محبوبه ستارزاده
گروه علم و فناوری

پرواز تمام زنانه NS-31 «بلو اوریجین»(Blue Origin) در 14 آوریل، به عنوان سی‌و‌یکمین پرواز فضاپیمای نیوشپرد و یازدهمین پرواز سرنشین‌دار آن، نقطه عطفی در تاریخ پروازهای فضایی مدرن بود. این پرواز 61 سال و 9 ماه و 29 روز بعد از پرواز والنتینا ترشکوا، اولین زن فضانورد جهان انجام شد و 6 زن معروف جهان در حوزه‌های مختلف راهی فضا شدند. این رویداد، بسیاری از علاقه‌مندان سفرهای فضایی را به فکر واداشته که آیا آنها هم می‌توانند چنین تجربه‌ای داشته باشند یا نه و اصولاً هزینه این سفر فضایی چقدر خواهد بود؟

حضور پررنگ زنان در فضا
16 ژوئن ۱۹۶۳ (۲۶ خرداد ۱۳۴۲)، والنتینا ترشکوا، فضانورد روس با فضاپیمای وستوک-۶ به فضا رفت و حالا بعد از گذشت 6 دهه، کیتی پری خواننده معروف به همراه عایشه بوو (مهندس و کارآفرین فضایی)، آماندا نگوین (فعال حقوق بشر)، گیل کینگ (روزنامه‌نگار مشهور) و کریان فلین (سرمایه‌گذار و مشاور فضایی) راهی فضا شدند. البته در این سفر، لورن سانچز، خبرنگار و شریک زندگی جف بزوس، بنیانگذار بلو اوریجین هم بر فضاپیمای نیوشپرد سوار شد تا برای دقایقی بی‌وزنی را تجربه کند.
کیتی پری که طبق وعده خود، آهنگ What a Wonderful World را در فضا خواند، قول داده که یک آهنگ درباره تجربه خود از حضور در فضا و تجربه بی‌وزنی ضبط کند. وی که پس از رسیدن به زمین و خروج از کپسول بلو اوریجین بر زمین بوسه زد، این تجربه را دومین تجربه لذتبخش خود پس از مادر شدن دانست.
در حالی که برخی، این اقدام جف بزوس را تبلیغاتی می‌دانند و معتقدند وی برای ماندن در میدان رقابت با اسپیس ایکس ایلان ماسک و بوئینگ،  در زمینه سفرهای فضایی توریستی چنین برنامه‌ای را تدارک دیده اما برخی دیگر معتقدند وی با این پرواز کاملاً زنانه، عملاً پیام روشن «فضا برای همه» را به دنیا مخابره کرده است. در واقع این سفر بازهم بر این موضوع تأکید کرده که صنعت فضا دیگر مردانه نیست. گفتنی است هرچند ابتدا  هوا و فضا، صنعتی کاملاً مردانه به شمار می‌رفت ولی در پایان دهه 1980، موضوع حضور زنان در فضا رایج‌تر شده بود. همچنین طبق آمار تا آوریل 2025، تعداد 104 زن پروازهای فضایی را انجام داده‌اند که این موضوع نشان از افزایش حضور زنان در این صنعت دارد.

پرواز روباتیک با موشک چندبار مصرف
یکی از نکات جالب سفر توریستی فضاپیمای بلو اوریجین به نزدیکی مدار زمین که توسط جف بزوس، یکی از ثروتمندترین افراد جهان برنامه‌ریزی شده بود، این است که کل روند کار به صورت روباتیک و خودکار مدیریت شد. این کپسول فضایی که با احتساب این 6 زن، تاکنون 58 نفر را به فضا رسانده، به لبه فضا و خط فرضی کارمان در ارتفاع 100 کیلومتری سطح زمین رسید؛ جایی که می‌توان گفت از آنجا تعریف فضا آغاز می‌شود. یکی از نکات مهم این سفر، استفاده از موشک چندبار مصرف است. پس از پرتاب کپسول، موشک به زمین برگشت و کپسول، گردشگران را برای چند دقیقه‌ای در فضا نگه داشت تا بی‌وزنی را تجربه کنند؛ در نهایت هم کپسول با چتر نجات و به آرامی در صحرای غرب تگزاس فرود آمد تا بر موفق بودن این سفر فضایی 10 دقیقه‌ای صحه بگذارد.

ثبت‌نام برای یک پرواز فضایی
این موفقیت برای علاقه‌مندان به فضا روزنه‌ای گشوده تا آنها هم روزی بتوانند این حس را تجربه کنند ولی آیا واقعاً همه دوستداران فضا می‌توانند به آرزوی خود برسند؟ در پاسخ باید گفت هر کسی می‌تواند سفری را با پرواز
Blue Origin رزرو کند. این شرکت یک صفحه رزرو دارد که در آن از مسافران احتمالی خواسته می‌شود فرمی را با اطلاعات اولیه مانند نام، آدرس و سال تولد خود پر کنند زیرا برای پرواز باید حداقل 18 سال داشته باشند. همچنین بخشی وجود دارد که می‌توانید در قالب 500 کلمه یا کمتر، متنی را درباره خود بگویید. اما وقتی پای قیمت به میان می‌آید، باید گفت که هیچ قیمتی برای بلیت در صفحه رزرو درج نشده است، اما در پایین صفحه به فضانوردان آماتور هشدار داده شده است که «برای شروع فرآیند سفارش، باید مبلغ 150هزار دلار به عنوان بیعانه قابل استرداد کامل پرداخت کنند.» هر چند بعد از ارسال مشخصات، مراحل بعدی مشخص نیست ولی عنوان شده است که «پر کردن این فرم، تضمینی برای صندلی در پروازهای آینده نیوشپرد نخواهد بود.»

معمای هزینه پرواز بلو اوریجین
باید گفت که هزینه دقیق بلیت سفر کاملاً زنانه Blue Origin نیز هنوز معماست و کسی از مبلغ آن خبر ندارد. حتی گفته می‌شود برخی از مسافران، این سفر را به رایگان انجام داده‌اند اما هنوز مشخص نیست کدام یک از آنها هزینه سفر را پرداخت کرده و کدام‌یک، آن را به عنوان هدیه دریافت کرده‌اند. برخی معتقدند برای تخمین زدن هزینه سفر فضایی بلو اوریجین می‌توان نگاهی به یکی از رقبای آن، یعنی Virgin Galactic داشت که هزینه هر سفر توریستی را معادل 200 تا 450 هزار دلار اعلام کرده است، هر چند لزوماً نمی‌توان گفت دامنه قیمتی بلو اوریجین هم در همین بازه خواهد بود. برخی دیگر هم معتقدند با نگاهی به اولین پرواز خدمه شرکت بلو اوریجین، می‌توان گفت هزینه این سفر توریستی، باید بسیار بالاتر از رقم اعلام شده توسط Virgin Galactic باشد، مگر اینکه فناوری‌های نوین گامی برای کاهش هزینه سفرهای فضایی بردارند. به گزارش نیویورک تایمز، در تابستان سال 2021، شرکت Blue Origin یک صندلی در اولین پرواز خدمه خود را به قیمت 28 میلیون دلار به حراج گذاشت؛ رقمی که چندان منطقی به نظر نمی‌رسد و تحلیلگران معتقدند حتماً در پرتاب جدید تمام زنانه خود، قیمت را بسیار پایین‌تر در نظر گرفته است. آنها همچنین معتقدند رقم 28 میلیون دلار جنبه تبلیغاتی داشته و تنها برای جلب توجه مردم و برگزاری یک حراج بوده است.

هر چند سال یک پرواز؟
 اما پروازهای بلواوریجین هر چند وقت یک بار انجام می‌شود؟ جف بزوس پس از پرواز موفق سرنشین‌دار سال 2021 که خود نیز حضور داشت، دومین پرواز خود را در سال 2022 انجام داد ولی با شکست مواجه شد. پس از این شکست، پروازهای فضایی تقریباً دو سال متوقف شد. این شرکت در فوریه 2025 هم یک پرواز همراه با خدمه انجام داد و یازدهمین پرواز بلو اوریجین، پرواز کاملاً زنانه وی بود. حال باید منتظر ماند و دید جف بزوس 61 ساله، میلیاردر آمریکایی و مالک روزنامه واشنگتن پست برای مقرون به صرفه شدن سفرهای توریستی خود در آینده و باقی ماندن در این میدان رقابت چه خواهد کرد.
جوان‌ترین و مسن‌ترین مسافران بلو اوریجین
گفتنی است با وجود اعلام قیمت 28 میلیون دلاری برای حراج سال 2021 توسط جف بزوس، تعداد زیادی از علاقه‌مندان ثروتمند برای آزمودن بخت خود به منظور کسب این امتیاز، ثبت‌نام کردند و البته نام فردی که قرعه خرید صندلی به نامش افتاد، تا مدت‌ها به صورت یک راز باقی مانده بود. سرانجام مشخص شد این فرد، «جاستین سان» چینی، کارآفرین حوزه ارز دیجیتال است اما وی مجبور شد این پرواز را به دلیل برخی مشکلات به تعویق بیندازد و به جای وی، «الیور دیمن»، نوجوان هلندی 18 ساله که پدرش در جایگاه دوم این حراج قرار داشت، با گروه همراه شد تا جوان‌ترین مسافر پروازهای بلو اوریجین لقب بگیرد.
در این سفر بزوس و برادر دوقلویش مارک هم حضور داشتند و والی فانک 82 ساله، یک هوانورد زن پیشگام و خلبان سابق جت نظامی، مسن‌ترین زنی شد که به فضا سفر کرده است. وی در دهه 1960 آموزش‌های طاقت‌فرسای فضانوردی را به عنوان بخشی از برنامه «زن در برنامه فضایی» تحمل کرد ولی هرگز فرصت رفتن به فضا را نداشت تا اینکه در اولین پرواز 2021
Blue Origin به بزوس ملحق شد. این برنامه با بودجه خصوصی اجرا شد و بعدها به دلیل حضور 13 زن شرکت کننده، به پروژه «مرکوری 13» معروف شد. در این سفر ویلیام شاتنر 90 ساله هم به عنوان مسن‌ترین فضانورد مرد بلو اوریجین شناخته شد. وی که بازیگر نقش کاپیتان جیمز تی کرک، ماجراجوی فضایی در مجموعه تلویزیونی «پیشتازان فضا»بود، پیش از این هرگز راهی فضا نشده بود و سرانجام بلو اوریجین رویای وی را به واقعیت تبدیل کرد.