گزارشی از ترافیک سنگین پایان سال پایتخت که همه را کلافه کرده است
کابوس تهرانی‌ها
همزمانی آخرین روزهای اسفند با ماه مبارک رمضان تأثیر بسیاری بر زندگی روزمره مردم تهران گذاشته است. در این ایام با افزایش حجم سفرهای درون شهری و تردد بالای خودروهای غیربومی در تهران حجم ترافیک پایتخت بشدت افزایش یافته است. کافی است قبل از حرکت مسیرتان را روی یکی از اپلیکیشن‌های مسیریاب بزنید تا وضعیت ترافیکی را ببینید؛ اغلب مسیرها را قرمز یا بنفش نشان می‌دهد!
مرجان قندی
گروه گزارش
همه خطوط بزرگراه شهید همت از ازدحام خودروها قفل شده است. هرچند دقیقه، خودروها فقط چند سانتیمتر جلو می‌روند. در همین میان صدای آژیر آمبولانس بلند می‌شود، اما هیچ خودرویی حرکت نمیکند. راننده آمبولانس از پشت بلندگو تلاش می‌کند تا راننده‌ها را متقاعد کند با کمی جابه‌جایی راهی برایش باز کنند. ساعت از 14 بعدازظهر گذشته و هنوز به ساعات پیک ترافیک معمول باقی‌مانده اما تا چشم کار می‌کند خطوط این بزرگراه غرب به شرق پر از خودروهای تک سرنشین است. البته این وضعیت فقط برای این بزرگراه نیست. رادیو «تهران» در برنامه «صدای شهر» به‌طور مرتب وضعیت ترافیکی پایتخت را گزارش می‌کند: «بزرگراه حکیم از مقابل بوستان پردیسان تا محدوده بلوار تعاون، بزرگراه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی قبل از بزرگراه شهید چمران تا محدوده اشرفی اصفهانی و خیابان آزادی بعد از میدان انقلاب اسلامی تا زیرگذر یادگار امام(ره)، بار ترافیکی پر حجم و سنگینی را به خود اختصاص داده است.» وضعیت ترافیک اسفند ماه به شکلی است که آمارهای موجود نشان می‌دهد 3 هزار و ۷۱ دستگاه اتوبوس فعال وظیفه جابه‌جایی مسافران در پایتخت را برعهده دارند. همچنین هفت خط مترو در نقاط مختلف کلانشهر تهران در حال جابه‌جایی مسافران هستند. طبق آمار منتشر شده از سوی شهردار تهران میزان استفاده شهروندان از ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی ۳۴ درصد است. شهروندان معتقدند هیچ کدام از این وسایل نقلیه عمومی جوابگوی تردد جمعیت ۲۰ میلیونی در تهران نیست و ۶۶ درصد ترددها با استفاده از خودروهای شخصی و همچنین موتورسیکلت انجام می‌شود.
اسفند وغول ترافیک
چهره راننده‌ها خسته و کلافه به نظر می‌آید. برخی از آنها سرشان در گوشی تلفن همراه است و با صدای بوق خودروی عقبی هر از گاهی سرشان را بلند می‌کنند و چند سانتیمتر جلو می‌روند و دوباره سرگرم گوشی‌شان می‌شوند. بنیامین یکی از کسانی است که هر روز با خودروی شخصی به محل کار می‌رود. او می‌گوید: «از اوایل اسفند وضعیت به این صورت است و در بهترین حالت، 2 تا 3 ساعت و در بعضی روزها حتی تا 5 ساعت هم در ترافیک مانده‌ام. زندگی ما پایتخت‌نشینان با ترافیک گره خورده است. مسئولان هم انگار اصلاً دنبال راه‌حلی برای این معضل نیستند و فقط می‌گویند ماشین نیاورید و از حمل‌و‌نقل عمومی استفاده کنید! من بیماری تنفسی دارم و با عکس و فیلم‌هایی که از شلوغی‌های مترو دیده‌ام هیچ وقت ریسک استفاده از مترو برای رفت و آمد را نمی‌پذیرم! به جای پرداخت کرایه‌های نجومی تاکسی هم ترجیح می‌دهم هزینه بنزین ماشین خودم را بدهم و روزانه چند ساعت در ترافیک بنزین بسوزانم تا اینکه سوار تاکسی‌های خسته شهر شوم یا هزینه تاکسی‌های اینترنتی بدهم؛ یعنی استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی برای برخی واقعاً به نفع‌شان که نیست به ضررشان هم تمام می‌شود.»
«ترافیک در تهران شبانه‌روزی شده، برخی از معابر تهران حتی نیمه‌شب‌ها هم ترافیک دارند.» این را محمد راننده تاکسی اینترنتی که برای فرار از ترافیک از ساعت 9 شب به بعد با ماشین کار می‌کند، می‌گوید: «قبلاً امکان فرار از ترافیک در ساعاتی از روز وجود داشت و بعد از پایان پیک ترافیک عصر هم ترددها روان می‌شد. اما امسال باتوجه به همزمان شدن ماه رمضان و تغییر ساعات برخی کسب و کارها در روزهای پایانی سال ترافیک‌های تهران هم افزایش پیدا کرده و در ساعات پایانی شب هم خیابان‌ها شاهد ترافیک سنگین است.»
تجربه مشترک ترافیکی
ساعات پیک ترافیکی فقط به اوایل صبح و اواخر روز محدود نمی‌شود و قفل شدن ترافیک این روزهای پایتخت را بسیاری از مردم چه بخواهند و چه نخواهند تجربه می‌کنند. محسن از راننده تاکسی‌های خطی سیدخندان- بازار است. او هم از ترافیک کلافه‌کننده روزهای آخر اسفندماه گلایه می‌کند و می‌گوید: «در هفته‌های اخیر اغلب خیابان‌های اصلی و حتی فرعی ترافیک‌های کلافه‌کننده و طولانی‌مدتی دارند و خیلی از ساعات روزمان یا بهتر بگویم زندگی‌مان را در ترافیک می‌گذرانیم. در روزهای قبل که ترافیک عادی‌تر بود، روزی تا 10 بار رفت و برگشت می‌رفتم اما این روزها ترافیک باعث شده وقت و اعصاب نداشته باشم که این اندازه کار کنم. نهایت 5 بار بتوانم این مسیر را بروم و برگردم.»
او می‌افزاید: «در مناطقی که مراکز تجاری قرار دارند بویژه در منطقه بازار تهران هر سال این موقع تردد بیشتر می‌شود؛ از شهرستان‌های دور و نزدیک برای خرید‌های نوروزی می‌آیند. اما اتفاقاتی که در ترافیک خیابان‌های تهران می‌بینیم، چیزی جز ناهماهنگی در ترددهای متداول و ساعات ترافیکی معمول است و همین موضوع مردم را سردرگم کرده است. در برخی ساعات روز، به‌رغم پیش‌بینی ترافیک، خیابان‌ها بشدت خلوت می‌شود! برعکس در ساعات غیر پیک، رانندگان با ترافیک‌های برنامه‌ریزی نشده مواجه می‌شوند. همین موضوع امان مردم را بریده است. مسافران هم بعد از وقت کوتاهی که در ترافیک می‌مانیم، گلایه‌هایشان را شروع می‌کنند، حق هم دارند؛ ساعت اوج ترافیک که پیش از این ساعت 10 صبح و 5 بعدازظهر بود، حالا به حوالی ظهر و حتی اواخر شب هم رسیده است. فرق هم نمیکند در بزرگراه باشیم یا خیابان‌های اصلی یا حتی معابر فرعی، ترافیک‌های کلافه کننده این روزها معلوم نمیکند دقیقاً چه زمانی آغاز می‌شود و چه زمانی پایان می‌‌یابد.»
مترو جوابگوی تعداد مسافران نیست
ترافیک وحشتناک این روزها فقط روی زمین نیست. کافی است پله ایستگاه‌های مترو را پایین بروید تا با حجم انبوه مسافرانی که به انتهای تونل چشم دوخته‌اند تا قطار بیاید مواجه شوید. برخی از آنها با صدای بلند از این وضعیت گلایه می‌کنند و می‌گویند مسئولان اصرار می‌کنند از حمل ونقل عمومی استفاده کنید اما الان چند قطار آمد ولی نتوانستیم سوار شویم. بیتا ازجمله شهروندانی است که برای رفت و آمدهایش از مترو استفاده می‌کند. می‌گوید: «هر سال اسفند ماه، مترو شلوغ‌تر می‌شود اما چیزی که این روزها ما می‌بینیم اصلاً شبیه به سال‌های قبل نیست! مترو جوابگوی تعداد مسافران نیست و به نظرم حتی عکس‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی از شلوغی ایستگاه‌های مترو منتشر می‌شود حق مطلب را ادا نمیکند. مسئولان باید خودشان یکبار هم شده در یکی از ایستگاه‌ها مثل ایستگاه امام خمینی(ره) سوار مترو شوند تا شاهد سیل جمعیت در ایستگاه‌ها و واگن قطارها باشند. با بازشدن در واگن‌ها صدای جیغ و داد و فریاد «هل نده!» در میان جمعیت بالا می‌رود.» او با بیان اینکه هرسال قیمت بلیت مترو بالا می‌رود اما امکانات و شرایط برای مردم در مترو تغییر نمیکند، صحبت‌هایش را اینطور ادامه می‌دهد: «هر سال قول افزایش تعداد قطارها را می‌دهند اما همچنان شرایط مثل قبل است. برخی روزها مثل همین روزهای آخر سال تأخیرهای پی در پی قطار و شلوغ شدن ایستگاه‌ها باعث می‌شود یک ساعت در ایستگاه بمانم تا بتوانم سوار قطار شوم. این چند وقت با تأخیر به محل کارم رسیده‌ام. راه دیگر این است که با تاکسی بروم. اما جدا از بحث کرایه‌های بالای تاکسی، ترافیک‌های کلافه کننده را نمی‌شود کاری کرد و چه بسا دیر‌تر هم به محل کارم می‌رسم.»
ضعف زیرساخت و فرهنگ رانندگی
هرمز ذاکری، کارشناس حمل‌و‌نقل ترافیک با بیان اینکه ترافیک پایان سال اتفاقی پذیرفته شده و بدیهی است، می‌گوید: «در همه جای دنیا در ایام خاص مثل برگزاری ایونت، رخدادها و برنامه‌هایی که برگزار می‌شود، ترافیک همیشه وجود دارد. این روزها هم که ما به پایان سال نزدیک می‌شویم مردم برای خرید و کارهای اداری بیشتر از ماه‌های گذشته در رفت و آمد هستند و طبعاً شاهد ترافیک بیشتری در سطح شهر هستیم. باتوجه به ضعف‌هایی که وجود دارد این مسأله نمود بیشتری پیدا می‌کند و مردم به دردسر می‌افتند.» ذاکری می‌افزاید: «مهمترین ضعف در موضوع ترافیک تهران به زیرساخت‌های ضعیف در حوزه حمل‌و‌نقل عمومی برمی‌گردد. در بخش خدمات چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی خدمات شهرداری متناسب با تقاضا نیست و انتظارات مردم برآورده نمی‌شود. بنابراین ترافیک و تأخیرهای بیشتری به وجود می‌آید. حتی با تلاش‌هایی که برای افزایش تعداد اتوبوس‌های ناوگان اتوبوسرانی و قطارهای مترو ی تهران انجام شده اما می‌بینیم که این ظرفیت برای مسافران درون شهری کافی نبوده است.»
او بحث فرهنگ را هم در موضوع ترافیک پایتخت بی‌تأثیر نمی‌داند و می‌گوید: «شهروندان تهرانی کمتر عادت به استفاده از وسایل عمومی دارند و به موضوعات کمتر از جنبه عمومی و جمعی نگاه می‌کنند. درصورتی که با همکاری گروهی مسائل راحت‌تر قابل حل است و امکانات بهتری فراهم می‌شود.»
این کارشناس حمل‌و‌نقل ترافیک درخصوص راه‌های برون رفت پایتخت از معضل ترافیک می‌گوید: «در این شرایط حضور صددرصدی مأموران پلیس راهور در معابر پایتخت و استقرار ویژه در نقاطی که احتمال گره‌های ترافیکی وجود دارد، مانند مدارس و مراکز خرید از ایجاد اختلال در عبور و مرور جلوگیری می‌کند. استفاده بیش از حد خودروهای شخصی و تک‌سرنشین در ترافیک نزدیک افطار تأثیرگذار است و شهروندان باید با مدیریت سفرهای خود و استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی در کاهش این بار ترافیکی کمک کنند.»
