اعلام وفاداری پاکستان به همکاری‌های منطقه‌ای
الماس حیدر نقوی
مدیر اجرایی روابط منطقه‌ای اندیشکده همکاری‌های منطقه‌ای در اسلام‌آباد
در سایه افزایش تنش‌ها میان پاکستان و هند، سفر شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان به تهران را می‌توان بخشی از یک ابتکار دیپلماتیک گسترده برای بازتعریف جایگاه منطقه‌ای اسلام‌آباد در برابر تحولات جاری ارزیابی کرد. این سفر، یکی از ایستگاه‌های مهم از تور منطقه‌ای شهباز شریف به کشورهای دوست است که به‌گفته وزارت خارجه پاکستان، با هدف گفت‌وگو درباره موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی انجام می‌شود. اما فراتر از ادبیات رسمی، این تحرک دیپلماتیک حامل پیام‌های استراتژیکی است که تهران، یکی از مهم‌ترین مخاطبان آن است. تعامل اسلام‌آباد با تهران، در واقع نوعی اعلام وفاداری به همکاری‌های منطقه‌ای و تلاشی برای تقویت پیوندهای امنیتی، اقتصادی و انرژی‌محور با همسایه‌ای است که همزمان شریک و رقیب ژئوپلیتیکی پاکستان در برخی میدان‌ها نیز محسوب می‌شود. چالش‌های مشترک در مرزهای پرآشوب با افغانستان، تهدیدات تروریستی و ضرورت مدیریت منسجم مرزها، از محورهای اصلی گفت‌وگو در حوزه امنیتی خواهد بود؛ آن هم در شرایطی که هر دو کشور در معرض خطرات فزاینده ناشی از تحرک گروه‌های مسلح و شبکه‌های قاچاق قرار دارند. در حوزه انرژی، پروژه خط لوله ایران- پاکستان که سال‌هاست زیر سایه تحریم‌ها به حالت تعلیق درآمده، بار دیگر به صدر مذاکرات بازمی‌گردد.
پاکستان که با بحران انرژی مزمن دست به‌گریبان است، در تلاش برای دریافت معافیت از تحریم‌های آمریکا، عزم خود را برای احیای این پروژه استراتژیک نشان داده است. در کنار آن، همکاری در زمینه برق، انرژی‌های تجدیدپذیر و تجارت انرژی در حال بررسی است؛ مسیری که اگر با موفقیت طی شود، می‌تواند وابستگی پاکستان به منابع انرژی وارداتی از مسیرهای دیگر را کاهش دهد. در جبهه اقتصادی نیز دو طرف هدفگذاری جاه‌طلبانه‌ای را برای رساندن حجم مبادلات تجاری به ۱۰ میلیارد دلار طی پنج سال آینده تعیین کرده‌اند. فعال‌سازی بازارچه‌های مرزی، توسعه مناطق آزاد اقتصادی و ایجاد گذرگاه‌های تجاری جدید، بخشی از این طرح بلندپروازانه است؛ رویکردی که هم به بهبود معیشت جوامع مرزنشین کمک خواهد کرد و هم به کاهش قاچاق از مسیرهای غیررسمی. از منظر راهبردی، اتصال زیرساختی میان دو کشور از طریق توسعه خطوط ریلی و جاده‌ای و پیوند آن با پروژه‌های بزرگی مانند کریدور اقتصادی چین- پاکستان (CPEC) و طرح کمربند و جاده (BRI)، موقعیت ژئواستراتژیک ایران و پاکستان را به‌عنوان پل ارتباطی جنوب و مرکز آسیا برجسته‌تر خواهد کرد.
