درباره بازسازی فیلم افسانهای «نوسفراتو»
تجلی دوباره سمفونی وحشت
بازسازی «نوسفراتو» - سمفونی وحشت- فیلم افسانهای ژانر وحشت که در سال 1922 توسط فردریک ویلهلم مورنائو آلمانی ساخته شده بود، ازجالبترین رویدادهای سال گذشته سینمای جهان بوده است.
«نوسفراتو»ی مورنائو فیلمی صامت بود و همین امروز هم نمونهای برجسته از آثار متعلق به جنبش سینمای اکسپرسیونیستی آلمان در نیمه اول قرن بیستم به حساب میآید. مورنائو آن فیلم را براساس سناریویی از هنریک گالین ساخت و فیلم برزندگی یک کنت خونآشام به نام اورلوک متمرکز بود. اورلوک (با بازی مک شرک) با تعقیب و آزاررسانی به همسر خود (با بازی گرتا شرودر) به تدریج وحشت را بر منطقه محل زیست خود حاکم ساخت و جانهای بسیاری را ستاند، بدون اینکه فرجام کار مشخص و بابت خونآشامیهایش تأدیب شود. بیش از 100 سال بعد از آن تاریخ رابرت اگرز کارگردان و سناریست آمریکایی «نوسفراتو» را با همان اسم و تم و البته با برخی تغییرات مضمونی دوبارهسازی و عرضه کرده است. فیلم اولیه به خودی خود نه یک اثر اوریژینال بلکه اقتباسی از «دراکولا»، رمان مشهور سال 1879 برام استوکر بود. با این اوصاف اگرز با تکیه بر دو منبع الهام نسخه تازه نوسفراتو را روانه بازار کرده است و هم از رمان مذکور تأسی کرده و هم از فیلم اوریژینال و کاندیدا شدن آن برای چهار جایزه اسکار امسال گواهی میدهد که این هنرمند 42 ساله متولد شهر نیویورک به هیچ روی در تلاش خود ناکام نمانده و نظر عالیترین نهادهای سینمایی جهان را متوجه خویش ساخته است.
تأخیری چند ساله در تولید فیلم
در جمع بازیگران فیلم اگرز، بیل اسکاشگورد، نیکولاس هولت، لی لی، رز دپ، اما کورین و ویلم دفو، پرسابقه هم دیده میشوند. تدارکات این فیلم از سال 2015 آغاز گشت و نیت «اگرز» این بود که آن را تبدیل به دومین فیلم بلند خود کند اما برخی مسائل و محذورات سبب شد وی در تهیه فیلم تأخیر بیندازد. از اواخر سال 2022 اگرز دوباره روی این پروژه متمرکز شد و فیلمبرداری آن مابین ماههای فوریه و مه 2023 دو استودیوی باراندوف شهر پراگ پایتخت کشور چک صورت پذیرفت. اولین نمایش بینالمللی «نوسفراتو»ی اگرز 15 آذرماه 1403 در شهر برلین آلمان انجام پذیرفت و اکران عمومی آن در قاره آمریکا از 10 دیماه این سال آغاز شد.
این فیلم با بودجه تولید 50 میلیون دلاری خود تا به حال بیش از 350 میلیون دلار در سطح جهان فروش داشته و نظر اکثر منتقدان حرفه سینما هم نسبت به آن مثبت بوده است. چهار نامزد «نوسفراتو» برای اسکارهای 2025 نه در بخشهای مضمونی و کیفی بلکه بیشتر در قسمتهای فنی بوده ولی نامزد شدنش در قسمت بهترین فیلمبرداری نشان میدهد که اگرز و همکارانش فقط بر قسمتهای فنی و تکنیکهای ساخت فیلم متمرکز نبودهاند. این فیلم کاندیداهایی شامل قسمتهای بهترین طراحی لباس و چهرهآرایی و طراحی صحنه هم میشد که البته هیچیک به فتح اسکارهای این بخشها توسط فیلم «اگرز» منتهی و منجر نشد.
عینیت یافتن افسانههای خونآشامی
«نوسفراتو»ی اگرز مثل نسخه اولیه این داستان متمرکز بر زنی جوان به نام «الن» و زندگی او و همسرش توماس هاتر در شهر کوچکی در آلمان به نام ویسبرگ است. وقتی پیشنهادی بسیار پرصرفه از سوی آقای «ناک» کارفرمای توماس هاتر به او میرسد که در آن از او خواسته میشود خانهشان را به یک «کنت» انزواطلب و مرموز به نام اورولوک بفروشد، هاتر میپذیرد و تقاضاهای چند باره الن از توماس برای صرفنظر کردن از این قضیه و ماندن در همان منزل اثری روی توماس نمیگذارد و او را از پذیرش پیشنهاد اورلوک پشیمان نمیکند. توماس حضانت الن و دو فرزندشان را موقتاً به دوست نزدیک و متمول خود فردریش هاردینگ و همسر وی میسپرد و به شهر کارپاتیان در ترانسیلوانیا میرود و آنجا با کشاورزان و مستمندان منطقه آشنا میشود که به وی توصیه میکنند از دیدار با اورلوک پرهیز نماید. توماس این را نمیپذیرد و سرانجام سر از قلعه اورلوک درمیآورد.
در ملاقات آنها اورلوک تملک منزل توماس را نهایی و قطعی میکند و با نشان دادن تواناییهای ماوراءالطبیعه خود توماس را دچار دغدغه شدید میکند. به این ترتیب اورلوک حیطه کارهای خونآشامیاش را به توماس هم بسط میدهد و او را زخمی میکند و قسمتی از خونش را میآشامد. هر روز حال توماس بدتر میشود و اورلوک او را به سوی مرگ سوق میدهد تا افسانه نوسفراتو و خونآشامیهای مرتبط با وی عینیت بیشتری بیابد.
فیلم، گلوی بینندگان را میفشرد
همانطور که پیشتر آمد، برخورد منتقدان فیلم و سینما نسبت به نسخه تازه «نوسفراتو» از سر تأیید و تحسین آن بوده و فیلم اگرز را بسیار رازآلود و فریبنده توصیف کردهاند. سایت معتبر راتن تومیتوز با رجوع به آرای 340 سینمایینویس شاخص رأی 87 درصد آنها را درخصوص این فیلم مثبت توصیف کرده و «متاکریتیک» دیگر سایت برآورد کننده کیفیت آثار جدید سینمایی از حداکثر نمره 100، نمره 82 را به نوسفراتو داده است. دیوید رونی نویسنده «هالیوود ریپورتر» نشریه قدیمی و ذینفوذ آمریکایی نیز نوشته است: «نسخه جدید نوسفراتو پسزننده و در عین حال هیجانآور و در برخی سکانسهای خود زیبا است.
مشخصات فیلم
عنوان: «نوسفراتو: سمفونی وحشت»
سناریست و کارگردان: رابرت اگرز
بازیگران: بیل اسکارزگارد، نیکولاس هولت، لی لی رز دپ، آرون تیلو جانسون، اما کورین، رالف اینهسون، ویلم دافو و سایمون مکبرنی
موسیقی متن: رابین کارولان
تهیهکنندگان: جف رابینوف، جان گراهام و کریس کلمبوس
کمپانیهای تولید و توزیع کننده: میدن ووییج و فوکاس فیچرز
مدت: 132 دقیقه