فعالان سیاسی دیدگاه خود نسبت به روند گفت‌و‌گوی هسته‌ای را با «ایران»مطرح کردند
خوشبین امـا محتـاط
رضوانه رضایی‌پور – الهام یوسفی
روزنامه نگار
با پایان نشست رم، مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به مرحله جدیدی رسیده است. نگاه فعالان و کنشگران سیاسی ایران به این مرحله را اینطور می‌توان توصیف کرد: خوش‌بینی توأم با احتیاط. این کنشگران نه شیفته‌وار به مذاکرات نگاه می‌کنند، نه حل همه مسائل را در گرو به ثمر رسیدن مذاکرات می‌دانند. آنان صرفاً با تکیه بر شواهد، اخبار و نگاه به روند رو به جلوی مذاکرات، توافق را محتمل می‌دانند. هرچند همین احتمال را به رفتار آتی آمریکا در مذاکرات پیش رو ربط می‌دهند و می‌گویند این توافق احتمالی، بسته به این است که آمریکا حقوق ایران را بپذیرد یا نپذیرد. در هر صورت، آنچه مسلم است؛ چه این کنشگران و چه دیگران از رفع تحریم‌های ظالمانه خشنود خواهند بود. اظهارات این چهره‌ها، بیانگر این است که کنشگران سیاسی نگاهی همه جانبه‌نگر به مذاکرات اخیر دارند و آن را از زوایای داخلی، منطقه‌ای و جهانی ارزیابی می‌کنند.
علی مطهری
فعال سیاسی
همکاری و انعطاف پذیری، دو طرفه باشد
با توجه به اظهارات طرفین مذاکرات ایران و آمریکا و اخبار منتشر شده در رسانه‌ها، روند مذاکرات تاکنون مثبت ارزیابی می‌شود. توافق برای برگزاری جلسات کارشناسی در چهارشنبه آینده، نشان‌دهنده شکل‌گیری یک چهارچوب مورد توافق برای ادامه مذاکرات است که این موضوع احتمال موفقیت را نسبت به گذشته افزایش داده است. اظهارات اخیر مقامات ایرانی و آمریکایی نیز به نوبه خود امیدواری‌ها را تقویت کرده است. سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان فضای مذاکرات را «نسبتاً مثبت» و «سازنده» توصیف کرد و از «پیشرفت در درک اصول و اهداف مشترک» خبر داد. طرف آمریکایی نیز از «پیشرفت بسیار خوب» در گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیم یاد و بر ادامه مذاکرات در روزهای آینده تأکید کرد. از سوی دیگر باید به ویژگی‌های شخصیتی دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا توجه داشت. ترامپ تمایل دارد حل موضوع پرونده هسته‌ای ایران به نام خودش تمام شود و این ویژگی می‌تواند در پیشبرد مذاکرات به نفع ایران مؤثر باشد. او می‌خواهد تنها فردی باشد که موفق به حل این مسأله می‌شود و اینطور برای افکارعمومی و جریان‌های سیاسی آمریکا مطرح کند که به غیر او، دیگر رؤسای‌جمهوری آمریکا نتوانسته‌اند به توافقی خوب با ایران دست یابند. این نکته می‌تواند به عنوان یک فرصت برای ایران مورد استفاده قرار گیرد تا به توافقی عادلانه دست یابد. علاوه بر این مشوق‌های اقتصادی که ایران می‌تواند در چارچوب قوانین داخلی برای طرف آمریکایی فراهم کند، مانند نوید سرمایه‌گذاری‌های مشترک، نقش مهمی در پیشبرد مذاکرات خواهد داشت. از آنجا که طرف غربی بویژه آمریکایی‌ها بیشتر به منافع اقتصادی توجه دارند، ایران باید هنر بهره‌برداری از این دو ویژگی (ویژگی شخصیتی ترامپ و مشوق‌های اقتصادی) را داشته باشد تا به توافق مطلوب برسد. با این حال موفقیت نهایی مذاکرات به عملکرد و نتایج جلسات آینده بستگی دارد. طرفین باید با حفظ روحیه همکاری و انعطاف‌پذیری، از فرصت‌های موجود بهره‌برداری کنند تا به توافقی دست یابند که منافع هر دو کشور را تأمین کند و زمینه‌ساز ثبات و توسعه در منطقه باشد.
حسن رسولی
فعال سیاسی اصلاح‌طلب
همچنان باید محتاط بود
با توجه به تحولات اخیر در مناسبات بین‌المللی و تغییرات بنیادین در نظم جهانی، به نظر می‌رسد دوره طولانی مخاصمه و تنش بین ایران و آمریکا وارد دوران تازه‌ای شده است، دورانی که حتی می‌تواند شکل دهنده پایان این تنش‌ها و مدیریت آنها نیز باشد. بر همین اساس فضای جدیدی برای گشایش در روابط دو کشور در حال شکل‌گیری است. همگرایی دیدگاه‌های آمریکا و روسیه در شورای امنیت سازمان ملل که تا پیش از این غیرقابل تصور بود، نشانه‌ای از پایان نظم جهانی پیشین و آغاز دوره‌ای نوین است. این تغییرات در عرصه جهانی، زمینه‌ای محتاطانه اما امیدوارکننده برای مذاکرات جاری میان ایران و آمریکا فراهم آورده است. از منظر منطقه‌ای، تغییر رویکرد کشورهای عربی نسبت به ایران و افزایش رفت و آمدهای دیپلماتیک میان ایران و عربستان، نشان‌دهنده گرم شدن روابط و کاهش تنش‌های پیشین است. در اروپا نیز بحران ناشی از جنگ روسیه و اوکراین و تهدیدهای امنیتی، موجب شده تا اتحادیه اروپا به دنبال تقویت ظرفیت‌های مشترک برای مقابله با چالش‌های جدید باشد. در این میان، چین و روسیه که اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند، به دلایل اقتصادی و تجاری خواهان بهبود روابط ایران و آمریکا و رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ایران هستند تا طرف‌های تجاری بتوانند با ایران همکاری کنند. در داخل آمریکا نیز تغییرات سیاسی مهمی رخ داده است؛ رئیس‌جمهوری آمریکا اکنون دسترسی کامل به ارکان قدرت دارد و به دنبال کسب موفقیت‌های زودبازده در عرصه بین‌المللی است. علیرغم ناکامی‌هایی در تحقق وعده‌های انتخاباتی، وی تلاش می‌کند با دستیابی به توافق پایدار در پرونده هسته‌ای ایران، پیروزی بزرگی را در سیاست داخلی و خارجی آمریکا رقم بزند. از سوی دیگر ایران نیز اصلی‌ترین خواسته خود را حق غنی‌سازی و رفع تحریم‌های اقتصادی می‌داند که بیش از دو دهه اقتصاد و معیشت مردم را تحت تأثیر قرار داده است.
اگر مذاکرات بتواند به توافقی منجر شود که ایران همچنان عضو باشگاه کشورهای هسته‌ای بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ باقی بماند و تحریم‌های یک‌جانبه برداشته شود، می‌توان به این مذاکرات خوشبین بود. همچنین اعلام رئیس جمهوری مبنی بر موافقت با حضور سرمایه گذاران آمریکایی در ایران با حفظ قوانین و ملاحظات ایران، علامت مثبتی است.
ناگفته نماند که انسجام داخلی مدیران ایران نیز شرایط مساعدی را برای پیشبرد مذاکرات فراهم آورده است. با این حال باید با احتیاط به این روند نگاه کرد و احتمال طرح مطالبات متنوع و چالش‌های پیش رو را مد نظر داشت. در مجموع تغییرات جهانی، منطقه‌ای و داخلی، شرایطی فراهم کرده که می‌توان نسبت به گشایش در روابط ایران و آمریکا و نتایج مثبت مذاکرات جاری، امیدواری محتاطانه داشت.
فیض‌الله عرب‌سرخی
فعال سیاسی اصلاح‌طلب
گفت‌و‌گوها در مسیر مناسب قرار دارد
مجموعه اخباری که طی روزهای اخیر از سوی طرفین گفت‌و‌گوی ایران و آمریکا منتشر شده است، هرچند گزارش‌های دقیقی از محتوای مذاکرات ندارد، اما برای اینکه ما را به این نتیجه برساند که گفت‌و‌گوها در مسیر مناسبی قرار دارد و سمت‌و‌سوی آن رسیدن به یک توافق است، نسبتاً کافی است. مذاکراتی که در کنار موافقان خود که عملاً دولت‌ها و جریان اکثریت هر دو کشور هستند، مخالفانی هم دارد؛ مخالفانی که گاه با اصل گفت‌و‌گو مخالفند، چه رسد به نتیجه احتمالی یا روند فعلی آن.
در این رابطه می‌توان جریان‌های برانداز ایرانی خارج کشور را تصور کرد، جریان‌هایی مانند گروهک منافقین یا سلطنت‌طلب‌ها. رفتار و واکنش این جریان‌ها نسبت به گفت‌و‌گوها حکایت از آن دارد که اگر احتمالاً توافقی میان ایران و آمریکا در پیش باشد و ظواهر امر حکایت از آن دارد که گفت‌و‌گوها در همین مسیر درحال پیشرفت است، طبیعتاً این گروهک‌ها و جریان‌ها آینده خود را از‌دست‌رفته می‌بینند.
مخالف دیگر این گفت‌و‌گوها رژیم اسرائیل است که تا یک ماه پیش خود را پیروز جدال‌های منطقه می‌دانست، اما حالا احساس می‌کند با توافق احتمالی ایران و آمریکا و با گرایش مثبتی که به دنبال این مذاکرات در منطقه غرب آسیا ایجاد می‌شود، موفقیت‌های ادعایی این رژیم تداوم نخواهد داشت. چه بسا با توافق ایران و آمریکا، رژیم اسرائیل بویژه جریان افراطی نزدیک به نخست‌وزیر فعلی رژیم در انزوای بیشتری قرار گیرد.
به هر رو، با توجه به اخباری که ساعتی پس از پایان مذاکرات از سوی سه طرف، ایران، آمریکا و عمان به عنوان میانجی و واسطه مذاکرات منتشر شد، به نظر می‌رسد توافقات اصولی میان دو طرف اصلی صورت خواهد گرفت و گام‌های بعدی عمدتاً حول تنظیم متن توافقنامه خواهد بود. تعیین تکلیف جزئیات می‌تواند دستورکار دیگر دور بعدی گفت‌و‌گوها باشد. آنچه در فضای سیاسی و اقتصادی داخل کشور قابل مشاهده است، وجود امیدواری برای به نتیجه رسیدن این دور از مذاکرات است.
به سهم خود برای این گفت‌و‌گوها آرزوی توفیق دارم و امیدوارم نتیجه این گفت‌و‌گوها کاهش جدی یا رفع کامل تحریم‌هایی باشد.
