15 کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد امروز در جلسه‌ای محرمانه درباره افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران سر یک میز خواهند نشست. این جلسه که به درخواست شش کشور – ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، کره جنوبی، یونان و پاناما برگزار می‌شود، 15 عضو شورا را گرد هم می‌آورد تا درباره گزارش‌های ادعایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)  مبنی بر سرعت گرفتن غنی‌سازی اورانیوم در ایران بحث کنند. اعضای شورا درحالی برمبنای گزارش 26 فوریه آژانس درباره میزان غنی‌سازی اورانیوم در ایران، تعهدات ایران به همکاری با آژانس را زیر سؤال برده‌اند که این گزارش‌‌ها بدون در نظر گرفتن زمینه‌های شکل‌گیری این وضعیت، تصویری مخدوش از واقعیت ارائه می‌دهد. این گزارش دو بخش داشت که یک بخش به مباحث پادمانی و بخش دیگر به برجام مربوط می‌شود و براساس قطعنامه ۲۲۳۱ تنظیم شده است. آژانس در حالی بر رد غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران تأکید می‌کند که تهران سال گذشته تصمیم به غنی‌سازی 60 درصد در فردو را در واکنش به تصویب یکی از قطعنامه‌های شورای حکام و عدم تحقق منافع برجامی‌اش به اجرا درآورد اما آژانس ترجیح داده است در گزارش‌های خود اشاره‌ای به این مهم نداشته باشد؛ اینکه اقدام ایران واکنشی به نقض‌های مکرر برجام از سوی دیگر اعضا و به‌ویژه پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از این توافق و تعلل کشورهای اروپایی در عمل به تعهدات‌شان بوده است. نکته جالب توجه آنکه استناد شورای امنیت به این گزارش در شرایطی است که در جریان نشست شورای حکام آژانس در نوامبر ۲۰۲۴ مقرر شده بود رافائل گروسی، مدیرکل آژانس حداکثر تا بهار 2025 گزارش جامعی از دیدگاه آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران ارائه دهد و این روند در نشست ماه مارس نیز حفظ شد. گروسی تأکید کرده که گزارش جامع خود را تا پایان بهار 2025 و حوالی ژوئن ارائه خواهد کرد. بنابراین نشست شورای امنیت سازمان ملل درحالی برگزار می‌شود که به نظر می‌رسد کشورهای غربی طرف ایران در توافق هسته‌ای مقدمات افزودن بر فشارهای سیاسی را با بهره‌گیری از مکانیسم‌های بین‌الملل همچون شورای امنیت تدارک دیده‌اند و برای این مهم منتظر ارائه گزارش مدیر کل آژانس هم نیستند.
 
چالش «مکانیسم ماشه»
روند سریع تحولات پرونده‌ هسته‌ای ایران گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه جلسه امروز آغازی بر دور جدید فشارهای غرب علیه ایران با هدف اجرایی کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن قطعنامه‌های قبلی و تحریم‌های سازمان ملل است را تقویت می‌کند. «اسنپ بک» در سال‌های اخیر یکی از موضوعات چالش برانگیز میان طیفی از اعضای برجام با ایران بوده است؛ مکانیسمی که اشاره به فرآیندی چندلایه، زمانبر و پیچیده  دارد که منحصراً در اختیار اعضای توافق هسته‌ای است و طبیعتاً اجرای آن نیز می‌بایست با حسن نیت و اثبات نقض همراه باشد. این در حالی است که اگر پرونده موضوع اختلافی میان ایران و طرفین به واسطه رایزنی‌ها و داوری‌های مشورتی در بازه زمانی تعیین شده فیصله پیدا نکرد، در مرحله آخر در شورای امنیت گشوده خواهد شد.
به نظر می‌رسد اروپایی‌ها به همان اندازه که در پرونده اوکراین با آمریکا دچار اختلاف هستند در پرونده هسته‌ای ‌ایران سعی بر تداوم بخشیدن به رویکرد ضد برجامی آمریکا و دفاع از سیاست تحریمی دونالد ترامپ دارند. همین امر هم سبب شده تا اروپایی‌ها به رهبری آمریکا با طرح ادعاهای اثبات‌نشده علیه ایران آژانس را ملزم کنند تا گزارشی جامع درباره ایران ارائه دهد. این فضا که نشان از رویکرد غیرسازنده و مخرب غرب در پرونده هسته‌ای ایران دارد اگرچه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به سرعت بازخواهد گرداند، می‌تواند روند مذاکراتی را که ایران در ژنو با سه کشور اروپایی در برجام به جریان انداخته است، متأثر کند و همه ظرفیت‌ها و امکان‌های دیپلماتیک را از میان ببرد. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری اخیرش در ارتباط با احتمال به‌کارگیری مکانیزم ماشه از سوی اروپا گفت: «ما هیچ توجیهی برای فعال شدن مکانیزم ماشه نمی‌بینیم و فکر می‌کنیم طرف‌های مقابل نیز در حال رسیدن به این جمع‌بندی هستند که این موضوع چیزی نیست که از طریق آن به عنوان یک ابزار بخواهند امتیاز بگیرند و نسبت به تبعات هرگونه استفاده از چنین سازوکاری آگاهی دارند.» به نظر می‌رسد اشاره بقایی به تبعات ناشی از بکارگیری این مکانیزم معطوف به این اظهارات سید عباس عراقچی وزیر امورخارجه باشد: «اگر مکانیسم ماشه فعال شود، بحث در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای گرایش پیدا خواهد کرد.» مجید تخت روانچی هم در جلسه با اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس بر خروج ایران از ان‌پی‌تی به عنوان یکی از گزینه‌های ایران در صورت بکارگیری مکانیزم ماشه تأکید کرده بود. با این حال بقایی در جلسه روز دوشنبه در مورد ادامه گفت‌وگوهای ایران و اروپا گفت: «احتمالاً دور جدید این گفت‌وگوها در اواخر اسفندماه و قبل از پایان سال شمسی و در سطح کارشناسی برگزار خواهد شد.»
 
دست‌های پر ایران
در مذاکرات احتمالی
اصرار طرف‌های اروپایی و آمریکا بر جوابگو بودن گزینه اعمال فشار بر ایران در حالی است که ترامپ این گزینه شکست‌خورده را در سال‌های 2018 تا 2020 به کار گرفته و ناکارآمدی آن به اثبات رسیده است. اگرچه برخی تحلیل‌ها در رسانه‌ها و اندیشکده‌های تندرو ضد ایرانی در این راستاست که شرایط ایران در حال حاضر متفاوت از جایگاه آن نسبت به گذشته است و این سبب خواهد شد که ایران امتیازاتی فراتر از گذشته را برای مذاکره روی میز بگذارد.  با این حال فرآیندهای واقع‌گرایانه تحولات منطقه نشان می‌دهد که تهران نه‌تنها وارد فضای مذاکره مشروط نخواهد شد که حتی طی این مدت با بهره‌گیری از ابزارهای دیپلماسی توانسته کارت‌های بازی قابل‌توجهی برای مقابله با فشارها و سناریوهای بدبینانه به دست آورد. خبرگزاری CNBC دیروز با انتشار گزارشی درباره اینکه «آیا ترامپ می‌تواند در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود توافق هسته‌ای ایران را راه‌اندازی کند؟» به این موضوع پرداخت که ایران تنها کشور غیر هسته‌ای است که به این سطح از غنی‌سازی مبادرت کرده و افزایش سطح اورانیوم غنی‌شده در ایران اهرم فشاری علیه فشارهای آمریکا خواهد بود. در عین حال بیژن خواجه‌پور، استاد دانشگاه و اقتصاددان مستقر در وین در گفت‌و‌گو با سی‌ان‌بی‌سی با اشاره به اینکه «ترجیح غالب در ایران برای دستیابی به توافق است تا تحریم‌ها لغو شوند.» بر این موضوع تأکید کرد که «بی‌اعتمادی عمیقی در ایران علیه آمریکا وجود دارد و این یک مشکل است. این بی‌اعتمادی بویژه بعد از نحوه برخورد ترامپ با زلنسکی در کاخ سفید به ایرانیان یادآوری کرده است که اعتماد به یک توافق بالقوه در آینده با دولت ترامپ دشوار
خواهد بود.»

بــــرش

قصد آمریکا برای اعمال تحریم‌های انرژی علیه ایران
در ادامه سیاست‌های خصمانه واشنگتن در قبال ایران، وزیر انرژی آمریکا گفت دولت ترامپ قصد دارد تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کند که به‌ویژه تولید نفت این کشور را هدف قرار می‌دهد.
«کریس رایت» وزیر انرژی ایالات متحده با ادعای اینکه در اولین دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» میزان صادرات نفت ایران به سطوح بسیار کمی کاهش یافت، اعلام کرد اکنون دولت ترامپ به دنبال اعمال تحریم‌هایی علیه ایران است تا به‌ویژه تولید نفت این کشور را هدف قرار دهد.