مرجان قندی
خبرنگار

پیام‌آوران نو
پستچی‌ها، پل ارتباطی میان آدم‌ها هستند. هر روز با ماشینی پر از مرسولات راهی کوچه‌های باریک و خیابان‌های شلوغ می‌شوند تا پیغام‌ها، هدایا و بسته خریدهای اینترنتی که این روزها بسیار تعدادشان زیاد شده را به دست صاحبانشان برسانند. اکرم باباشاهی، پستچی 44 ساله‌ای که دیپلم خیاطی دارد، یکی از نخستین زنان پستچی‌ است که در اداره پست اصفهان مشغول به کار شده است. می‌گوید:« از طریق مؤسسه کاریابی یکی از دوستانم با این شغل آشنا شدم. او روحیه مرا می‌شناخت و می‌دانست دنبال شغلی هستم که بتوانم به واسطه آن با مردم ارتباط داشته باشم. شغل پستچی‌ها همیشه برایم قشنگ بود اما هیچ وقت به اینکه خودم پستچی شوم، فکر نکرده بودم و وقتی که شرایطی پیش آمد که خودم در این موقعیت شغلی قرار بگیرم پر از شور و هیجان شدم. البته روزهای اول کار کمی برایم مشکل بود اما کم‌ کم مسیرها را یاد گرفتم و چم و خم کار دستم آمد. حالا هر روز بیشتر عاشق کارم می‌شوم و تصمیم دارم آن را به‌عنوان یک مسیر شغلی پایدار برای خودم حفظ کنم.»
او ادامه می‌دهد: «ساعت کاری ما به تعداد بسته و پاکت‌هایی که باید تحویل دهیم، بستگی دارد. روزهایی که ۱۳۰ بسته دارم تا ۵ ساعت یا بیشتر مشغول کار هستم. البته باز هم بستگی دارد در مسیر، قطعی برق داشته باشیم یا نه. از آنجایی که هر روز با وسیله نقلیه در شهر تردد می‌کنیم، ماشین‌هایمان زود به زود باید به تعمیرگاه برود. اگر ماشین در تعمیرگاه بماند یا باید از کسی ماشین قرض کنیم یا آن روز را مرخصی بگیریم.»
باباشاهی به چالش‌های این کار و نحوه مدیریت آن هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: «روزهای اول بزرگترین چالش، نبود کد پستی و پلاک در برخی محله‌ها بود که با نصب پلاک و اختصاص کدپستی به هر مکانی، این مشکل برطرف شد. دومین مشکلی که روند کار ما را با چالش مواجه می‌کند، موضوع قطعی برق است که خیلی وقت ما را می‌گیرد چون برای تحویل همه بسته‌ها باید با تحویل گیرنده تماس بگیریم و بخواهیم جلوی در بیایند. همچنین مغازه‌هایی که دیر باز می‌کنند و بسته‌هایشان برگشت می‌خورد، خستگی را به تنمان می‌گذارند.»
این پستچی درباره واکنش اطرافیان و بازخورد عمومی شهروندان نسبت به حضور زنان در این شغل می‌گوید:« خانواده‌ام بخصوص همسر و دو فرزندم خیلی حمایتم می‌کنند. مردم هم روزهای اول وقتی ما را به‌عنوان پستچی جلوی در خانه‌شان می‌دیدند تعجب می‌کردند و بعضی حتی اعتماد نمی‌کردند و بسته را نمی‌گرفتند! اما کم کم با اطلاع رسانی‌هایی که صورت گرفت برای مردم جا افتاد و در حال حاضر حضور من و دیگر همکارانم مثل بقیه پستچی‌های مرد امری عادی شده است.»

هر بسته، داستانی دارد
این شغل، فراتر از جابه‌جایی مرسولات است؛ پستچی‌ها حامل خبرهای خوب، خاطرات مکتوب و حتی گاهی غافلگیری‌های دلنشین هستند. در دنیایی که فناوری باعث شده ارتباطات بیشتر دیجیتالی شوند، پستچی‌ها همچنان به ما یادآوری می‌کنند لمس یک نامه‌ واقعی یا باز کردن یک بسته‌ مورد انتظار، حس متفاوتی دارد. زهرا آریامنش متولد آبادان 46 سال دارد و با مدرک کارشناسی روانشناسی به عنوان پستچی در اداره پست اصفهان مشغول به کار شده است. می‌گوید:« روزهای اول کارم بود. کارت پایان خدمتی را به آدرسی بردم. پیرمردی برای تحویل آن جلوی در آمد که پدر صاحب کارت بود. وقتی پاکت را تحویل دادم و تبریک گفتم از خوشحالی‌اش گریه کرد. ذوق آن پدر تا چند روز از ذهنم بیرون نمی‌رفت. از همان موقع از خدا خواستم که همیشه حامل خبرهای خوش برای مردم باشم.»
آریامنش قبل از ورود به پست 12 سال معلم مدرسه غیرانتفاعی بوده و 6 سال قبل نیز کسب و کاری نو راه‌اندازی کرده بود. می‌افزاید:« یکی از دوستانم از جذب تعدادی نیروی خانم به‌عنوان پستچی در اداره پست باخبر شد و چون می‌دانست آدم پرتلاشی هستم، پیشنهاد داد به اداره پست بیایم و فرم  پر کنم. وقتی وارد پست شدم، هیجان کار جذبم کرد. بعد از پذیرفته شدن صبح‌ها با شوق و ذوق وارد اداره می‌شوم. روزهای اول فکر می‌کردم پستچی فقط باید تعدادی بسته را به دست مردم برساند اما وقتی روند کار را آموزش دیدم و چند روزی آن را تجربه کردم، فهمیدم پستچی‌ بودن چه کار پرمسئولیتی است! هر روز ماجراهای جدید با بسته‌هایی که هر کدام پشت‌شان داستانی است. وقتی در مسیر رانندگی می‌کنم به این فکر می‌کنم که امروز چه کسانی منتظر و مشتاق هستند تا من بسته‌‌شان را به دستشان برسانم. این فکر امید بیشتری به من می‌دهد تا کارم را به بهترین نحو انجام بدهم. خوشحال کردن مردم یا نامه رساندن به دست کسی، حس قشنگی است و خوشحالم که این حس را هر روز تجربه می‌کنم. من از کار گروهی لذت می‌برم و خدا را شکر، همه همکارانم پر انرژی هستند و همیشه پشت هم هستیم و همین ویژگی انگیزه بسیار خوبی برای یکایک ما طی روز دارد.»

بــــرش

بانوان پستچی شاخص موفقیت در توزیع

«بعد از اعطای مجوز توسط شرکت ملی پست برای بهره بردن از ظرفیت بانوان در سایر نواحی پستی استان اصفهان هنوز تردیدها کم نبود؛ اما باور داشتیم که صنعت پست، برای رشد و تحول به نیرویی نیاز دارد که توانمندی را با نگاه تازه و مسئولیت‌پذیری درآمیخته باشد. حضور 9 بانوی پستچی در نواحی مختلف شهر اصفهان که مشغول انتقال مرسولات پستی به شهروندان هستند، نه‌تنها به افزایش مشارکت زنان در مشاغل خدماتی کمک کرده، بلکه تأثیر قابل توجهی بر راندمان خدمت‌رسانی در این اداره داشته است». مدیرکل پست استان اصفهان با بیان این مطلب می‌گوید:« مدت‎ها قبل این موضوع ذهنم را درگیر کرده بود که بانوان می‌توانند در بخش توزیع به ما کمک کنند. اما آن زمان شرایط جذب بانوان فراهم نبود، با گذشت زمان وقتی شرایط فراهم شد، توانستیم از ظرفیت بانوان در فرآیند توزیع به‌عنوان پستچی استفاده کنیم. با اینکه این طرح بعد از بررسی‌های فرهنگی و اجتماعی به اجرا درآمد اما روزهای اول، نگرانی‌هایی درباره پذیرش این طرح در جامعه وجود داشت. همچنین محدودیت‌ها و ملاحظاتی مطرح بود که به‌مرور زمان برطرف شد.» حمید باقری با بیان اینکه افراد از طریق اطلاع‌رسانی محلی و همکاری با واحدهای کاریابی جذب شده‌اند و پس از طی مراحل گزینش، وارد این عرصه شده‌اند، درباره فرآیند آموزش یادآور می‌شود:« پس از جذب نیرو، ابتدا آموزش‌های تئوری و عملی برگزار شد. در روزهای اول، تعداد مرسولات آنها کم بود تا بتوانند تجربه و مهارت لازم را کسب کنند و سپس حجم کارشان افزایش یافت.» او می‌گوید:« برخی گمان می‌کردند که بانوان توانایی لازم را ندارند و از لحاظ فرهنگی نیز مراجعه آنها به در منازل ممکن است مورد پذیرش قرار نگیرد. اما با ارائه توضیحات و مشخص کردن مزایا و ظرفیت‌های این طرح، موفق شدیم این موانع را پشت سر بگذاریم. اکنون بانوان پستچی نه‌تنها توانسته‌اند از پس مسئولیت‌هایشان برآیند بلکه توانسته‌اند شاخص موفقیت توزیع در استان را به ۹۶.۴۶ درصد برسانند. همچنین از زمان آغاز این طرح، حتی یک مورد شکایت از نحوه عملکرد این بانوان گزارش نشده است که نشان از دقت و علاقه آنان به کار دارد. چنانچه مجوزی برای جذب نیرو در اختیار استان قرار بگیرد با توجه به عملکرد مطلوب این افراد، پیشنهاد به کارگیری بانوان بیشتری مدنظر این اداره کل قرار دارد. بعد از اطلاع‌رسانی عمومی طرح از طرف سایر استان‌های کشور تماس‌هایی برقرار شد مبنی بر چگونگی فرآیند جذب و مزیت‌ها و چالش‌های آن که ما سعی کردیم این روند را با جزئیات دقیق و سنجیده به آنها توضیح دهیم تا در آینده شاهد بانوان پستچی‌ بیشتری در سطح کشور باشیم.» ۹ زن با لباس فرم پست، هر کدام به نوبه خود گام بزرگی به‌سوی تغییری بزرگ در شهر اصفهان برداشته‌اند؛ تغییری که شاید روزی به نمادی برای فرصت برابر، اعتماد اجتماعی و باز شدن بیشتر درهای مشاغل مردانه به روی زنان بدل شود.