گروه زیست‌بوم - در پی تجاوزهای رژیم صهیونیستی و خارج شدن بخشی از شهروندان از پایتخت، 20 اقامتگاه بوم‌گردی‌های اصفهان به پویش پذیرایی از مسافران در راه‌مانده پیوستند. این پویش از قشم شروع شد و در حال تسری است. امیرپویان رفیعی‌شاد، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی تهران، در گفت‌وگو با «ایران»، از هتل‌داران و صاحبان مراکز اقامتی خواست تا وارد این پویش شوند و دغدغه‌ مسافرانی را که در مقاصد سفر مانده‌اند، کم کنند.
اتخاذ چنین تصمیمی از سوی صاحبان این مراکز اقامتی به سرعت در حال سرایت به سایر شهرهای ایران است و تاکنون شهرهای استان‌های خراسان، بوشهر، هرمزگان، گیلان و مازندران به این پویش پیوسته‌اند و از امروز به هموطنانی که نیاز به اقامت موقت دارند، خدمات اسکان رایگان می‌دهند.
محمود مادرشاهیان، رئیس جامعه هتلداران خراسان رضوی نیز پیش از این در گفت‌وگو با «ایران» از آمادگی هتل‌های این استان برای پذیرایی از مسافران مانده در این شهر زیارتی- سیاحتی خبر داده بود.
 
یک تصمیم برای تمام تورهای داخلی و خارجی
وزارت میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی نیز در پی تعلیق پروازها از تاریخ ۲۳ خردادماه ۱۴۰۴، با صدور بخشنامه‌ای رسمی، تمامی تأسیسات و دفاتر خدمات گردشگری کشور را مکلف به استرداد کامل وجوه دریافتی از مسافران، بدون کسر جریمه کرد.
این ابلاغیه که از سوی انوشیروان محسنی‌بندپی، معاون گردشگری کشور، صادر شده، مستند به ماده ۳۰ آیین‌نامه تأسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی، ماده ۳۵ شیوه‌نامه نظارت بر خدمات سفر و ماده ۱۲ شیوه‌نامه اجرایی رزرو و ابطال اقامتگاه‌ها، صراحت دارد: «از تاریخ ۲۳ خردادماه ۱۴۰۴ تا اطلاع ثانوی، چنانچه هر یک از مسافران یا گردشگران با توجه به شرایط جاری درخواست انصراف از سفر ارائه دهند، تمامی تأسیسات گردشگری و دفاتر خدمات مسافرتی موظف به استرداد کامل وجوه دریافتی، بدون کسر هرگونه جریمه هستند.»
در این بخشنامه تأکید شده است که این تصمیم ناظر بر تمامی تورهای داخلی، خارجی، اقامتگاه‌ها، خدمات رزرو و سایر فعالیت‌های مرتبط بوده و در راستای صیانت از حقوق مردم و پاسداشت آرامش روانی جامعه‌ گردشگر اتخاذ شده است.
همچنین با توجه به عدم امکان پیش‌بینی دقیق شرایط آتی، تصریح شده است که فعالان گردشگری از هرگونه تعهد الزام‌آور در قراردادهای جدید، به‌ویژه در زمینه‌ تورهای خروجی، خودداری کنند و با اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف، مفاد حقوقی مرتبط با کنسلی احتمالی را در قراردادهای خود پیش‌بینی کنند.
همچنین تأکید شده است که مسئولیت رعایت دقیق مفاد این بخشنامه با مدیران و متصدیان تأسیسات گردشگری بوده و در صورت دریافت شکایات، کمیته‌های ذی‌ربط موظفند با حفظ کرامت گردشگر و مستند به قرارداد و مدارک مثبته، مطابق ضوابط و در سریع‌ترین زمان ممکن، رسیدگی و تصمیم‌گیری کنند.
هزینه‌های مربوط به کنسلی بلیت‌های حمل‌ونقل نیز مطابق با دستورالعمل‌های صادره از سوی وزارت راه و شهرسازی محاسبه خواهد شد.
این بخشنامه در امتداد سیاست‌های کلان وزارت میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در صیانت از منافع ملی، رعایت حقوق مصرف‌کننده، ارتقای اعتماد عمومی و تثبیت اعتبار صنعت گردشگری ایران در مواجهه با شرایط اضطراری کنونی صادر شده و اجرای دقیق و بی‌کم‌وکاست آن برای کلیه‌ فعالان حوزه‌ گردشگری الزامی است.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه‌ شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه‌ اقتصادی نیز از اجرای اقدامات فوری و حمایتی برای تسهیل بازگشت مسافران، کاهش هزینه‌ اقامت و ارائه‌ خدمات رایگان در برخی هتل‌ها خبر داد.
مهدی مزینانی با اشاره به شرایط خاص پیش‌آمده در کشور گفت: «با هماهنگی‌های صورت‌گرفته و به‌منظور تسهیل در بازگشت گردشگران از جزایر کیش و قشم، از شناورهای ایمن برای انتقال آنها به سرزمین اصلی، برای دسترسی گردشگران به حمل‌ونقل ریلی و زمینی استفاده شد.»
مزینانی افزود: «در روز جمعه ۲۳ خردادماه، حدود ۷ هزار و ۲۰۰ گردشگر در جزیره‌ کیش باقی‌مانده بودند که همزمان با آغاز عملیات انتقال، مذاکراتی با هتل‌داران نیز انجام شد تا امکان ادامه خدمات اقامت برای آن دسته از گردشگرانی که امکان سفر دریایی نداشتند، با یک‌هشتم قیمت ارائه شود.
وی ادامه داد: «برای گردشگرانی که با مشکلات بیشتری مواجه بودند، با همکاری سازمان منطقه آزاد کیش، تلاش شد تا از منابع دیگر کمک‌هزینه‌هایی برای پوشش هزینه‌ها فراهم شود تا مشکلی برای آنها به وجود نیاید.»
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه‌ اقتصادی تأکید کرد: «با همکاری سازمان‌های مناطق آزاد کیش و قشم، تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا گردشگران در این مناطق دچار مشکل خاصی نشوند.»
در همین راستا، هتل آسمان رویان کیش نیز در اقدامی انسان‌دوستانه و در همراهی با شرایط اضطراری کشور، اعلام کرد که از روز دوشنبه ۲۶ خرداد، به‌مدت دو شب، میزبان مسافران مقیم این هتل بود و خدمات اقامت را به‌صورت رایگان ارائه داده است.
 
اعلام شرایط ویژه برای دفاتر 
خدمات مسافرتی
افزون بر این، انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی ایران، با اعلام شرایط فورس ماژور (اضطراری) بخشنامه‌ای را به دفاتر و شرکت‌های گردشگری زیرمجموعه خود در سراسر کشور ابلاغ کرده است که بر این اساس از تمام دفاتر و شرکت‌های گردشگری خواسته است «در این برهه حساس، با درایت و مسئولیت‌پذیری نقش خود را در حفظ انسجام، آرامش و پشتیبانی از مردم و همکاران خود ایفا کنند. همچنین تقاضا شده است از ایجاد هرگونه تعهد جدید خودداری کرده و درخصوص تعهدات گذشته نیز صرفاً در حد مقررات و امکانات موجود اقدامات لازم را به انجام برسانند.»
همچنین تأکید شده است «با توجه به تعطیلی مرزهای هوایی و لغو تمام پروازهای داخلی و خارجی شایسته است دفاتر خدمات مسافرتی ضمن غیرفعال کردن بخش حضوری در حد امکان، بخشی از نیروهای خود را به صورت دورکاری در منزل مستقر کرده و برای پاسخ‌گویی به مشتریان، حداقل سطح خدمات غیرحضوری را حفظ کنند.»
 
شرایط تمدید و کنسلی رزرو 
اقامت در هتل‌ها
جامعه هتل‌داران ایران نیز در بیانیه‌ای مجزا، شرایط اضطراری پذیرش مسافران، کنسلی و تمدید اقامت در وضعیت موجود را تعیین کرده و از هتل‌داران خواسته است در این وضع موجود، کنسلی رزروها بدون دریافت جریمه، جابه‌جایی و تغییر تاریخ اقامت با بیشترین انعطاف‌پذیری ممکن، انجام شود.