محبوبه ستارزاده
خبرنگار

ایلان ماسک که در دوران مبارزات انتخاباتی و پس از آن، یکی از نزدیک‌ترین افراد به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا محسوب می‌شد، پس از جدا شدن از بدنه دولت و کناره‌گیری از DOGE، به یکی از منتقدان اصلی برنامه‌های وی تبدیل شده و حتی در شبکه اجتماعی «ایکس» اعلام کرده که در دوران همراهی با ترامپ هم موافق همه تصمیمات وی نبوده است. این چرخش باعث شده، حالا دیگر دو شبکه اجتماعی «ایکس» (متعلق به ایلان ماسک) و «تروث سوشال» متعلق به دونالد ترامپ، عملاً به میدان جنگ این میلیاردر دنیای فناوری و رئیس‌جمهوری آمریکا تبدیل شوند. بسیاری معتقدند نتیجه این جدال، خروج «اسپیس ایکس» از برنامه‌های فضایی ناسا و ایجاد مشکلات فراوان برای پروژه‌های فضایی آمریکا خواهد بود. حتی برخی پا را فراتر گذاشته و از تبعات احتمالی این منازعه بر اقتصاد جهان سخن می‌گویند.

بازار داغ تهدید در«ایکس»
و«تروث سوشال»
بالا گرفتن جدال لفظی ایلان ماسک و دونالد ترامپ در شبکه اجتماعی «ایکس» (توئیتر سابق) تا جایی پیش رفت که رئیس‌جمهوری آمریکا در Truth Social نوشت:«ماسک نگران مفاد لایحه مالیاتی کنگره و اعتبارات مالیاتی برای وسایل نقلیه الکتریکی (EV) است که می‌تواند تأثیر منفی بر شرکت تسلا داشته باشد. ساده‌ترین راه برای صرفه‌جویی در بودجه ما، فسخ یارانه‌ها و میلیاردها دلار قراردادهای دولتی ایلان است. من همیشه تعجب می‌کردم که چرا بایدن این کار را نکرد.» به این ترتیب ترامپ تهدید کرده که همه قراردادهای فدرال منعقد شده با «ماسک» را لغو خواهد کرد؛ موضوعی که واکنش ماسک به عنوان ثروتمندترین فرد جهان را به دنبال داشته و تهدید کرده با از رده خارج کردن فضاپیمای دراگون اسپیس‌ایکس که فضانوردان و تجهیزات را به ایستگاه فضایی بین‌المللی ناسا منتقل می‌کند، تلافی خواهد کرد. هر چند ایلان ماسک اندکی بعد حرف‌های خود را در این زمینه پس گرفت اما واقعیت این است که در صورت خروج اسپیس ایکس از برنامه‌های فضایی ناسا، عملاً این آژانس فضایی با مشکلات متعددی مواجه و بسیاری از پروژه‌های فضایی آمریکا زمینگیر خواهد شد.
ایلان ماسک یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های اقتصادی در ایالات متحده است و شرکت‌های وی از جمله تسلا، اسپیس‌ایکس و استارلینک، علاوه بر نقش کلیدی در حوزه‌های فضایی، ارتباطات و فناوری، انرژی پاک و حمل‌ونقل؛ اشتغالزایی قابل توجهی هم در آمریکا داشته و در اقتصاد این کشور تأثیرگذار بوده است. به همین دلیل دامنه نگرانی از جدال ترامپ و ماسک، به بازار‌های مالی و سیاست‌های کلان کشور هم رسیده است.

تجارت 20 میلیارد دلاری «ماسک»
شرکت‌های ماسک از جمله اسپیس‌ایکس، شرکت تابعه آن استارلینک و تسلا، حجم عظیمی‌از تجارت را با دولت ایالات متحده انجام می‌دهند. طبق تحلیل بی‌بی‌سی وریفای، اسپیس‌ایکس به تنهایی از سال ۲۰۰۸ تاکنون حدود ۲۰.۹ میلیارد دلار (۱۶.۳ میلیارد پوند) قرارداد دولتی از ایالات متحده دریافت کرده است. همچنین ناسا در چند سال اخیر انتقال فضانوردان به فضا از جمله پایگاه بین‌المللی فضایی را با همکاری اسپیس‌ایکس و موشک‌های فضاپیمای ابداعی آن انجام داده و ممانعت ایلان ماسک از همکاری با ناسا، می‌تواند بسیار دردسرساز شود. البته باید گفت در عمل، لغو یا انصراف از قراردادهای دولتی، یک فرآیند قانونی پیچیده و طولانی است و جدایی ماسک و ترامپ با وجود اختلاف‌نظرهای شدید، به این راحتی امکانپذیر نخواهد بود.فعالان حوزه فضا معتقدند هیچ شرکت دیگری غیر از اسپیس‌ایکس نمی‌تواند موشک‌های دراگون و فالکون ۹ را بسازد و تعهدات ناسا درباره مأموریت‌های ماه و فضایی نیز منوط به استفاده از فضاپیماهای اسپیس‌ایکس است. طبق گزارش نیویورک‌تایمز، علاوه بر مشارکت‌های تجاری، ایلان ماسک و شرکت‌های تابعه آن، حدود 30 پروژه تحقیقاتی مشترک با تعدادی از سازمان‌های دولتی در موارد مختلف از جمله تاکسی‌های خودران تسلا دارند، بنابراین خروج «ماسک» از این برنامه‌ها تنها به خواست ترامپ امکانپذیر نیست.هرچند فعلاً موضوع خروج «ماسک» از برنامه‌های فضایی مسکوت مانده ولی واقعیت این است که این اختلاف می‌تواند هر لحظه تشدید شود. اگر این اتفاق بیفتد، پیامدهای آن برای ناسا و برنامه فضایی آمریکا بسیار زیاد خواهد بود. در صورت این اتفاق، برنامه آرتمیس به طور قطع به تعویق می‌افتد و برنامه ایستگاه فضایی بین‌المللی بشدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این امر ممکن است ناسا را وادار به کاهش مشارکت خود با سایر بازیگران خصوصی کند. اسپیس‌ایکس همچنین مجموعه‌ای از ماهواره‌ها را برای ارائه خدمات اینترنتی در سراسر جهان ایجاد کرده است. هرچند ناسا به این شبکه متصل نیست، اما برخی از آژانس‌های دولتی آمریکا به آن اتصال دارند و احتمالاً مشکلاتی ایجاد می‌شود. حال باید منتظر ماند و دید دامنه این اختلافات قرار است تا کجا پیش برود.