«ایران» از آخرین تحولات و حضور میدانی رئیس‌جمهوری در بندر شهیدرجایی گزارش می‌دهد
التیام دردها؛ اصلاح ضعف‌ها
ساعت 15 عصر دیروز، پس از 25 ساعت از آغاز آتش‌سوزی، سپس انفجار بزرگ و بعد آتش‌سوزی پردامنه و طولانی‌مدت در بندر شهیدرجایی، اولین گزارش‌های امیدوارکننده از کاهش ارتفاع شعله‌های آتش و آغاز لکه‌گیری آتش‌نشانان در برخی مناطق مخابره شد. اما تا لحظه تنظیم گزارش یا دست‌کم تا زمان حضور رئیس‌جمهوری در جلسه ویژه ستاد مدیریت بحران هرمزگان در بندرعباس، آتش‌سوزی‌های ناشی از این رویداد بزرگ و بسیار پرخسارت ادامه داشت. در کنار مسأله خسارت احتمالاً هزاران میلیارد تومانی به اموال دولتی و خصوصی، براساس اطلاعیه شماره 2 جمیعت هلال احمر که ساعت 16 دیروز منتشر شد، در این حادثه بزرگ 40 تن جان خود را از دست دادند و هزار و 422 تن مجروح شدند. به دنبال چنین حادثه‌ای با چنین ابعادی بود که دولت، امروز ۸ اردیبهشت را در سراسر کشور عزای عمومی اعلام کرد. عصر شنبه در خود استان هرمزگان سه روز عزای عمومی اعلام شده بود. دولت در همان ساعت‌های اولیه همه ظرفیت‌های ملی، اعم از امدادی و درمانی را از همه جای کشور به میدان آورد. نیروهای مسلح به‌ویژه سپاه پاسداران نیز با همه توان خود پای کار بودند. اما به رغم همه اینها، دیروز رئیس‌جمهوری نیز به بندرعباس رفت تا از نزدیک ابعاد این حادثه را، چه در بعد انسانی و بررسی وضعیت مصدومان و کشته‌شدگان و چه در بعد اقتصادی و مدیریتی یعنی تأمین خسارت‌ها، بازسازی یا پرداخت بیمه‌ها پیگیری کند.
پزشکیان: دولت پیگیر رفع مسائل بندر است
انفجار بزرگ در بندر شهید رجایی ساعت 12 و 10 دقیقه روز شنبه روی داد و رئیس‌جمهوری ساعت 15 عصر روز یکشنبه برای بررسی میدانی و عیادت مصدومان وارد بندرعباس شد. به نظر می‌رسد تماس‌های لحظه به لحظه و مکرر عصر یکشنبه و شنبه مسعود پزشکیان با وزیر کشور که پیشتر به عنوان نماینده ویژه‌اش به بندرعباس رفته بود، برای رئیس‌جمهوری کفایت نمی‌کرد. هرچند در ساعت‌های اولیه وقوع انفجار، علاوه بر وزیر کشور، وزیر راه و شهرسازی نیز به همراه معاونان خود در بندرعباس و محوطه بندر شهیدرجایی حاضر شد. به رغم حضور دو عضو کابینه و باوجود بسیج همه امکانات درمانی، امدادی و آتش‌نشانی از سراسر کشور به بندرعباس، پزشکیان دیروز به بندرعباس رفت. علت این تصمیم را می‌توان در این جمله کوتاه رئیس‌جمهوری یافت که در گفت‌و‌گویی کوتاه با خبرنگاران در فرودگاه بیان کرد: «دولت پیگیر رفع مسائل مرتبط با بندر شهیدرجایی است.» به گزارش ایرنا، پزشکیان پیش از حضور در فرودگاه، به صورت هوایی از بندر شهیدرجایی بازدید کرد و در این بازدید، با اطلاع از آخرین وضعیت مهار آتش و اقدامات انجام شده، بر لزوم تسریع در اطفای کامل حریق و جلوگیری از گسترش خسارت‌ها تأکید کرد. اولین برنامه رئیس‌جمهوری در بندرعباس، عیادت از مصدومان و حادثه دیدگان بود. رئیس‌جمهوری برای این منظور به بیمارستان خاتم‌الانبیا(ص) این شهر رفت و با حضور بر بالین تعدادی از مجروحان، در جریان آخرین وضعیت درمانی آنان قرار گرفت و با خانواده‌های آسیب‌دیدگان نیز گفت‌وگو کرد. پزشکیان با ابراز همدردی با خانواده‌ها، بر لزوم تداوم مراقبت‌های درمانی تا بهبودی کامل مصدومان تأکید کرد. رئیس‌جمهوری با حضور در بخش‌های مختلف این بیمارستان، از تلاش‌ها و خدمات شبانه‌روزی کادر درمان قدردانی کرد و با خداقوت به پزشکان، پرستاران و کارکنان درمانی، نقش آنان را در مدیریت این حادثه، حائزاهمیت دانست. بر اساس گزارش مسئولان بیمارستان که به رئیس‌جمهوری ارائه شد، 117 مجروح حادثه بندر شهید رجایی در بیمارستان خاتم الانبیا(ص) بستری شدند که تا روز گذشته، 100 تن از آنان پس از درمان و بهبودی ترخیص شده‌اند و روند درمان سایر مصدومان هم ادامه دارد.
انتقاد رئیس‌جمهوری از مدیریت نادرست کانتینرها در بندر
پس از بازدید از بندر و بعد از عیادت از بیماران، جلسه ویژه ستاد مدیریت بحران با حضور رئیس‌جمهوری برگزار شد. علاوه بر وزرای کشور و راه که از شنبه در بندرعباس حضور دارند، معاون اجرایی و رئیس دفتر رئیس‌جمهوری نیز در این جلسه حضور داشتند. پزشکیان در این جلسه، هم از تلاش‌ها برای امدارسانی قدردانی کرد هم از نحوه مدیریت بندر انتقاد و تأکید کرد که طی دو هفته باید بررسی وضعیت اداره بندر مشخص شود تا از انباشت کانتینرها جلوگیری شود. حمایت همه‌جانبه از خانواده‌های آسیب دیده تأکید و دستور مهم بعدی رئیس‌جمهوری در این جلسه بود. پزشکیان در اظهاراتش، اول گفت که «این حادثه تلخ و تأسف‌بار نباید اتفاق می‌افتاد، هر چند وقوع چنین حوادثی در دنیا حتی در کشورهای پیشرفته نیز سابقه دارد.» به گزارش ایرنا، رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه این حادثه «داغی بر دل همه ما گذاشته است»، از روحیه همدلی و حضور گسترده مسئولان، نیروهای امدادی و مردم در صحنه قدردانی کرد و آن را قابل ستایش دانست.
پس از این اظهارات، رئیس‌جمهوری به اولویت‌های مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: «روند اول و اولویت اول این است که ابتدا آتش‌سوزی مهار و از گسترش خسارت جلوگیری شود. مرحله بعدی کار، بررسی دلایل وقوع حادثه و پیش‌بینی راهکارهای پیشگیرانه برای آینده است.»
پزشکیان اصلاح روند نگهداری کانتینرها در بندر را ضروری دانست و افزود: «در گفت‌وگو با استاندار مطرح شد که نگهداری بلندمدت 120 تا 140 هزار کانتینر در این بندر قابل قبول نیست. نباید کالاهایی که وارد می‌شوند ماه‌ها در بندر باقی بمانند؛ باید فرآیند ترخیص تسریع شود.»
رئیس‌جمهوری با دستور به تیم‌های تخصصی استان و وزارتخانه‌های مرتبط تصریح کرد: «ضروری است یک مطالعه تطبیقی درباره مدیریت بنادر در کشورهای پیشرفته انجام و راهکارهای اصلاحی با کمک دانشگاهیان، کارشناسان و مدیران باتجربه، تدوین شود. مطالعات تطبیقی باید طی یک تا دو هفته جمع‌بندی شود تا در جلسه آتی با حضور مسئولان استان، تصمیمات نهایی اتخاذ شود.»
وی با تأکید بر اینکه استمرار وضعیت فعلی در مدیریت بنادر کشور پذیرفتنی نیست، اضافه کرد: «نباید اجازه داد حتی یک دهم این حجم کانتینر بدون ساماندهی در بنادر باقی بماند. برای این کار نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اتخاذ تدابیر علمی و عملی هستیم و دولت آمادگی هرگونه همکاری در این زمینه را دارد.»
پس از بحث‌های مربوط به اصلاح ایمنی و مدیریت بنادر کشور، رئیس‌جمهوری «بر ضرورت حمایت همه‌جانبه از خانواده‌های آسیب‌دیده» تأکید و تصریح کرد: «باید پیگیری‌های لازم درباره خانواده جانباختگان و آسیب‌دیدگان این حادثه انجام شود. هر کمکی که دولت باید ارائه دهد، جمع‌بندی شود تا تمهیدات لازم برای جبران مشکلات اتخاذ شود.»
ارتقای زیرساخت‌های درمانی استان با تکمیل پروژه‌های بیمارستانی دیگر تأکید پزشکیان بود. رئیس‌جمهوری همچنین از حضور میدانی مسئولان و نیروهای امدادی قدردانی کرد و گفت: «از همه عزیزانی که در مدیریت این حادثه حضور فعال داشتند، سپاسگزارم؛ از نظامیان، مردم عادی، آتش‌نشانان، عوامل شهرداری، فرمانداری، بخشداری، نمایندگان مجلس، استاندار محترم، معاونین، هلال احمر و مسئولان بهداشت و درمان.» پزشکیان، در ادامه، باز هم به ضرورت احصای دقیق مشکلات اشاره و تأکید کرد: «پس از اتمام عملیات امدادی باید مشکلات موجود شناسایی و برای رفع آنها راهکار ارائه شود. هر جا در استان امکان رفع مشکلات وجود نداشت، دولت از مرکز وارد عمل خواهد شد و همکاری لازم را خواهد داشت.» رئیس‌جمهوری خطاب به مردم، اطمینان داد که «با تمام وجود در خدمت آنان خواهیم بود و هیچ کوتاهی‌ای در این مسیر صورت نخواهد گرفت. هر اقدامی که بتوانیم برای تسریع در بازسازی و بهبود اوضاع انجام خواهیم داد.»
پزشکیان در پایان سخنان ابراز امیدواری کرد با «تقویت مدیریت بحران، همدلی و همراهی موجود، مشکلات ناشی از حادثه اخیر در کوتاه‌ترین زمان ممکن برطرف شود و با فراهم کردن امکانات و تجهیزات بیشتر، مدیریت بحران در آینده بهتر و کارآمدتر صورت گیرد.»
آغاز به کار بندر شهید رجایی و تأمین کالاهای اساسی
تا عصر روز گذشته عملیات اطفای حریق، جست و جو برای یافتن مفقودشدگان احتمالی و لکه‌گیری از مناطقی که آتش آنها خاموش شد، ادامه داشت. بالگردهای اطفای حریق سپاه پاسداران به همراه نیروهای آتش‌نشانی، آن هم پس از نزدیک به 30 ساعت همچنان درحال تلاش بودند. رئیس جمعیت هلال احمر از یک واقعیت مهم خبر داد و آن اینکه حادثه بندر شهید رجایی با انجام عملیات گسترده امداد و نجات و توان نیروهای امدادی داخلی مدیریت شده است. به گزارش ایرنا، پیرحسین کولیوند گفت: «با تلاش نیروهای امدادی و آتش‌نشانان از گسترش شعله‌های آتش به سایر کانتینرها جلوگیری شد.»
مجموعه این تلاش‌های ملی بود که باعث شد صبح روز گذشته مجتمع بندری شهید رجایی به عنوان قلب تپنده تجارت کشور، بار دیگر به مدار فعالیت بازگردد تا خللی در امر صادرات و واردات کالا و حتی ترانزیت پیش نیاید. به گزارش ایرنا، از ظهر شنبه و وقوع انفجار، رئیس کل گمرک ایران و سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی به همراه وزرای کشور و راه و شهرسازی در محل حادثه حاضر شدند و همه تلاش دستگاه‌ها برای مهار آتش و از سرگیری فعالیت تخلیه و بارگیری کالا به بندر شهید رجایی به کار بسته شد. درنهایت ساعت 9 صبح دیروز، فرزانه صادق اعلام کرد که عملیات صادرات و واردات کالا و حتی ترانزیت خارجی از این بندر از سرگرفته شد و طبق روال گذشته در سایر نواحی و بخش‌های بندر شهید رجایی بندرعباس، کارها در حال انجام است.
در همین حال، مسعود رمضان‌پور، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان هرمزگان هم اطمینان داد که «تأمین اقلام ضروری بدون هیچ کمبودی انجام می‌شود و همه اقدامات لازم برای مدیریت شرایط و کنترل وضعیت به‌صورت مستمر در حال اجراست.» وی همچنین گفت که «وضعیت سیلوهای گندم، انبارهای کالاهای اساسی و مخازن روغن ملکی و استیجاری تحت نظارت این اداره کل، کاملاً ایمن و مطلوب بوده و هیچ آسیبی به آنها وارد نشده است.» به گفته مدیرکل غله و خدمات بازرگانی هرمزگان، «پس از رفع محدودیت‌های موقت، عملیات تخلیه یک فروند کشتی اقیانوس‌پیمای حامل گندم کیفی و یک فروند کشتی دیگر حامل برنج، به‌زودی از سر گرفته خواهد شد.» وی با تکیه بر این واقعیت‌ها، به مردم اطمینان داد که « روند تأمین کالاهای اساسی بدون وقفه ادامه دارد و هیچ‌گونه اختلالی در این زمینه وجود نخواهد داشت.»
جبران خسارات بندر و آسیب‌دیدگان؛ اولویت دولت
مهم‌ترین مسأله امروز، تأمین خسارت مالی به خودروها یا صاحبان کالاها و نیز کمک و حمایت از آسیب دیدگان است. در جلسه روز گذشته هیأت دولت،معاون اول رئیس‌جمهوری تأکید کرد «دولت با جدیت و در اسرع وقت جبران خسارات وارده به بندر و آسیب‌دیدگان را در اولویت قرارداده است.» به گزارش ایرنا، عارف بر ضرورت رسیدگی فوری به مصدومان حادثه تأکید و تصریح کرد: «از مردم بزرگ ایران برای حضور در مراکز انتقال خون و کمک به آسیب‌دیدگان تقدیر می‌کنم که ایثار و همدلی خود را به نمایش گذاشتند.» عارف از کشورهایی که با ارسال پیام با دولت و ملت ایران همدردی کردند قدردانی کرد. وزیر کشور هم در بندرعباس، دستور داد کمیته‌ای ویژه برای رسیدگی به خسارات تشکیل شود. مجتبی معین وزیری، مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی هرمزگان اعلام کرد «بیمه بیکاری و مستمری به تمامی کارگران و خانواده‌های متوفیان بیمه شده تأمین اجتماعی که به دلیل آتش‌سوزی بندر شهید رجایی بیکار شده‌اند، پرداخت می‌شود.»
دادستانی تهران دیروز علیه چند رسانه و فعالان رسانه‌ای از طیف‌های مختلف سیاسی در رابطه با انتشار اخبار خلاف واقع در حادثه بندر شهید رجایی اعلام جرم کرد. پیشتر دادستانی کل کشور در اطلاعیه‌ای تأکید کرده بود با کسانی که با انتشار هرگونه محتوای خلاف واقع، نشر اکاذیب و توهین اقدام به برهم زدن امنیت روانی جامعه کنند، براساس قانون برخورد مقتضی صورت خواهد گرفت. بنا برگزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، معدود رسانه و اشخاص در فضای مجازی مبادرت به انتشار مطالب خلاف واقع و نشر اکاذیب کردند.
تکذیب وجود هرگونه محموله با کاربرد نظامی در بندر
به دنبال فضاسازی‌های رسانه‌های خارجی درباره منشأ انفجار یا دلیل گسترش آتش‌سوزی‌ها که به مواد مرتبط با صنایع نظامی ربط می‌دادند، سخنگوی وزارت دفاع این ادعا را تکذیب کرد. به گزارش ایرنا، سردار رضا طلایی‌نیک تأکید کرد: «هیچ‌گونه محموله صادراتی و وارداتی برای کاربرد نظامی در محدوده حادثه آتش‌سوزی بندر شهید رجایی وجود نداشته و ندارد.» وی گفت: «طبق بررسی‌ها و مستندات هیچ گونه محموله وارداتی یا صادراتی برای سوخت یا دارای کاربرد نظامی در محدوده حادثه آتش‌سوزی و بندر شهید رجایی وجود نداشته و ندارد و خبرسازی‌ها مسبوق به سابقه است.» وی با بیان اینکه «همواره ملت ایران خنثی کننده عملیات رسانه‌ای دشمنان در آسیب زدن به اقتدار ملی بوده است»، افزود: «با محوریت سازمان مدیریت بحران و وزارت کشور علل اصلی و جانبی حادثه آتش‌سوزی مشخص و اعلام خواهد شد.»
همدردی جهان با ملت ایران
در پی حادثه بندر شهید رجایی در هرمزگان، مقامات کشورهای مختلف در پیام‌هایی این حادثه را به خانواده‌های قربانیان و دولت و ملت ایران تسلیت گفتند. «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه ضمن ابراز همدردی و تسلیت به رهبر معظم انقلاب و مسعود پزشکیان و مردم ایران، دستور اعزام فوری چند فروند هواپیمای «وزارت شرایط اضطراری» این کشور به ایران را برای کمک به اطفای حریق صادر کرد.
«سلمان بن عبد العزیز» پادشاه و «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی طی تلگراف‌های جداگانه‌ای، «حادثه ناگوار جان باختن شماری از شهروندان» را به رئیس جمهوری تسلیت گفتند.
در پیام تسلیت پادشاه عربستان آمده: «خبر انفجار در بندر رجایی شهر بندرعباس ایران را که متأسفانه تلفات جانی و زخمی‌هایی در پی داشت، دریافت کردیم. به جنابعالی، خانواده‌های داغدار و ملت برادر جمهوری اسلامی ایران صمیمانه تسلیت و تعزیت گفته و ابراز همدردی می‌کنیم. از درگاه خداوند برای جانباختگان رحمت و برای بازماندگان، صبر و شکیبایی و برای مجروحان، شفای سریع مسألت داریم. همچنین از خداوند منان می‌خواهیم که جنابعالی و ملت ایران را از هرگونه آسیب و ناگواری مصون بدارد.»
ولیعهد عربستان نیز تأکید کرد: «به جنابعالی و تمامی خانواده‌های عزادار، عمیق‌ترین تسلیت‌ها و صمیمانه‌ترین همدردی‌های خود را بیان می‌کنم. از خداوند برای جان باختگان، آمرزش و برای مصدومان، شفای عاجل مسألت دارم.»
وزارت خارجه عربستان هم تأکید کرد «آماده ارائه کمک به برادران ایرانی هستیم.»
«شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر به رئیس جمهوری تسلیت گفت. «میگل دیاز کانل برمودز» رئیس جمهوری کوبا و «امامعلی رحمان» رئیس جمهوری تاجیکستان با ارسال پیام‌هایی به رئیس جمهوری، با مردم ایران همدردی کردند.
حزب‌الله لبنان، جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) و جنبش جهاد اسلامی در بیانیه‌‌های جداگانه‌ای، تسلیت گفتند. دولت نیکاراگوئه در بیانیه‌ای مراتب تسلیت و همدردی خود را با ملت برادر و دولت جمهوری اسلامی ایران ابراز کرد.
وزارت خارجه ترکیه و اردن نیز درگذشت ایرانیان را تسلیت گفتند. دولت ونزوئلا همدردی و همبستگی خود را با جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد. وزارت خارجه‌های بحرین، کویت، عمان و جمهوری آذربایجان نیز تسلیت گفتند.
