حمله نظامی ایالات متحده علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، نه تنها به‌عنوان اقدامی تجاوزکارانه و نقض آشکار اصول و قواعد حقوق بین‌الملل شناخته شد، بلکه به باور تهران، به‌مثابه ضربه‌ای ویرانگر بر پیکره نظم حقوقی و اخلاقی جهانی بود؛ حمله‌ای که در اوج تلاش‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی برای حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای، مسیر مذاکرات را به پرتگاه بی‌اعتمادی و تقابل کشاند. در چنین فضایی، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز گذشته در حاشیه نشست فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی ابعاد این تجاوز را تشریح کرد و آن را نه صرفاً حمله‌ای به خاک ایران، بلکه حمله‌ای به اعتبار منشور ملل متحد و بنیان‌های قانونی جامعه جهانی دانست؛ واقعه‌ای که به گفته او، اکنون مسئولیت تاریخی دفاع از این اصول را بر دوش نهادهای بین‌المللی و وجدان جهانی نهاده است.

 حمله مستقیم به تمامیت ارضی ایران
وزیر امور خارجه ایران نسبت به آینده نظم جهانی، روایتی تلخ از آنچه «تجاوز آشکار به اصول بنیادین حقوق بین‌الملل» خواند، ارائه کرد و در توصیف حمله نظامی اخیر ایالات متحده به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران گفت:«آنچه شب گذشته رخ داد، حمله‌ای مستقیم به حاکمیت و تمامیت سرزمینی ایران بود؛ حمله‌ای که با هماهنگی کامل رژیم اشغالگر صهیونیستی صورت گرفت و نشان‌دهنده عمق دشمنی ایالات متحده با ملت ایران است.»
در بطن این موضع‌گیری او، واقعیتی پیچیده و تلخ از ماهیت قدرت در نظم جهانی امروز پنهان بود؛ جایی که مرزهای قانونی، بیش از آنکه حافظ صلح باشند، به بازیچه‌ای در دستان قدرت‌های بزرگ بدل شده‌اند و هماهنگی‌های آشکار میان ایالات متحده و اسرائیل، به‌عنوان نقض‌کنندگان اصلی این مرزها، تصویری از شکاف فزاینده میان آرمان‌های منشور ملل متحد و واقعیت‌های تلخ صحنه قدرت ارائه می‌دهد.

ضربه‌ای اساسی به رژیم منع اشاعه
 در شرایطی که ایران طی سال‌ها تحت شدیدترین نظارت‌ها و بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشته و برنامه هسته‌ای خود را در چهارچوب شفافیت بی‌سابقه‌ای پیش برده است، این حمله نه فقط یک اقدام نظامی، که بی‌اعتنایی آشکار به همه آن الزامات حقوقی و فنی بود که ایران داوطلبانه به آن گردن نهاده است.
چنانکه عراقچی یادآور شد، این اقدام آمریکا نشان داد حتی بالاترین سطح پایبندی به قواعد بین‌المللی، نمی‌تواند ملتی را از گزند اراده قدرت‌های بزرگ برای نقض همان قواعد مصون دارد. حمله به تأسیسات صلح‌آمیز عضو متعهد  NPT، نه‌تنها تعهدات ایران را نادیده گرفت، بلکه ضربه‌ای اساسی به اعتبار کل رژیم عدم اشاعه وارد ساخت؛ چنانکه در جهانی که قواعد بر اساس منافع قدرت‌ها بازنویسی می‌شود، پایبندی به قانون نه نقطه قوت، که بهانه‌ای برای بی‌دفاع ماندن در برابر قانون‌شکنان است.
در پس این رخداد، فراخوان وزیر امور خارجه ایران به جامعه جهانی برای دفاع از بقایای نظم حقوقی بین‌الملل، بازتاب این واقعیت تلخ بود که اگر سکوت و انفعال در برابر چنین قانون‌گریزی‌هایی ادامه یابد، آنچه از NPT و اصول آن باقی می‌ماند، تنها نامی خواهد بود بر سندی که دیگر نه ضامن صلح است و نه سپری برای امنیت ملت‌ها.

دفاع مشروع؛ فراتر از میدان نبرد
عراقچی همچنین هر گونه گمانه‌زنی درباره امکان مصالحه بر سر اصول بنیادین جمهوری اسلامی را نفی کرد و گفت:«ما به هیچ عنوان درباره حاکمیت و استقلال ایران سازش نخواهیم کرد.» این موضع، بازتاب‌دهنده هشداری عمیق نسبت به خطر تضعیف مرزهای حاکمیت ملی در جهانی است که قدرت‌های بزرگ، قواعد بین‌الملل را به ابزاری انعطاف‌پذیر برای مشروعیت‌بخشی به اقدامات خود بدل ساخته‌اند.
وزیر امور خارجه با تأکید بر حق مشروع ایران برای استفاده از «تمام راه‌های ممکن» نه فقط در عرصه نظامی بلکه در قالب مجموعه‌ای از اقدامات متنوع و متناسب، این پیام را مخابره کرد که تهران در برابر چنین تجاوزی بی‌پاسخ نخواهد ماند. این موضع، نشانگر دفاع مشروعی است که دیگر صرفاً به مقابله نظامی تقلیل نمی‌یابد، بلکه می‌تواند ابعاد دیپلماتیک حقوقی را دربرگیرد و تصویری از واکنش چندلایه برابر رخدادهای نظامی جاری باشد.
وزیر امور خارجه ایران همچنین با بازخوانی مسئولیت‌های نهادهای بین‌المللی، به‌ویژه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تأکید کرد که «آژانس باید به وظایف قانونی خود در قبال این حمله عمل کند» و از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواست تا در برابر این قانون‌شکنی بی‌سابقه، بی‌تفاوت نماند و نشست فوری برگزار کند.
با وجود این، عراقچی  گفت:«البته باب مذاکرات همیشه باید باز بماند، اما شرایط کنونی این‌گونه نیست. ایران تحت تجاوز قرار گرفته و باید به آن پاسخ دهد»؛ موضعی که نشان‌دهنده ضرورت دفاع، مقاومت و امید به احیای مسیری است که شاید تنها راه بازگشت به نظمی باشد که قدرت‌های بزرگ، خود آن را به سخره گرفته‌اند.

بــــرش

نامه عراقچی به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت

سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت، تأکید کرد که انتظار می‌رود نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد که برای رسیدگی به اقدام تجاوزکارانه آمریکا درخواست شده است، محکومیتی صریح، قاطع و بدون ابهام علیه ایالات متحده به‌عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت صادر کند.
عراقچی در نامه خود، با اشاره به اینکه هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای صراحتاً در اسناد متعدد بین‌المللی از جمله قطعنامه‌های ۴۴۴، ۴۷۵ و ۵۳۳ کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ماده ۵۶ پروتکل الحاقی به کنوانسیون‌های ژنو، منع شده و چنین حمله‌ای نشانه‌ای از سقوط بی‌سابقه در روابط بین‌الملل است، تصریح کرد: اقدام تجاوزکارانه ایالات متحده آمریکا باید به شدیدترین وجه ممکن محکوم گردد. دولت آمریکا باید در قبال این حمله جنایتکارانه که در حمایت از رژیمی صورت گرفته که تحت رهبری یک جنایتکار جنگی تحت تعقیب بین‌المللی جهان را به سوی آشوب و بی‌ثباتی سوق می‌دهد، پاسخگو شناخته شود.