ارکسترسمفونیک تهران با حضور مردم خونگرم لرستان روی صحنه رفت
پرده‌های سلحشوری برفراز فلک الافلاک
نداسیجانی
روزنامه‌نگار
ارکسترسمفونیک تهران شامگاه پنجشنبه یکم خرداد ماه وهمزمان با روز ملی لرستان، سمفونی «فلک الافلاک» ساخته کامبیزروشن روان را با رهبری نصیرحیدریان درقلعه تاریخی فلک الافلاک اجرا کرد. از چند روزگذشته خبراجرای ارکسترسمفونیک تهران دراستان لرستان و درمحوطه قلعه کهن فلک الافلاک در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای پیدا کرده بود. اتفاقی که برای اولین بار شکل می‌گرفت و بی‌تردید بر اهمیت این موضوع می‌افزود. اجرای ارکستر یکم خرداد ماه مصادف با روز لرستان انتخاب شده بود و در کنار آن اعلام نزدیک شدن به تاریخ ثبت جهانی قلعه فلک الافلاک دریونسکو. از ساعت‌ها قبل اجرا جمعیت کثیری برای به تماشا نشستن این اثر زیبا به محوطه تاریخی قلعه آمده بودند. آنچنان که شمار افراد بیش ازصندلی‌های چیده شده بود وعده‌ای بسیار از بزرگ و کوچک، به‌صورت ایستاده مشتاقانه منتظر اجرای ارکستر بودند؛جمعیتی قریب بر2000 نفر.سمفونی‌ای که روایتگر و نشأت گرفته از هشت سال جنگ تحمیلی است در چهار موومان اجرا گردید. جالب اینکه این کار در آستانه سوم خرداد ماه - روز آزاد‌سازی خرمشهر- نواخته شد تا پیوندی باشد از تاریخ جنگ و روایت موسیقایی آن.
اجرای برنامه در دو پارت برنامه‌ریزی شده بود؛ اجرای سمفونی و اجرای قطعه با کلام «زندگی» که به زبان فارسی و لری با خوانندگی فاضل جمشیدی و حشمت رجب‌زاده به اجرا درآمد. «زندگی» از قطعات قدیمی لری و بسیار زیبا است که پیش از این اجرا با صدای رضا سقایی شنیده شده بود و بعد از او عبدالوهاب شهیدی با تنظیم فرامرز پایور این کار را اجرا کرد و درآخر این قطعه با تنظیم علیرضا شریعتی برای ارکستر سمفونیک تهران در قلعه فلک الافلاک به روی صحنه رفت که با استقبال پرشوری همراه بود. پایان اجرا هم با صحبت‌های نصیرحیدریان، رهبرارکسترسمفونیک تهران درجمع صمیمی و خودمانی مردم خونگرم لرستان خاتمه یافت.نصیریان در جملاتی کوتاه بیان کرد: «سال‌های بسیاری است که مسئولان فرهنگی برای بهتر شدن ارکستر و شرایط مطلوب نوازندگان تلاش بسیارمی کنند و زحمت می‌کشند. تلاشی برای فرهنگ و هنر سرزمینمان که همیشه ماندگار است و می‌تواند یک جامعه را به اوج برساند. نکته دیگر اینکه تمامی این نوازندگان بجز یک نفر، تحصیلکرده کشورمان هستند و افتخار این سرزمین است و امیدوارم با حضوردلگرم کننده مسئولان فرهنگی در معاونت امورهنری وزارت فرهنگ و همچنین بنیاد رودکی، شرایط هنری هر روز بهتراز قبل شود و ارتقا یابد تا آنجا که روزی در استان لرستان شاهد یک ارکستر سمفونیک باشیم.
سید سعید شاهرخی استاندار لرستان، نادره رضایی معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هوشنگ بازوند معاون وزیرراه و شهرسازی، محمد اله‌یاری فومنی مدیرعامل بنیاد رودکی، بابک رضایی مدیرکل دفترموسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، داریوش بارانی بیرانوند شهردارخرم آباد، نورالدین درمنان فرماندار ، اعظم روانشاد مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان، احمدحسین فتایی مشاور اجرایی معاونت امور هنری، عطا حسن پورمدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان لرستان و اعضای شورای اسلامی شهر خرم آباد از میهمانان این برنامه بودند.
کامبیز روشن روان در گفتوگو با «ایران» از ایده شکل‌گیری سمفونی «فلک الافلاک» می‌گوید
حماسه‌ای ازجنگ هشت ساله ایران به زبان موسیقی
کامبیز روشن روان که مدت زمانی است در خارج از ایران زندگی می‌کند، به دلیل کسالت نتوانست در اجرای موسیقی که ساخته است در خرم آباد حاضرشود اگرچه می‌گوید: «خیلی دوست داشتم در لرستان بودم و اجرای این سمفونی را در کنار قلعه فلک‌الافلاک تماشا می‌کردم. اجرای چنین ارکستری درمقابل یکی از قلعه‌های با شکوه و تاریخی ایران شاید برای اولین بار است که به این شکل اتفاق می‌افتد.»
استاد روشن روان در گفتوگو با «ایران» درباره تولید این اثربیان کرد: «ایده شکل‌گیری این سمفونی حدود 32 سال پیش انجام گرفت. تقریباً 3-2 سال بعد از اتمام جنگ تحمیلی هشت ساله.
درواقع این سمفونی به همین سبب و به سفارش بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ومقاومت درچهار موومان ساخته شد.
به گفته این آهنگساز؛ سمفونی«فلک الافلاک» یک اثر توصیفی است که هرقسمت آن روایتی ازجنگ هشت ساله را بیان می‌کند. موومان اول بیان قبل ازحمله عراق به ایران است ؛ جامعه‌ای که درآن انقلابی شکل گرفته و یک آرامش نسبی در آن برقرار است اما بعد از یک حمله ناگهانی ازسوی عراق شرایط جامعه به گونه‌ای دیگر می‌شود و موسیقی به‌صورت خشن و پرقدرت و کوبنده این بخش را روایت می‌کند. درموومان دوم ازیک موسیقی آرام وملایم درکنار یک ملودی لری استفاده شده است. به این دلیل که حمله بزرگی صورت گرفته و خانواده‌ها و مردم در سوگ عزیزان و شهدا هستند؛ سوگی که درپشت یک حماسه بزرگ خلق شده است. اگراشتباه نکنم آن زمان نام این ملودی را تفنگ گذاشته بودم. موومان سوم بسیج نام دارد و بیانگر یک بسیج عمومی از مردم ایران و تمامی نیروهای مسلح است.این موسیقی بسیار پر هیجان و قدرتمند و نشان دهنده یک عزم ملی برای غلبه بر دشمن و رفتن به سمت پیروزی و پس گرفتن بخش‌هایی از سرزمینمان ایران از دست عراقی‌هاست. درموومان چهارم هم از یکی از ملودی‌های معروف لری به نام «دایه دایه وقت جنگه» که با صدای زنده یاد رضا سقایی به گوش رسیده استفاده کرده‌ام. ملودی قدیمی که خود روایت جنگ است اما پایان آن حماسه‌ای پرقدرت و با شکوه شکل می‌گیرد و با زبان موسیقی این پیروزی نواخته می‌شود.»
این موسیقیدان درباره انتخاب عنوان «فلک الافلاک» برای این سمفونی گفت: «قلعه کهن وتاریخی فلک الافلاک را بسیاردوست دارم و شب و روز به تماشای آن نشسته‌ام.ازنگاه من این قلعه همیشه سمبل مقاومت، پایداری واستحکام بوده است و تلاشم براین بود در این سمفونی ازملودی‌های لری همین منطقه استفاده کنم. باید بگویم به ملودی لری علاقه ویژه‌ای دارم و همیشه برای من زیباترین ملودی‌ها بوده است و درکارهای مختلف از این موسیقی بهره برده‌ام.»
روشن روان می‌گوید: «زمانی که ساخت این سمفونی به پایان رسید (سال 77) همان سال با ارکسترسمفونیک تهران به رهبری زنده یاد فریدون ناصری کار اجرا شد. ولی از آن زمان تا به امروز هیچ گاه توجهی به این اثر عظیم و برجسته که در معیارهای موسیقی بین‌المللی ساخته شده است صورت نگرفت و اجرا نشد.»
اودرباره اجرای ارکسترسمفونیک تهران در شهرهای مختلف کشور گفت: «این حرکت اتفاق بسیار خوبی است در واقع لازم بود نگاه جدی از فرهنگ موسیقی ایرانی به شکل ارکسترال دیده شود. بویژه در برخی از شهرها و استان‌ها که از داشتن چنین ارکسترهایی محروم هستند. براین اساس لازم است مسئولان فرهنگی تدابیر جدی در خصوص این گونه آثارداشته باشند تا موسیقی‌های ارکسترال ایرانی در سطح ملی و در گوشه و کنار مملکت اجرا شود و مردم ما بدانند به غیر از موسیقی‌های پاپ و سنتی با چند نوازنده محدود، موسیقی‌های دیگری هم در این مملکت وجود دارد و تولید می‌شود.»
موسیقی با زندگی مردم لرستان عجین است
نادره رضایی
معاون امورهنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
موسیقی با زندگی مردم لرستان عجین است و مردان و زنان و حتی نسل‌های مختلف سنی مردم این دیار، همچنان اشعار بسیاری از خوانندگان محبوب این منطقه را زمزمه می‌کنند و مکرر گوش می‌دهند. سمفونی «فلک‌الافلاک» از ساخته‌های استاد کامبیز روشن‌روان است و این اثر سال‌های بسیار اجرا نشده بود و همین اجرا هم چندسالی در وقفه قرار گرفت و خدا را شاکریم تمامی این تلاش‌ها در نهایت به بار نشست و این اجرا به مناسب روز لرستان که یکم خرداد ماه است، در قلعه زیبای فلک‌الافلاک برگزار می‌شود. امیدوارم این برنامه فتح بابی باشد تا در این دوره و در حوزه‌های مختلف، بویژه در همراهی با ارکسترهایمان بتوانیم اجراهایی برای مردم عزیز کشورمان داشته باشیم. باید بگویم استان لرستان درحوزه‌های متعدد فرهنگ و هنری، دارای ظرفیت‌های مختلف است و در حوزه موسیقی هم از هنرمندان قابلی برخوردار است اما موسیقی این منطقه بنا برظرفیت و توانش، آنچنان که باید قدر دانسته نشده است و از این منظر آنچنان که باید هنرمندان و جوانانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند دیده نشده‌اند. براین اساس امیدوارم در معاونت امور هنری و دفتر موسیقی در این زمینه اقداماتی انجام بگیرد. در واقع بخش‌بخش جغرافیای ایران در حوزه‌های مختلف از این مزیت‌ها برخوردارند و امیدواریم این ظرفیت‌ها به درستی شناسایی شوند و بتوانیم به اندازه توان و منابع در دیده شدن آنها کمک‌های لازم را داشته باشیم.
از احساس یک دین تا اجرایی که به بارنشست
فاضل جمشیدی
خواننده
زمانی که آقای کامبیز روش روان مدیرعاملی خانه موسیقی را پذیرفتند به عنوان معاون در کنار ایشان بودم و همکاری داشتم و در مقابل کارهای بزرگی که در عرصه موسیقی ساخته بودند احساس دین می‌کردم. حتی آن زمان که در ارکستر ملی ایران بودم، متوجه شدم کارهای ایشان علی‌رغم قابلیت‌های بسیار بزرگی که دارد کمتر اجرا می‌شود و کم لطفی‌هایی صورت گرفته است.در نهایت احساس کردم باید خدمتی برای این هنرمند بزرگ انجام بدهم. اواخر دهه نود پیشنهاد اجرای سمفونی فلک الافلاک در قلعه فلک الافلاک را مطرح کردم و ازسال 1400 نامه‌های مختلفی به وزارت فرهنگ، وزارت کار و وزارت میراث فرهنگی نوشتم و در نهایت تصمیم شد در سال 1401 این کار اجرا شود اما تعلل‌هایی صورت گرفت تا آنکه در نهایت شهرداری استان هم به میان کار آمد ودر تفاهمنامه سه جانبه‌ای که بین بنیاد رودکی، اداره کل ارشاد استان و شهرداری استان منعقد شد این همکاری شکل جدی‌تری به خود گرفت و شرح وظایف‌ها مشخص شد و تصمیم بر این بود درسال 1403 در محوطه تاریخی قلعه به روی صحنه برود اما به دلیل سانحه پیش آمده برای رئیس‌جمهوری فقید اجرای کار متوقف شد و باردیگر با نامه نگاری‌های انجام گرفته این کار در دستور کار آمد وسرانجام به بار نشست. من دراین اجرا یک قطعه با کلام به نام «زندگی بی‌چشم تو» را با همکاری آقای حشمت رجب‌زاده اجرا کردم. به اعتقاد من توسعه در کشور ما همه جانبه است اما از یک جایی باید آغاز شود و جای تأسف است که بگویم با آنکه هیچ منافعی از اجرای این برنامه نداشتم، سه سال تمام به دنبال به ثمر رسیدن اجرای این طرح بودم؛ طرحی که درواقع متولی اصلی آن باید میراث فرهنگی و گردشگری باشد چرا که اجرای این برنامه در خرم آباد و در قلعه تاریخی و دیدنی فلک الافلاک موجب جذب گردشگران بسیاری حتی از خارج از کشور خواهد شد و به دنبال آن اقتصاد استان رونق پیدا می‌کند.
