تخصیص سهمیه سوخت با قیمت مصوب
مرکز روابط عمومی، امور بینالملل و مدیریت دانش سازمان برنامه و بودجه کشور بهمنظور رفع ابهام و روشنشدن افکار عمومی، مطلبی در پاسخ به گزارش روزنامه ایران با عنوان «بد و خوب گازوئیل سه نرخی» که در تاریخ 30/02/1404 منتشر شده، ارسال کرده است. طبق مطلبی که سازمان برنامه و بودجه ارسال کرده است، تخصیص سهمیه نفتگاز (گازوئیل) بر اساس بارنامه الکترونیک، گامی مؤثر در جهت مدیریت منابع انرژی کشور است.
بر اساس جزء ۲ بند (ب) ماده (۴۶) قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت (مصوب مجلس شورای اسلامی)، تخصیص سهمیه نفتگاز برای وسایل نقلیه باربری بایستی بر اساس بارنامه الکترونیک برخط ساماندهی شود. این طرح که در رسانهها از آن با نام طرح «سه نرخی شدن نفت گاز» یاد میشود دارای مختصاتی است که در ادامه به آن اشاره میشود. همچنین، آییننامه اجرایی بند قانونی مذکور در راستای مدیریت مصرف سوخت، کاهش قاچاق و افزایش شفافیت در توزیع نفتگاز طراحی شده است و دارای ویژگیهای زیر است:
در این آییننامه، امکان تخصیص سهمیه سوخت با قیمت مصوب برای مسیرهای ثبتشده حفظ شده است. آییننامه بهگونهای طراحی شده که اکثریت قریب به اتفاق کامیونداران که در مسیرهای قانونی و با بارنامه الکترونیک فعالیت میکنند، سهمیه عادی خود را با نرخ یارانهای دریافت میکنند. فقط بخش کوچکی از سهمیهها که مربوط به مسیرهای خارج از بارنامه یا فعالیتهای غیرمجاز است، مشمول نرخ آزاد میشود. این امر به معنای حفظ شرایط عادی برای اکثر رانندگان است.
در حال حاضر، وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور هر ۱۵ روز یکبار، عملکرد ناوگان حملونقل را بر اساس بارنامههای ثبتشده به شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ارسال میکنند. با این حال، برخی چالشها نظیر بارنامه صوری یا عدم تدقیق عملکرد ناوگان در این فرآیند مشاهده شده است. آییننامه اجرایی قانون مذکور با بهرهگیری از سامانه بارنامه الکترونیک برخط، ظرفیت لازم برای شناسایی و رفع این مشکلات را دارد. برای مثال، میتوان با افزودن الگوریتمهای صحتسنجی خودکار در سامانه، از ثبت همزمان یک ناوگان در چند بارنامه جلوگیری و گزارشهای صوری را شناسایی کرد.
آییننامه اجرایی جزء ۲ بند (ب) ماده (۴۶) قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت، با تمرکز بر شفافیت، کنترل قاچاق و بهینهسازی مصرف سوخت، گامی مؤثر در جهت مدیریت منابع انرژی کشور است. این آییننامه با بهرهگیری از فناوری بارنامه الکترونیک برخط، با حفظ سهمیه عادی برای اکثریت کامیونداران، از سوءاستفادههای احتمالی جلوگیری میکند. با وجود چالشهای کنونی مانند گزارشهای صوری و تداخل زمانی بارنامهها، این مشکلات با تقویت نظارت و بهبود سامانه قابل رفع هستند.