چراغی که روشن بود!

محدثه واعظی‌پور
روزنامه‌نگار

جشنواره‌ها با همه کاستی‌ها و فراز و فرودهایشان ذخیره فرهنگی یک کشور هستند. تنوع آنها می‌تواند فضایی پرشور برای جوانان و دوستداران هنر (بویژه سینما) ایجاد کند و محل کشف استعداد باشد. پشت پرده برگزاری جشنواره‌ها (در داخل و خارج از ایران) یک قصه جذاب است که دانستن رمز و رازهای آن، می‌تواند مسیر سینما، دیده شدن آثار و بعضی بازیگرها را روشن کند. اسراری مگو که معمولاً در قلب برگزارکنندگان باقی می‌ماند و ثبت نمی‌شود. کودکانه است اگر بپذیریم جشنواره‌ها (در داخل و خارج از ایران) فقط با اهداف هنری جان می‌گیرند و بر این مسیر حرکت می‌کنند. هجدهمین جشنواره فیلم مقاومت چند روز پیش به پایان رسید، جشنواره‌ای که  فلسفه وجودی اش با تمرکز بر آثاری بوده که در زمینه جنگ ساخته شود و تأثیر‌گذار و محبوب بود. آن روزها، سینمای دفاع مقدس رونق داشت و نسلی از سینماگران (ابراهیم حاتمی‌کیا، احمدرضا درویش، رسول ملاقلی‌پور و...) در آن پرکار و مؤثر بودند. در یک دهه اخیر، تحولات اجتماعی و اقتصادی، سینمای جنگ را به حاشیه برده، فیلمسازان فعال در این زمینه شاخص نیستند و فیلم‌هایشان امیدوارکننده نبوده و با وجود اهمیت موضوع و مضمون این جشنواره تعداد فیلم‌های جریان‌ساز به انگشتان یک دست نمی‌رسد. با وجود تلاش‌ها و تبلیغات، اگر منصف باشیم، سینمای دفاع مقدس که زمانی در گیشه با اقبال همراه بود (لیلی با من است، از کرخه تا راین، افق و...)، بیشتر در انحصار ارگان‌ها و نهادهاست. بخشِ خصوصی بی رغبت شده، توان تولید فیلم با موضوع جنگ را به دلیل هزینه بالای این آثار ندارد و حامیان دولتی ساخت چنین فیلم‌هایی نتوانسته‌اند زمینه کشف فیلمسازانی را فراهم کنند که آثارشان قابل توجه باشد. نسل اول سینماگران این حوزه که شهرت امروزشان را مدیون ساخت فیلم درباره جنگ، نسل جنگ و روزگار پس از جنگ هستند، همچنان بی‌جایگزینند. در چنین شرایطی، طبیعی است که جشنواره فیلم مقاومت (که تمرکز آن بر نمایش آثار مرتبط با جنگ است) کمرنگ باشد. هجدهمین دوره این جشنواره، در شکل اطلاع‌رسانی، نمایش آثار و برگزاری، مطلقا درخشش سابق را نداشت. نکته جالب، برگزاری بزرگداشت برای جمشید هاشم‌پور و مجید انتظامی، دو سینماگر باسابقه در اختتامیه بود؛ اتفاقی که سال 99 و در شانزدهمین جشنواره مقاومت رخ داده بود. برگزارکنندگان این دوره، حتی به سابقه جشنواره رجوع نکرده‌ و در فاصله زمانی اندک، یک رخداد را تکرار کرده‌اند. هاشم‌پور بازیگر بزرگی است و در جایگاه رفیع مجید انتظامی شکی نیست، اما این چنین انتخاب‌هایی برای یک جشنواره معتبر در بهترین حالت پرسش‌برانگیز است.