نگاه «ایران» به شایعه تعطیلی خانه اندیشمندان
حرف و حدیث های ساختمان خیابان ورشو
مهسا قوی‌قلب
خبرنگار
روزهای پایانی سال گذشته خبر تعطیلی خانه اندیشمندان منتشر شد. البته فاصله انتشار خبر تعطیلی تا تکذیب آن فقط چند ساعت بود. اینکه خانه اندیشمندان تعطیل می‌شود و شهرداری برای این خانه در خیابان ورشو برنامه دیگری دارد. اما شهرداری تهران خیلی سریع به این خبر واکنش نشان داد. در همان روزهای پایانی سال معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در توئیتی اعلام کرد: «نخبگان و فرهیختگان بزرگ‌ترین سرمایه شهر هستند و پیشرفت و تعالی در گرو مشارکت آنهاست. بدون پیش‌داوری اجازه دهید بر اساس قانون کار‌ها سامان یابد.» محمد‌امین توکلی‌زاده، در گفت‌و‌گو با «ایران» یک بار دیگر تأکید می‌کند که خانه اندیشمندان همچنان مشغول فعالیت در محل قبلی است.
مهدی صادقی کجانی، مدیرکل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران نیز درباره جزئیات این خبر بیشتر توضیح می‌دهد. به گفته او، زمینی که خانه اندیشمندان در آن ساخته شده و در خیابان ورشو قرار دارد، متعلق به شهرداری است و خانه اندیشمندان در بخشی از این زمین واقع شده است. او به «ایران» می‌گوید: «البته باید این موضوع را هم در نظر گرفت که خانه اندیشمندان یک NGO است و به مثابه ساختمان نیست و در هر نقطه‌ای می‌تواند فعالیت داشته باشد. اما این ساختمان متعلق به شهرداری است که توسط کارمندان قدیم شهرداری تأسیس شده و تعارض منافع هم کاملاً مشهود است.» او درباره خبر تعطیلی خانه اندیشمندان نیز توضیح می‌دهد: «در هیچ بازه‌ای از زمان هیچ شخصی مانع فعالیت خانه نشده و نمی‌شود. چون شأن اندیشمندان کشور بالاتر از این حرف‌هاست و در این موضوع خلط مبحث و مغلطه شده بود.»
او در ادامه توضیحات خود می‌گوید: «از لحاظ حقوقی خانه اندیشمندان یک ساختمان نیست و یک NGO است که در هر جایی می‌تواند ساکن شود و کار کند. ملک، متعلق به شهرداری است و فعلاً هم شهرداری با ملک کاری ندارد، چون این اموال متعلق به مردم شهر تهران است و نمی‌توان در خصوص آن تمامیت‌خواهی داشت. هر اندیشمندی می‌تواند در آن ساختمان فعالیت کند و هیچ فردی مانع فعالیت ایشان نمی‌شود، کما اینکه در خصوص مالکیت این ساختمان رفتار غیرحرفه‌ای دیده شد. مدیران شهرداری حتی گفته‌اند که اندیشمندان دیگر هم باید در این خانه کار کنند و اگر اتاق اضافه‌ای وجود دارد، بقیه هم بتوانند از آن بهره‌مند شوند. گاهی در طول هفته فقط یک یا دو بار در این محل برنامه برگزار می‌شود و بقیه روز‌ها خالی و بلااستفاده می‌ماند. به همین دلیل همه اندیشمندان در حوزه‌های متنوع علوم انسانی با آرای مختلف باید از این مکان استفاده کنند. ساختمان، متعلق به شهرداری است و همه می‌توانند از آن استفاده کنند.» درباره خبر پلمب خانه اندیشمندان، صادقی کجانی تأکید دارد که این واژه اصلاً درست نیست و به هیچ عنوان حتی یک روز خانه اندیشمندان پلمب نشده است، چون خانه اندیشمندان محدود به یک ساختمان نیست و در هر محلی که اراده کند می‌تواند فعال باشد. اما طرف دیگر ماجرا، داستان کمی متفاوت است. به گفته مسئولان، خانه اندیشمندان از طرف شهرداری حکم قضایی را دریافت کرده است. یعنی حکم قضایی به دکتر علی‌اصغر قاسمی، استاد و عضو هیأت علمی دانشگاه و مدیرعامل خانه اندیشمندان، به صورت پیامک ارسال شده است. یکی از مدیران خانه اندیشمندان که نمی‌خواهد اسمی از او برده شود، به «ایران» می‌گوید: «شهرداری حکم قضایی را گرفته بود، ولی فعلاً آقای زاکانی حکم را اجرا نکرده‌اند و با رایزنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اصلاً پلمب اتفاق نیفتاد و خانه یک روز هم تعطیل نشد. ما باور داریم که خانه اندیشمندان تعطیل‌شدنی نیست، چون‌اندیشه‌ورزی تعطیل نمی‌شود و فضای فیزیکی و کالبد و ساختمان در تداوم حیات و باروری این شجره طیبه و روشن ماندن چراغ این خانه، کلیدی نخواهد بود. امید داریم که موانع و مشکلات موجود در سال جدید به طور کامل برطرف شود.» اواسط تیر ماه سال 1402 برخی رسانه‌ها از حضور مأموران شهرداری تهران در خانه اندیشمندان علوم انسانی خبر دادند و نوشتند شهرداری تهران سعی در تخلیه و پلمب ساختمان این مجموعه داشته است. همان زمان اعلام شد معاون وقت فرهنگی و اجتماعی شهرداری و مدیرکل مطالعات فرهنگی و اجتماعی، به‌همراه تعداد زیادی عوامل اجرایی شهرداری تهران، با در دست داشتن حکم پلمب این ساختمان، اقدام به «تغییر قفل‌ها و بیرون کردن عوامل اجرایی» خانه اندیشمندان علوم انسانی کرده‌اند .
