وحید فریمانی
منتقد سینما

سینما را می‌توان یکی از شاخص‌های پیشرفت در هر کشور دانست. چرا که توانمندی خاطره‌سازی مشترک دارد، مفرح و سرگرمی‌ساز است و به وقت لزوم می‌تواند همچون رسانه‌ای کارآمد، مسلط و پرنفوذ عرض اندام کند. در برگیری و تأثیر‌گذاری بی‌مانندی دارد و در جهان پرشتاب امروز که سرعت پیشرفت فناوری رعب‌آور و به همان اندازه حیرت‌انگیز است، هنوز یگانگی و عظمت و قدرت روزهای اولش را دارد و در یک کلام، سینما هنوز سینماست.
با آنکه بیش از صد سال از تجربه حضور پرفراز و نشیب سینما در ایران می‌گذرد، اما هنوز بسیاری از شهرها فاقد سینما هستند. خارج شدن سالن سینما از ناوگان نمایش به علت فرسودگی، تغییر کاربری، تعطیلی خودخواسته و موارد دیگری از این دست باعث شده بود که چراغ بسیاری از سالن‌های سینما یکی پس از دیگری خاموش شوند. با گسترش شهرها و لزوم استفاده از مظاهر شهری، جای خالی سینما به عنوان یکی از شناخته شده‌ترین و جذاب‌ترین شاخص‌های زندگی شهری بشدت احساس شد. از همین جا بود که فکر احداث، بازسازی و نوسازی سالن‌های سینما به عنوان اصلی‌ترین زیرساخت سینما در حوزه اکران جدی گرفته شد و به عنوان یکی از مهم‌ترین امور در سازمان سینمایی هدفگذاری شد و مؤسسه سینما شهر به عنوان یکی از مؤسسات تابعه این سازمان، با نیت احداث و گسترش زیرساخت‌های سینما پا به میدان نهاد و تلاش کرد ساخت سالن سینما را در شهرهای بالای صد هزار نفری رونق دهد. حبیب ایل بیگی مدیرعامل مؤسسه سینما شهر در این باره می‌گوید: « در سال 57، 420 سالن سینما در ایران فعال بود که با 350 هزار صندلی برای جمعیت 35 میلیونی آن دوره به استانداردهای جهانی نزدیک بود. ما در سال 1400، 302 سینما و 802 سالن و 145 هزار صندلی فعال در سراسر کشور داشتیم و در دهه 80 بعضاً شاهد تعطیلی  یا تغییر کاربری سینما بودیم. بعد از سال 93 که سینما به پخش دیجیتال تجهیز شد و مشکل تعداد کپی فیلم‌ها و اکران اول و دوم برطرف شد، عدالتی در حوزه اکران برقرار شد و نمایش همزمان در سراسر کشور اتفاق افتاد. با وجود این همچنان وضعیت ما در این زمینه وضعیت خوبی نیست.» آنچه تاکنون در حوزه ساخت سالن سینما در شهرهای مختلف اتفاق افتاده، بخشی از یک تصمیم بزرگ برای رساندن تعداد سالن‌های سینمای ایران به استانداردهای جهانی است که به ازای هر10 هزار نفر یک سالن نمایش تعریف شده است. در حال حاضر مؤسسه سینما شهر همه مساعی خود را برای سینمادار کردن شهرهای بالای صدهزار نفر به کار گرفته که با یک نگاه اجمالی به شهرهای فاقد سینما می‌توان فهمید چقدر کار انجام نشده، روی زمین مانده است. ایل بیگی درباره لزوم احداث سینما در این شهرها گفته است: «مسأله ما ساخت سینما در شهرهایی است که بالای صد هزار نفر جمعیت دارند که متأسفانه به دلیل اینکه برای بخش خصوصی ساخت سینما در این شهرها جذاب نیست، ورود نکرده است. به دنبال این هستیم با حمایت‌هایی که می‌کنیم برای این شهرها هم یک یا دو سالن ایجاد کنیم،  تا این عدالت فرهنگی در حوزه ساخت سینما در همه شهرها ایجاد شود.»
اما تکلیف شهرهایی که کمتر از صدهزار نفر جمعیت دارند، اما سینما یکی از کالاهای فرهنگی مورد نیاز آنهاست، چیست؟ در حال حاضر 200 شهر کمتر  از صد هزار نفر جمعیت در کل کشور وجود دارد که هیچ سینمایی ندارند اما در عوض «سینما سیار» دارند. تجربه استفاده و بهره‌مندی از سینما سیار در چند سال اخیر بشدت به کمک آمده است. برخلاف تصور بسیاری استفاده از سینما سیار رایگان نیست و مخاطب برای دیدن فیلم در سینما سیار هم باید ورودیه بپردازد. یعنی حتی برای پخش کنندگان و صاحبان فیلم هم این نحوه نمایش، آورده مالی چشمگیری دارد. اما بزرگترین مزیت سینما سیار این است که لذت و تجربه فیلم دیدن روی پرده را تا دورافتاده‌ترین مناطق کشور به ارمغان می‌برد. بهروز شعیبی مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران در این باره می‌گوید:«باید تصور کلاسیک را از سینما سیار کنار بگذاریم. الان دستگاه‌های نمایش فیلم ما در سینما سیار، می‌توانند یک سالن نمایش فیلم حرفه‌ای را پوشش دهند.» به نظر می‌رسد ساخت سالن سینما در شهرهای بالای صد هزار نفر و استفاده از طرح سینما سیار در شهرها و مناطق کمتر از صد هزار نفر، یکی از راه‌های  میان مدت برای بسط دامنه نفوذ سینمای ایران در مناطق مختلف کشور است که می‌تواند افق‌های تازه‌ای را پیش روی سینماگران، مسئولان فرهنگی و مردم علاقه‌مند به هنر هفتم بگشاید.