سازمان جهانی گردشگری، پروژه‌ای برای معرفی روستاهای موفق در گردشگری پایدار اجرا می‌کند
رقابت ۸ روستای ایرانی برای ورود به لیست دهکده های گردشگری
ليلا ضامني
خبرنگار
سازمان جهانی گردشگری (UN Tourism) در راستای توسعه گردشگری پایدار و معرفی روستاهای کمتر شناخته شده به عنوان مقاصد برجسته گردشگری در سال 2021، طرحی تحت عنوان «بهترین دهکده‌های گردشگری» راه‌اندازی کرد. این طرح به منظور تقویت گردشگری روستایی و ایجاد توسعه پایدار در مناطق روستایی به اجرا درآمد و با ارزیابی دقیق، روستاهایی را که از ویژگی‌های فرهنگی، طبیعی و اقتصادی خاصی برخوردارند، انتخاب می‌کند. «مهدی بهاروند»، رئیس گروه توسعه جاذبه‌ها و محصولات گردشگری وزارت میراث فرهنگی در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران به تشریح فرآیند این طرح و دستاوردهای کشورمان در آن پرداخت.
پیشینه طرح و شرایط انتخاب روستاها
طرح «دهکده‌های جهانی گردشگری» با هدف تبدیل گردشگری به یک محرک برای توسعه پایدار در جوامع روستایی راه‌اندازی شد. بهاروند در این باره توضیح داد: روستاهای متقاضی برای حضور در این برنامه باید چند ویژگی کلیدی داشته باشند. از جمله اینکه جمعیت‌شان کمتر از 15,000 نفر باشد و در منطقه‌ای با ویژگی‌های طبیعی منحصر به فرد قرار گیرد. همچنین، فعالیت‌های اقتصادی عمده در این روستاها باید شامل کشاورزی، دامداری، جنگلداری و ماهیگیری باشد و فرهنگ و سبک زندگی مشترک در میان مردم روستا حفظ شود.
او در ادامه افزود: «در واقع، انتخاب روستاها بر اساس معیارهایی از قبیل منابع فرهنگی و طبیعی، ترویج و حفاظت از این منابع، پایداری اقتصادی و اجتماعی، و همچنین زیرساخت‌ها و امنیت گردشگری صورت می‌گیرد. این ارزیابی‌ها به نوعی موجب می‌شود که این روستاها نه تنها به عنوان مقاصد گردشگری معرفی شوند، بلکه به عنوان مدل‌های موفقی از گردشگری پایدار نیز شناخته شوند.»
مزایای انتخاب به عنوان «دهکده جهانی گردشگری»
به اعتقاد بهاروند، انتخاب به عنوان یکی از بهترین دهکده‌های گردشگری جهانی می‌تواند فرصت‌های زیادی برای روستاها به ارمغان آورد. بر اساس گفته‌های او، این روستاها به طور رسمی در سطح بین‌المللی معرفی می‌شوند و می‌توانند گواهی‌نامه‌ای از دبیرکل سازمان جهانی گردشگری دریافت کنند. علاوه بر این، این روستاها به عضویت شبکه جهانی روستاهای گردشگری در می‌آیند که به تبادل تجربیات و آموزش‌های مختلف در زمینه توسعه گردشگری کمک می‌کند. بهاروند می‌گوید: «این شبکه، فضایی برای همکاری و مشارکت روستاها در جهت تقویت صنعت گردشگری روستایی فراهم می‌آورد.»
او همچنین اضافه می‌کند: این انتخاب می‌تواند باعث جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، ارتقای جایگاه بین‌المللی روستاها و افزایش حضور گردشگران شود. این امر به توسعه زیرساخت‌های روستایی، ایجاد اشتغال برای مردم محلی و ارتقای سطح زندگی آنها کمک خواهد کرد.
روستاهای ایران در فهرست جهانی گردشگری
مهدی بهاروند به برخی از موفقیت‌های ایران در این پروژه اشاره می‌کند و می‌گوید: «کشورمان با انتخاب روستاهایی مانند کندوان و اصفهک توانسته است بخوبی در این رقابت‌ها جایگاه خود را پیدا کند. در سال 2023، روستای کندوان به عنوان اولین روستای جهانی گردشگری ایران شناخته شد. این روستا با خانه‌های سنگی و معماری منحصر به فرد خود در سطح جهانی شناخته شده است. همچنین تولید و توزیع صنایع دستی و همکاری مردم در تبدیل خانه‌هایشان به مراکز اقامتی از ویژگی‌های بارز کندوان است.»
او ادامه می‌دهد: «در سال 2024 نیز روستای اصفهک در خراسان جنوبی به عنوان دومین روستای ایران در فهرست بهترین دهکده‌های گردشگری قرار گرفت. این روستا به دلیل ویژگی‌های طبیعی خاص و مشارکت مردم در توسعه گردشگری موفق به کسب این عنوان شد.»
آینده درخشان و چالش‌ها
اما در کنار این موفقیت‌ها، بهاروند به چالش‌های موجود در توسعه گردشگری پایدار نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، نیاز به هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف است. ما نیاز به یک مدیریت یکپارچه و منسجم داریم تا روستاهای کاندیدا شده بتوانند از حمایت‌های مختلف بهره‌مند شوند و به نتایج مطلوب دست یابند.»
گردشگری پایدار؛ موتور محرکه توسعه روستاها
بهاروند با اشاره به گردشگری پایدار در توسعه روستاها تأکید می‌کند: «این نوع گردشگری باید به نحوی باشد که هم منابع طبیعی و فرهنگی حفظ شود و هم جوامع محلی از آن بهره‌مند شوند. مثال‌هایی از روستاهایی مانند موسان در کره‌جنوبی و سیرنگ در ترکیه نشان داده است که چطور می‌توان از ظرفیت‌های محلی برای جذب گردشگر و تقویت اقتصاد روستا استفاده کرد.»
او همچنین اظهار می‌کند: «یکی از عوامل موفقیت در انتخاب روستاها، برگزاری فستیوال‌ها و جشن‌های محلی است که می‌تواند به افزایش جذابیت گردشگری کمک کند. فستیوال‌ها و مراسم محلی نه تنها برای جذب گردشگر مفید هستند بلکه به حفظ فرهنگ و سنت‌های روستایی نیز کمک می‌کنند.»
وی با بیان اینکه انتخاب روستاهای ایران در پروژه «دهکده‌های جهانی گردشگری» نشان‌دهنده پتانسیل بالای کشورمان در حوزه گردشگری روستایی است، توضیح می‌دهد: «ما با کمک به توسعه پایدار این روستاها و معرفی آنها به دنیای گردشگری جهانی، می‌توانیم به رشد و شکوفایی مناطق روستایی کمک کنیم و در عین حال، هویت و فرهنگ غنی خود را به جهانیان بشناسانیم.»
انتخاب روستاهای ایران به عنوان دهکده‌های جهانی گردشگری، نه تنها فرصتی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری کمتر شناخته‌شده کشور است، بلکه می‌تواند به عنوان یک الگوی موفق در زمینه توسعه پایدار گردشگری و ایجاد اشتغال در مناطق روستایی به سایر کشورها معرفی شود.
برش
رقابت 8 روستا برای ثبت جهانی
۸ روستای دیگر ایرانی برای رقابت در سال 2025 و حضور در لیست دهکده‌های جهانی گردشگری آماده شده‌اند. این روستاها از اقلیم‌ها و ویژگی‌های مختلفی برخوردارند و قرار است با محصولات و تجربیات متنوع گردشگری به دنیای بین‌المللی معرفی شوند. روستای موئیل در استان اردبیل که به دلیل چشمه‌های آبگرم معروف است، روستای کندلوس در مازندران با موزه‌ای غنی، روستای برغان در البرز که به خاطر آلو و بستنی گله شناخته می‌شود و روستای پالنگان در کردستان که مراسم آیینی‌اش از شهرت جهانی برخوردار است، از جمله این روستاها هستند.
