تحلیل جابری انصاری، مدیرعامل ایرنا و دیپلمات باسابقه از مذاکرات
سخت اما شدنی
حسین جابری انصاری مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) و دیپلمات با سابقه کشورمان، در تحلیلی از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا اظهار کرد: «امیدواریم مذاکرات کنونی در چهارچوب منافع و امنیت ملی ایران، با اقتدار و جدیت مذاکرهکنندگان ایرانی و با پشتوانه اجماع ملی پیش رود، بدون اینکه به درگیریهای بیپایان و مخل منافع و امنیت کشور منجر شود.»
وی در گفتوگویی با برنامه زنده تلویزیون اینترنتی «ایرنا» ادامه داد: «این مسیر که با اجماع کمنظیر درباره یکی از حساسترین پروندههای سیاست خارجی ایران آغاز شده، باید بهعنوان یک امر ملی تقویت شود.» جابری انصاری با اشاره به اینکه با وجود جامعهای پویا طبیعی است که دیدگاههای متنوعی شکل بگیرد، افزود: «تفاوت در سلیقه و برداشت، بخشی از پویایی جامعه ایران است اما در مذاکراتی با این درجه از حساسیت، مذاکرهکنندگان ایرانی نمایندگان کل ملت هستند و باید با پشتوانه همه مردم، با پختگی و متانت این مسیر دشوار را طی کنند.» وی ادامه داد: «این مذاکرات باید با همت، اقتدار و اتحاد ملی و همراهی جریانها و آحاد ملت ایران به سمت تحقق منافع و امنیت ملی کشور پیش برود.»
مذاکرات پیچیده و دشوار است
دیپلمات باسابقه کشورمان با بیان اینکه مذاکرات غیرمستقیم جاری میان ایران و آمریکا بهغایت پیچیده و دشوار است، در تحلیل این امر گفت: «پیش از آغاز دور جدید مذاکرات، با توجه به پیشینه روابط ایران و آمریکا و پیچیدگیهای مرتبط با موضوع هستهای، گمانهزنیهای متعددی درباره سرنوشت مذاکرات و تداوم آن مطرح بود. پیشبینی میشد اگر مذاکرات مسقط بتواند دریچهای هرچند کوچک برای حرکت رو به جلو بگشاید، میتوان آن را موفق دانست. آنچه با میانجیگری پادشاهی عمان آغاز و در رم تکمیل شد، نشاندهنده موفقیت نسبی این مذاکرات در گشودن مسیر اولیه است.»
وی ادامه داد: «این موفقیت به این معناست که با وجود فاصله گسترده میان مواضع دوطرف و حساسیتهای موضوع، مذاکرات از بنبست یا توقف جلوگیری کرده و راه را برای ادامه گفتوگوها باز نگه داشته است.»
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا با اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: «اظهارات آقای عراقچی در رم مؤید این ارزیابی است. ایشان مذاکرات را «خوب و رو به جلو» توصیف کردند که نشان میدهد مسیر کوچکی که در مسقط گشوده شد، در رم تکمیل شده است.»
جابری انصاری اضافه کرد: «به گفته ایشان در زمینه اصول و چهارچوب مذاکرات، توافقات بهتری حاصل شده. در دور نخست در مسقط توافقات اولیهای شکل گرفته بود و قرار بود در گفتوگوهای بعدی این چهارچوبها تقویت شود.»
موفقیت مذاکرات در گشودن راه
وی با اشاره به اعلام عراقچی مبنی بر کسب پیشرفت و آغاز گفتوگوهای کارشناسی تأکید کرد: «با کنار هم قرار دادن این واقعیتها میتوان گفت مذاکرات در دو گام نخست، با وجود همه دشواریها و موانع موجود میان طرفین، در گشودن راهی برای ادامه گفتوگوها موفق بوده است.»
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا با بیان اینکه این موفقیت به معنای ساده بودن ادامه مسیر نیست، اظهار کرد: «پیچیدگیها، درهمتنیدگیها و حساسیتهای مسائل مطرحشده، همراه با فاصله عمیق مواضع طرفین، مذاکرات را به یکی از دشوارترین گفتوگوهای تاریخ دیپلماسی جهان تبدیل کرده است.»
جابری انصاری اضافه کرد: «این مسأله حساس و اختلافی باید به سوی دریچههای گشوده هدایت شود، هرچند که نباید این موضوع را ساده دید.»
به باور وی، وجود تناقضها و فاصلههای زیاد به معنای مذاکراتی بسیار دشوار است، اما مذاکرات سخت به معنای بنبست نیست و حتی دشوارترین مذاکرات هم در صورت وجود اراده طرفین و گشوده شدن مسیر درست، میتواند به تفاهمها و توافقهایی منجر شود.
مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی ابراز امیدواری کرد با اجماع ملی، این مسیر پیش رود و راه کوچکی که گشوده شده، به راهی بزرگتر و گشایشهایی عظیمتر منجر شود، در حالی که استقلال، منافع و امنیت ملی ایران حفظ شود.
موضع کشورهای منطقه درباره مذاکره
جابری انصاری درباره موضع کشورهای منطقه درباره مذاکره، با بیان اینکه در مقایسه با برجام، هم در طرف ایرانی و هم در طرف کشورهای عربی، بهویژه همسایگان جنوبی و غربی حرکتی رو به جلو شکل گرفته است، افزود: «کشورها از تحولات گذشته درس میگیرند و لزومی ندارد مسیرهای پیشین تکرار شوند. در برجام، ایران این توافق را در راستای بهبود شرایط و به نفع کل منطقه میدانست.
اما تصویری که از سیاست ایران در تجربه برجام برای برخی همسایگان شکل گرفت، این بود که گویی ایران در حال دور زدن آنها و پیگیری راهحلی صرفاً برای منافع خود است.»
این دیپلمات پیشین تصریح کرد: «نتیجه این برداشت قرار گرفتن برخی کشورهای عربی در کنار اسرائیل بود؛ مستقیم یا غیرمستقیم. لذا کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی مانند دو تیغه قیچی عمل کردند، ابتدا تلاش کردند مانع تحقق برجام شوند و پس از اجرایی شدن آن، اولویت خود را برهم زدن توافق گذاشتند.»
جابری انصاری تأکید کرد: «تصمیم خروج آمریکا از برجام در زمان ترامپ نتیجه عملکرد این دو تیغه قیچی بود. اما برخلاف زمان برجام، اکنون به نظر میرسد ایران با جدیت بیشتری گفتوگو و مفاهمه با همسایگان را در دستور کار قرار داده است.» این دیپلمات با سابقه کشورمان، با اشاره به اینکه در مقابل کشورهایی مانند عربستان، امارات و دیگر همسایگان نیز از تجارب سالهای گذشته درس گرفتهاند، اظهار کرد: «آنان دریافتهاند که اگر روند تحولات به سمت درگیری و تشدید تنش پیش برود، فقط ایران یا طرف مقابل متضرر نخواهد شد؛ بلکه کل منطقه آسیب خواهد دید و روند تحولات منطقهای به مسیری منفی کشیده خواهد شد.»
جابری انصاری گفت: «به نظر میرسد کشورهای عربی این بار با پختگی، دقت و رویکردی چندلایهتر با این موضوع مواجه شدهاند. یکی از نشانههای این تغییر، تماسهای گسترده با ایران و سفر اخیر وزیر دفاع عربستان به تهران است.»