش شدید قیمت شده است.
خبرگزاری «رویترز» در این باره با اشاره به نقش تعیینکننده ایران در بازار نفت، «این حمله نهتنها موازنه اقتصاد خاورمیانه را تغییر داده، بلکه میتواند به بحرانی جهانی در اقتصاد و امنیت تبدیل شود» رویترز افزود: «این حمله بلافاصله انتظارات از افزایش شدید قیمت نفت در زمان بازگشایی بازارها را تقویت کرد. چنان که احتمال تشدید تنش ها در منطقه یا تقابل نظامی گستردهتر، باعث شده است معاملهگران در بازارهای جهانی بهسرعت داراییهای امنتری مانند طلا را جایگزین ارزهای پرریسک کنند.»
قیمت آتی نفت برنت در هفته گذشته و در پی تنشهای ژئوپلیتیکی 11 درصد افزایش یافته بود و به طور موقت به 80 دلار در هر بشکه رسید، زیرا سرمایهگذاران احتمال مداخله آمریکا در بازار انرژی را ارزیابی میکردند. اما تحلیلگران جی پی مورگان
(JP Morgan) هشدار داده اند در صورت تشدید تنشها، قیمت نفت ممکن است تا ۱۳۰ دلار در هر بشکه افزایش یابد و پیش بینی می شود که بازارهای آسیا و اروپا با نوسانات شدید روبه رو خواهند شد.
همچنین فایننشالتایمز با تحلیل پیامدهای حمله آمریکا به ایران بر بازار نفت، هشدار داده است که در صورت تشدید درگیریها یا اختلال در صادرات نفت خلیج فارس، بازار انرژی با بحران جدیدی مواجه خواهد شد: «تقابل نظامی در منطقه حتی در کوتاهمدت میتواند به جهش شدید قیمت نفت منجر شود و فشارهای تورمی را در اقتصادهای بزرگ جهانی افزایش دهد.»
ساول کاونیک، تحلیلگر انرژی در MST Marquee هشدار داد: «بسیاری چیزها به نحوه پاسخ تهران بستگی دارد اما در صورت بالا گرفتن تنش ها و التهاب در منطقه، این شرایط میتواند قیمتها را به سمت بیش از 100 دلار در هر بشکه سوق دهد.» ناظران بازار خاطرنشان کردند که حملات به زیرساختهای هستهای نسبت به درگیریهای منطقهای قبلی ریسک سیستماتیک بیشتری دارند. جان کیلداف، از شرکت Again Capital، از وجود یک ریسک 8 دلاری در هر بشکه نفت خبر داد و گفت: «واکنش پیشفرض بازار صعودی است. این بار شرایط کاملاً متفاوت است.»
علاوه بر چین، برای هند نیز قیمتهای بالای نفت چالشهای اقتصادی حادی ایجاد میکند. سانتانو سنگوپتا، اقتصاددان گلدمن ساکس، تأکید کرد که «قیمتهای بالای 75 دلار در هر بشکه، اقتصاد کلان این کشور را تحت فشار قرار میدهد و هر افزایش 10 دلاری 30 تا 40 واحد پایه به هزینههای واردات اضافه میکند.»
در عین حال، بخشهای وابسته به نفت از جمله شرکتهای بازاریابی نفت HPCL، BPCL، Indian Oil، رنگ، تایر و هواپیمایی با فشار بر حاشیه سود مواجه هستند. سامیران چاکرابورتی از سیتیگروپ خاطرنشان کرد که «هند اگرچه دارای برخی ذخایر مالی است اما اختلال در زنجیره تأمین میتواند تورم را تشدید کند.»
افزایش قیمت نفت میتواند روند کاهش تورم در آمریکا و اروپا را مختل کند و احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال، رزرو را به تعویق بیندازد. مارک اسپیندل از شرکت «پوتوماک ریور کپیتال» با اشاره به نگرانی ها از پاسخ کوبنده ایران و ارزیابی های خسارت، گفت: «معاملات نفت در قیمت بالاتری گشوده خواهند شد. تورم رو به رشد می تواند اعتماد مصرفی را تضعیف کرده و احتمال کاهش نرخ بهره آمریکا را کمتر و اقتصادی را که با تعرفه های ترامپ در تنگنا قرار گرفته است، پیچیده کند.»
در حالی که اوپکپلاس قصد دارد در 5 ژوئیه (حدود دو هفته دیگر) درباره افزایش بیشتر تولید نفت بحث کند، تحلیلگران هشدار میدهند که افزایش پایدار قیمتها مستلزم کمبود ساختاری عرضه است که در حال حاضر وجود ندارد. پیشینه تاریخی نشان میدهد که التهاب قیمتی نفت ممکن است در میان مدت فروکش کند. چنان که حمله به تأسیسات نفتی آرامکو در «ابقیق» در سال 2019 به طور موقت 7 درصد از عرضه جهانی را از بین برد، اما قیمتها بعداً کاهش یافت. با این حال، هدف قرار گرفتن بیسابقه برنامه هستهای ایران عدم اطمینان عمیقی را به بازارهای انرژی تزریق کرده است، چرا که معاملهگران منتظر پاسخ تهران هستند. حدود ۱۹ میلیون بشکه در روز نفت و فرآوردههای نفتی از تنگه هرمز عبور میکنند و نگرانیها از اختلال در تجارت جهانی نفت رو به افزایش است. موسسه «آکسفورد اکونومیکس» هشدار می دهد که اگر تنش ها تشدید شود، می تواند بازارهای جهانی را زیر و رو کند.
خروج سرمایه شدید
از بازار کریپتو
همزمان تجاوز نظامی آمریکا به ایران و هدف قرار دادن سایتهای هستهای، شوکی ناگهانی و بزرگ به بازار ارزهای دیجیتال وارد کرده است. این تحولات باعث افزایش احساس ریسک در بازار شد و بهسرعت بیش از ۵۹۵ میلیون دلار پوزیشنهای صعودی در بازار بیت کوین و اتریوم لیکویید شدند. این میزان خسارت مالی، نشاندهنده عمق نگرانیها و واکنش تند معاملهگران به تحولات ژئوپلیتیکی است. همچنین این اتفاقات، سطح نوسان و ترس را در بازار افزایش داد که به شکلگیری بازاری پرتنش و کمثبات در کوتاهمدت انجامید.
چنانکه، سرمایهگذاران نهادی در اقدامی محافظهکارانه بخش قابل توجهی از داراییهای خود را از بیت کوین و اتریوم خارج کردند. در فضای اجتماعی، افشای یک طرح پامپاند-دامپ، بار دیگر ریسکهای دنبال کردن سیگنالهای غیررسمی در توئیتر را به تصویر کشید. همه این عوامل دست به دست هم دادند تا بازاری پرنوسان و چالشبرانگیز را در طول ۲۴ ساعت اخیر رقم بزنند.