سخنرانی سالانه رئیس جمهوری آمریکا در کنگره ترکیب ناهمگونی از احساسات را در میان هواخواهانش پدید آورد
سرخوشی و آشفتگی ۴ مارس
برای وفادارترین طرفداران دونالد ترامپ، این هفتههای نخست حضور در کاخ سفید رضایتبخش بودهاند و سخنرانی او در شب سهشنبه در نشست مشترک کنگره، لحظهای برای جشن جمعی آنان رقم زد. مانند بسیاری از جنبههای دیگر ریاستجمهوری او، این سخنرانی نیز بیهمتا بود در برابر جمعیتی پرشور از جمهوریخواهان که او را تشویق میکردند و دموکراتهایی که اغلب ساکت و عبوس بودند.
اما هنگامی که ترامپ سهشنبه شب از این صحنه دوپاره خارج شد، او و مشاورانش بیشک آگاه بودند که روزهای سختتر و آزمونهای بزرگتری در پیش است. او خواستار تغییرات اساسی و اغلب بحثبرانگیزی شده است. اینکه آیا میتواند این آشفتگیهای اولیه را به حکمرانی مؤثر و نتایج ملموس تبدیل کند، پرسشی کاملاً متفاوت است. سیاستهای تعرفهای او ممکن است منجر به افزایش قیمتها برای مصرفکنندگان و مشکلاتی برای کشاورزان شود. ناتوانی در کاهش قیمت تخممرغ و مواد غذایی، نقض یکی از وعدههای کلیدی کارزار انتخاباتی او خواهد بود.
این سخنرانی بازتابی از نطق تحلیف او بود که تنها چند هفته پیش در همان کنگره ارائه شد: حملهای شدید به وضع موجود، وعدهای برای تغییر اساسی مسیر کشور، تعهد به کوچک کردن دولت، تأمین امنیت مرزها و کاهش قیمتها، در حالی که تعرفههایی را علیه کشورهای دیگر اعمال میکند. این سخنرانی همچنین شامل ادعاهای نادرست و حملات حزبی مکرر علیه دموکراتها بود و طرفداران ترامپ از لحظهبهلحظه آن لذت بردند.
دو نگاه به ترامپ در این مرحله اولیه از ریاستجمهوریاش وجود دارد: وفاداران او، ترامپ را رئیسجمهوری میبینند که وعدههایش را عملی میکند، از جایگاه مستحکمی برخوردار است و بر کشور و جهان تسلط دارد. مخالفانش، او را رئیسجمهوری میدانند که میزان حمایت از او کاهش یافته و بهسرعت در مسیر سقوطی جدیتر قرار دارد. هیچیک از این دو نگاه کاملاً درست نیست.
این نکات وضعیت کنونی ریاستجمهوری ترامپ را بهخوبی خلاصه میکند. به همین دلیل، سخنرانی او در کنگره شاید یک جشن زودهنگام و نابجا برای کسی باشد که هفتههای اول دولتش بیش از آنچه حتی مخالفان یا حامیانش انتظار داشتند، دچار جنجال و آشفتگی شده است. در داخل کشور، ترامپ با کمک میلیاردر ایلان ماسک و سرویس DOGE، اخراجهای گستردهای در دولت فدرال انجام داده و بودجه بسیاری از برنامهها را مسدود کرده است، از جمله برچیدن برنامه کمکهای خارجی آمریکا. او نیروهای نظامی را به مرز مکزیک اعزام کرده و تعرفههایی بر متحدان و رقبای اقتصادی اعمال کرده است.
«شوک و وحشت» هدف ترامپ برای آغاز دوره دومش بود. او و همپیمانانش ماهها برای این برنامهریزی کرده بودند. ترامپ سهشنبه شب ادعا کرد که تاکنون بیش از ۱۰۰ فرمان اجرایی صادر کرده است. در مقایسه، جو بایدن در کل سال اول ریاستجمهوریاش ۷۷ فرمان و باراک اوباما تنها ۴۰ فرمان صادر کرده بودند.
ترامپ به دنبال گسترش چشمگیر قدرت ریاستجمهوری - و افزایش اختیارات خودش - بوده است. او کنگره و اختیار قانونی آن بر بودجه را به چالش کشیده، نهادهای مستقل دولتی را زیر سؤال برده و بوروکراسی فدرال را با اخراجها و کاهش هزینهها هدف قرار داده است.
او همچنین به رسانههای خبری و جامعه حقوقی حمله کرده است، تلاشی که بهنظر میرسد برای مرعوب کردن دو نهاد مستقل باشد که بخشی از سیستم نظارتی بر قدرت او محسوب میشوند.
بزرگترین تهدید برای جایگاه او، وضعیت اقتصاد است. اعتماد مصرفکنندگان کاهش یافته است. نگرانی سرمایهگذاران از این تعرفهها، بازارهای مالی را آشفته کرده و روز سهشنبه، همزمان با اجرای تعرفههای جدید، بازارها سقوط شدیدی را تجربه کردند. در نتیجه، بازار اکنون تمامی یا تقریباً تمامی سودهای بهدستآمده پس از انتخابات را از دست داده است.
حکومت از طریق فرمان اجرایی محدودیتهایی دارد. قانونگذاران در حال بررسی مسائل بودجه و کاهش مالیاتها هستند. اما چشمانداز این موضوع چالشبرانگیز است. تا پایان هفته آینده، ممکن است به دلیل اختلافات بر سر تأمین بودجه دولت برای سال مالی جاری، بخشی از دولت تعطیل شود.
یک نبرد مهمتر نیز پس از این بحران بودجهای در راه است. جمهوریخواهان مجلس نمایندگان یک قطعنامه بودجهای تصویب کردهاند که کاهشهای عمدهای را در برخی برنامههای داخلی پیشبینی میکند و مدیکید (برنامه بیمه درمانی کمدرآمدها) بزرگترین هدف آن است. فرمانداران ایالتی با نگرانی در انتظارند تا ببینند این کاهشها تا چه حد عمیق خواهند بود، زیرا ایالتها بخش قابلتوجهی از هزینههای این برنامه را برعهده دارند، چه برسد به میلیونها نفری که ممکن است بیمه درمانی خود را از دست بدهند.
در حالی که کنگره درگیر چالشهای مالی است و ایلان ماسک همچنان در حال پیشروی در ساختارهای فدرال است، ترامپ باید وعدهای را که در کارزار انتخاباتیاش بهسادگی داده بود، عملی کند: پایان دادن به جنگ اوکراین در عرض چند روز.
اینکه این جنگ خونین سهساله چگونه و با چه شرایطی برای اوکراین و روسیه به پایان میرسد، نهتنها بخشی کلیدی از میراث ریاستجمهوری ترامپ خواهد بود، بلکه پیامی به جهان درباره سیاست خارجی او در دوره دوم ریاستجمهوریاش خواهد فرستاد و اینکه چگونه میتواند نظم جهانی را تغییر دهد.
پس از پیروزی ترامپ، مردم آمریکا آزادی عمل محدودی به او دادهاند. آنها عملکردش را زیر نظر دارند و در نهایت، اگر نتواند وعدههایش را عملی کند، درباره او قضاوت خواهند کرد.
منبع: Washington Post