یخ‌زدایی سیاره سرخ رویاست یا واقعیت؟
مأموریت غیرممکن زمینی‌سازی مریخ
آرزوکیهان
خبرنگار
زندگی بر سطح سیاره مریخ سال‌هاست که مورد توجه دانشمندان ناسا قرار دارد اما سردی و خشکی این سیاره یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بشر برای سکونت در مریخ بوده است. مریخ با دمای متوسط منفی 64درجه سانتیگراد، یکی از سردترین سیاره‌های منظومه شمسی شناخته می‌شود و برای سکونت انسان، باید دمای آن به سطحی برسد که امکان وجود آب مایع و شرایط زیست‌محیطی مناسب برای زندگی فراهم شود. به همین دلیل محققان ناسا به دنبال راهکارهایی برای گرم‌تر شدن مریخ هستند تا این سیاره سرخ، زیست‌پذیر شود.
راهکارهایی برای زمینی شدن مریخ
به گزارش یونیورس تودی، در دهه‌های اخیر مأموریت‌های متعددی انجام شده تا مشخص شود که آیا انسان‌ها روزی می‌توانند در این سیاره سرخ زندگی کنند یا نه. آنچه مسلم است اینکه بشر باید شرایطی را ایجاد کند که مریخ تا حد زیادی شبیه به زمین شود. فرآیند تبدیل یک محیط بیگانه به محیط مناسب برای زندگی انسان که اصولاً کاری پیچیده است، به عنوان زمینی‌سازی شناخته می‌شود و طی ۵۰ سال گذشته، پیشنهادهای زیادی در این زمینه ارائه شده است. از راهکارهای پیشنهادی می‌توان به استفاده از فناوری‌های پیشرفته کنترل دما و استفاده از مواد بازتاب‌دهنده برای تغییرات گرمایی در جو مریخ و تنظیم دما اشاره کرد.
یکی دیگر از پیشنهادها برای زمینی‌سازی مریخ، افزودن دی‌اکسید کربن یا متان به جو با وارد کردن آن از اجرام دیگری همچون زمین، زهره یا تایتان(بزرگ‌ترین قمر سیاره زحل) است که البته چنین پیشنهادهایی نیاز به منابع و پیشرفت‌های قابل توجه فناوری دارند.
اما در مطالعه اخیر که به نظر قابل اجراتر می‌رسد، یک تیم تحقیقاتی روشی نوین برای گرم کردن جو مریخ پیشنهاد داده‌اند. این گروه در مدل‌سازی جدید خود دریافته‌اند با پاشیدن ذرات فلزی و آئروسل‌های مهندسی‌شده همچون گرافن و آلومینیوم در اتمسفر مریخ، می‌توان دمای سیاره سرخ را افزایش داد. این ذرات کوچک به اندازه گردوغبار مریخ هستند و می‌توانند با به دام انداختن نور خورشید، باعث ایجاد یک اثر گلخانه‌ای شوند. به این ترتیب سطح مریخ گرم‌تر و تبدیل به مکانی مناسب برای زندگی بشر می‌شود. به نظر می‌رسد این پروژه طرحی مقرون‌به‌صرفه‌تر از طرح‌های پیشین برای افزایش دمای جو مریخ باشد.
فعالیت یک ایرانی در پروژه زمینی شدن مریخ
«سمانه انصاری»، مهندس برق و دانشجوی فوق دکتری ایرانی در دانشگاه نورث وسترن هم در این پژوهش نقش داشته است. وی پیش از این هم در چندین مطالعه دیگر ناسا حضور داشته و این بار بر چگونگی تأثیر انتشار مواد شیمیایی و نانوذرات بر جو مریخ، آزمایش‌هایی انجام داده تا راهی برای گرم کردن جو مریخ بیابد.
در روش اول انتشار نانوذرات مهندسی شده در جو مریخ برای به دام انداختن گرما و تقویت اثر گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت و در روش دوم از انتشار گرافن و آلومینیوم بر سطح مریخ استفاده می‌شود. این ذرات ریز در طیف فروسرخ جذب و در طول موج‌های 10 تا 20 میکرومتر، بر سطح این سیاره پراکنده می‌شوند که این، اولین گام برای زمینی‌سازی سیاره سرخ است. نتیجه این مدل‌سازی نشان داد که این مواد در عرض یک سال پخش شده و جو بالایی مریخ را ضخیم‌تر می‌کنند. به این ترتیب به مرور زمان اثر گلخانه‌ای مریخ دوبرابر می‌شود و در عرض 10 سال سطح مریخ بیش از ۳۵ کلوین گرم می‌شود. این میزان گرما برای ذوب شدن کلاهک‌های قطبی، ضخیم‌تر شدن جو و گرمایش بیشتر مریخ کافی خواهد بود. این تیم تحقیقاتی محاسبه کرده است که این گرمایش، گردش جوی را دوبرابر می‌کند؛ جایی که هوای گرم و مرطوب نزدیک استوا بالا رفته، خنک می‌شود و در عرض‌های جغرافیایی بالاتر فرود می‌آید.
گفته می‌شود فرآیند زمینی‌سازی مریخ سه مرحله‌ای و شامل گرم و غلیظ کردن جو و ذوب کردن کلاهک‌های قطبی و خاک منجمد است. با گرم شدن این سیاره، کلاهک‌های قطبی و خاک منجمد ذوب می‌شوند و آب مایع را به سطح و بخار آب را به جو آزاد می‌کنند. یخ خشک فراوان موجود در هر دو کلاهک قطبی هم تصعید و دی اکسید کربن بیشتری در جو آزاد و در نهایت مریخ گرم‌تر می‌شود.
