محمد محمدی سدهی
روزنامه نگار

 نقطه سر خط. باز هم داستان تکراری مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های فوتبال ایران و باز هم کمبود امکانات و ضعف‌ها و ایراداتی که مثل بختک بر سر تیم‌های لیگ برتر‌ی حتی تیم‌های بزرگ استقلال و پرسپولیس آوار شده است. هر ساله سختگیری‌های AFC برای دریافت مجوز حرفه‌ای بیشتر می‌شود. سختگیری‌هایی که تبعاتی برای تیم‌های ایرانی داشته و در سال‌های اخیر باعث حذف استقلال به دلیل نقص مدارک شد و حالا سهمیه ما به 1.5 تیم در لیگ نخبگان قاره رسیده است. هر سال با پایان مسابقات لیگ‌ برتر تازه دردسر باشگاه‌های ایرانی شروع می‌شود، چرا که اگر همه زحمات‌شان جواب داده و نتیجه مطلوبی در مسابقات کسب کرده باشند، تازه باید برای دریافت مجوز حرفه‌ای، فاکتورهای متعددی را پاس کنند. کاظم اولیایی، کارشناس اتحادیه باشگاه‌ها در این باره می‌گوید: «متأسفانه عدم حل ریشه‌ای مشکلات باعث می‌شود تا ما نتوانیم واقعیت‌های فوتبال‌مان را به AFC ابراز کنیم.»هر ساله مسئولانی از فوتبال ایران در کنار ناظران AFC مأمور رسیدگی به شرایط باشگاه‌هایی می‌شوند که اغلب اولیات لازم برای دریافت مجوز حرفه‌ای را هم رعایت نمی‌کنند. نتیجه این وضعیت تلاش برای مدرک‌سازی و ارائه مستندات غیرواقعی و گول زدن کنفدراسیون آسیاست. اما این بار وضعیت سخت‌تر از همیشه است، طوری که مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال هم به تیم‌ها هشدار می‌دهد که: «احتمالاً بعضی از باشگاه‌های بزرگ، مجوز حرفه‌ای نمی‌گیرند» ناکامی که نتیجه‌اش محرومیت تیم‌های ایرانی از مسابقات باشگاهی آسیایی و چه بسا از دست رفتن همان اندک سهمیه باقیمانده خواهد بود. شرایط نابسامان زیرساخت‌ها و امکانات باشگاه‌های ما باعث شد در فصل گذشته بسیاری از باشگاه‌های لیگ برتر حتی ورزشگاهی برای برگزاری مسابقه نداشته باشند. چالشی که به نظر می‌رسد در فصل آینده هم ادامه دارد. کاظم اولیایی کارشناس اتحادیه باشگاه‌ها می‌گوید: «در فصل گذشته باشگاه استقلال در چند بازی هیچ اسپانسری نداشت و این امر نشان می‌دهد باشگاه با رعایت فیرپلی مالی اداره نمی‌شود.» اعتقاد دارد که همتی برای حل چنین مشکلاتی در فوتبال ایران وجود ندارد: «کنفدراسیون آسیا ما را شناخته است و به این دلیل هر ساله تیم‌های ایرانی را جریمه مالی می‌کند. AFC جرایم 60 هزار دلاری برای تیم‌های ما در نظر گرفته است. البته مبالغ درشت‌تر مثل 140 هزار دلاری هم بوده که بخشی از آن پرداخت شده اما به صورت کامل تسویه نشده است.» تراز مالی منفی که در این سالها برطرف نشده، بدهی‌های انباشته، نداشتن درآمد شفاف از حق پخش تلویزیونی و تبلیغات محیطی مهم‌ترین مشکلاتی است که باشگاه‌های ما هنوز از حل آنها عاجز هستند. قراردادهای پرچالش با بازیکنان و مربیان و بدهی‌ها و مالیات‌های انباشته، نفس فوتبال باشگاهی ما را گرفته است.شاهین رحمانی مدیر ایرانی AFC به «ایران» می‌گوید: «بسیاری از کشورها با جدی گرفتن مجوز حرفه‌ای مشکلات خود را حل کرده‌اند و حتی نیازی به بازدید از امکانات آنها هم نیست. کشورهایی مثل ژاپن و کره و حتی امارات و قطر زیرساخت‌های لازم را ایجاد کرده‌اند و اگر نقصی در مدارک‌شان باشد هم سریع برطرف می‌کنند. متأسفانه این مشکل در ارتباط با باشگاه‌های ایرانی پیچیده تر است و به ما لطمه می‌زند.» رحمانی که در سال‌های محتلف چه به عنوان ناظر کنفدراسیون آسیا چه به عنوان یک پیگیر، حواشی فوتبال ایران را دنبال کرده، می‌گوید: «مدیران ایرانی مشکلات را جدی نمی‌گیرند و می‌خواهند مسائل را همان‌طور که در ایران رایج است حل کنند.اما نهادهای بین‌المللی نیاز به اسناد روشن و شفاف مالی دارند و اینکه باشگاه نشان بدهد سازوکارش را تغییر داده و استانداردهای لازم را رعایت می‌کند. متأسفانه بزرگ‌ترین باشگاه‌های ما با صرف بودجه‌های سنگین هم توجه لازم را به این موضوع ندارند و سعی می‌کنند مسائل را با چانه‌زنی و راه‌های میانبر حل کنند. این شیوه در بلند مدت جواب نمی‌دهد و مشکلات امروز باشگاه‌های ایرانی به دلیل همین مشکلات انباشته قدیمی است.»
با این شرایط، دهم خرداد باید مدارک مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های ایران جمع‌آوری و در اختیار هیأت بدوی و استیناف قرار بگیرد تا به کنفدراسیون فوتبال آسیا ارائه شود. مجوزی که برای حضور در مسابقات فصل آتی آسیا لازم است. در فصل گذشته آلومینیوم اراک، استقلال تهران، فولاد خوزستان، فولاد مبارکه سپاهان، گل‌گهر سیرجان، پرسپولیس تهران و تراکتور تبریز توانستند شرایط حرفه‌ای‌گری را احراز کنند. باید دید امسال برای اندک سهمیه ایران در لیگ نخبگان آسیا مجوزهای لازم کسب خواهد شد یا قرار است مشکلات ما ادامه دار باشد. در نهایت باید روی این نکته مهم انگشت گذاشت که مشکلات حرفه‌ای فوتبال ما امروز همان‌هایی هستند که 10 سال قبل هم بودند. یعنی از زمانی که کلاب لایسنسینگ جدی شد. شاید بسیاری از این مسایل قابل چشم‌پوشی و رایزنی باشد اما قضیه وقتی بحرانی می‌شود که شکایت‌هایی مطرح است. وقتی باشگاه شاکی و پرونده‌ای در مراجع فوتبالی دارد، دیگر نمی‌شود با راه¬حل¬های سطحی مشکل را حل کرد. باشگاه‌های ما هم همیشه شاکی دارند چون دخل و خرج‌شان نمی‌خواند. چون ثبات مدیریت ندارند و فساد ساختاری وجود دارد. هر سال هم هزینه‌ها بالا می‌رود و این مشکلات ریشه‌دارتر و عمیق‌تر می‌شود.