«هند ممکن است پروژه بندر چابهار را به‌طور موقت متوقف کند، در حالی که کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) سرعت می‌گیرد». این جمله‌ای است که الیزابت روش، دانشیار دانشکده امور بین‌الملل مقاله خود را با آن آغاز کرده است اما او در ادامه با صراحت عنوان می‌کند که «رها کردن پروژه چابهار برای هند گزینه‌ای مطلوب نیست، زیرا برنامه‌های هند برای آسیای مرکزی به تجارت از طریق این بندر ایرانی وابسته است.»
در ادامه مقاله آمده است، برای اعمال «فشار حداکثری» بر ایران به منظور «پایان دادن به تهدید هسته‌ای، محدود کردن برنامه موشکی بالستیک و متوقف کردن حمایت از گروه‌های نیابتی»، دونالد ترامپ رئیس‌ جمهوری ایالات متحده در اوایل فوریه 2025 یک یادداشت را امضا کرد تا «معافیت‌های تحریمی را تغییر دهد یا لغو کند، بویژه آن‌هایی که به ایران هرگونه تخفیف اقتصادی یا مالی ارائه می‌دهند، از جمله آن‌هایی که مربوط به پروژه بندر چابهار ایران است.»

لغو معافیت تحریمی چابهار از سوی ترامپ
در نوامبر ۲۰۱۸، ترامپ در دور اول ریاست جمهوری‌اش یک معافیت محدود از تحریم‌ها را که قبلاً روی بندر استراتژیک ایرانی اعمال شده بود، ارائه کرد، زیرا این بندر به عنوان تسهیل‌کننده بازسازی و توسعه اقتصادی افغانستان دیده می‌شد. اکنون این معافیت تحریمی در خطر لغو شدن است.
این واقعیت که دولت ترامپ مصمم است که باید معافیت‌های مربوط به بندر چابهار لغو شود، از این حقیقت آشکار می‌شود که در بیانیه مشترکی که در ۱۳ فوریه پس از ملاقات بین نخست‌وزیر هند نارندرا مودی و ترامپ در واشنگتن صادر شد، هیچ اشاره‌ای به بندر چابهار یا تحریم‌ها نشده بود. در حالی که این بیانیه به کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) اشاره کرد.
علاوه بر این، ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با مودی، IMEC را به عنوان یکی از «بزرگترین مسیرهای تجاری در تمام تاریخ» توصیف کرد. این موضع‌گیری این سؤال را ایجاد کرده است که آیا هند اکنون IMEC را بر چابهار اولویت می‌دهد؟
برای هند، این یک انتخاب یا این یا آن نیست. برای هند خوشایند این است که بخشی از هر دو پروژه باشد. هند از راه‌اندازی هر دو پروژه استقبال می‌کند. با این حال دهلی نو در موقعیتی نیست که در تعیین نتیجه هیچ یک از این موارد تأثیر‌گذار نهایی باشد.

پروژه 20ساله بندر چابهار
در سال ۲۰۰۳، رئیس‌ جمهوری سابق ایران محمد خاتمی ایده توسعه مشترک یک بندر عمیق در چابهار را مطرح کرد. این پروژه به دلیل اینکه هند به دنبال ایجاد یک مشارکت جدی با ایالات متحده بود و می‌خواست مانع از خشم واشنگتن در مورد همکاری با ایران شود، در اجرای طرح به کندی پیش رفت.
 همچنین با اعمال تحریم‌ها بر ایران، دهلی نو از سرمایه‌گذاری در پروژه بندر چابهار خودداری کرد. فقط در سال ۲۰۱۵ بود که هند و ایران دو کشوری که تاریخ هزار ساله روابط تمدنی و فرهنگی دارند، یک توافقنامه در مورد «همکاری هند در برنامه توسعه بندر چابهار» امضا کردند.
 ایده گسترده‌تر پشت چابهار این بود که هند از طریق بندر چابهار به افغانستان و بعد به آسیای مرکزی متصل شود. بندر ایرانی برای هند مهم بود، به این دلیل که پاکستان به هند اجازه دسترسی زمینی به افغانستان را نداده است.
در سال ۲۰۱۶، هند، ایران و افغانستان یک توافقنامه سه‌جانبه را برای ایجاد کریدور حمل‌ونقل و ترانزیت بین‌المللی امضا کردند. این دوره به‌طور گسترده با مذاکرات ایران و جامعه بین‌المللی و دستیابی به برنامه جامع اقدام مشترک، که به عنوان توافقنامه هسته‌ای ایران نیز شناخته می‌شود، همزمان بود.
در سال ۲۰۱۸، شرکت «هند پورتس گلوبال» عملیات بندر چابهار را به دست گرفت. اگرچه رئیس ‌جمهوری ترامپ در ماه مه ‌۲۰۱۸ اعلام کرد که ایالات متحده از توافق هسته‌ای ایران (برجام) خارج می‌شود، هند توانست معافیتی دریافت کند؛ زیرا توسعه بندر چابهار به‌عنوان راهی برای تثبیت اقتصادی افغانستان در نظر گرفته می‌شد. با وجود این، ترامپ همچنان به فشار بر هند برای توقف خرید نفت از ایران ادامه داد.
 با وجود این معافیت، شرکت‌های هندی از تحریم‌ها بیم داشتند و در همکاری با تلاش‌های دولتی برای توسعه چابهار احساس راحتی نمی‌کردند. در ماه مه ‌سال گذشته، شرکت هند پورتس گلوبال قراردادی ۱۰ ساله با سازمان بنادر و دریانوردی ایران برای تجهیز و بهره‌برداری از ترمینال شهید بهشتی بندر چابهار امضا کرد. این قرارداد تنها چند ماه پیش از بازگشت ترامپ به قدرت نهایی شد.

چابهار برای هند حذف‌شدنی نیست
تا کنون، هند تجهیزات بندری به ارزش حدود ۲۴ میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار تأمین کرده است و طبق اسناد دولتی، خرید تجهیزات دیگر نیز در حال انجام است.
برخلاف پروژه بندر چابهار که بیش از دو دهه در حال اجرا بوده است، پروژه کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) جدید است. توافق مشارکت IMEC در یک رویداد ویژه در حاشیه اجلاس G-20 دهلی نو در سپتامبر ۲۰۲۳ اعلام شد.
IMEC به دنبال این است که هند را از نظر اقتصادی با خاورمیانه و اروپا یکپارچه کند. این پروژه شامل یک مسیر دریایی بین هند و امارات متحده عربی، یک مسیر ریلی از خاورمیانه (عربستان سعودی و اردن) تا فلسطین اشغالی و سپس حمل کالاها از بندر حیفا به اروپا از طریق یونان (یا ایتالیا یا فرانسه) است. این حرکت کالاها با شبکه‌ای از خطوط لوله هیدروژن و کابل‌های داده زیرآبی تکمیل خواهد شد.
علاوه بر تسریع تجارت بین هند و اروپا، IMEC  وابستگی حمل‌کنندگان به مسیر دریای سرخ را کاهش خواهد داد و همان‌طور که در کنفرانس مطبوعاتی مشترک مودی و ترامپ مشخص بود، حمایت رئیس ‌جمهوری آمریکا را نیز دارد.
حمایت ترامپ از IMEC تعجب‌آور نیست. او محرک توافقات ابراهیم بود که منجر به برقراری روابط دیپلماتیک و عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و امارات و بحرین از سال ۲۰۲۰ شد. در واقع، گروه‌بندی I2U2 (هند-اسرائیل-امارات-آمریکا) که در سال ۲۰۲۲ از سوی بایدن تأسیس شد، نتیجه تحولات جدید خاورمیانه پس از عادی‌سازی روابط اسرائیل با این کشورهای عربی
بود.
در این بین تحولات پسا 7 اکتبر و تأثیری که بر روابط اسرائیل و عربستان گذاشته است، سبب شده تا سرنوشت IMEC مانند سال اول ایده تأسیس آن چندان روشن نباشد و با وجود اینکه آتش‌بس بین حماس و اسرائیل شکل گرفته اما اجرایی شدن IMEC مستلزم این است که عادی‌سازی بین عربستان و اسرائیل شکل بگیرد. در مجموع می‌توان گفت: «با توجه به اینکه ترامپ قصد دارد فشار حداکثری را بر ایران اعمال کند و احتمال بازگشت تحریم‌ها علیه چابهار وجود دارد، انتظار می‌رود هند روند توسعه چابهار را کندتر کند. البته هند تلاش خواهد کرد تا با دولت ترامپ درباره ایران و چابهار وارد مذاکره شود تا معافیت تحریمی تمدید شود.
با توجه به اهمیت زیاد چابهار برای هند – برنامه‌های هند برای آسیای مرکزی بدون تجارت از طریق این بندر قابل تحقق نیست – رها کردن چابهار گزینه‌ای نیست که هند بخواهد دنبال کند. دهلی نو باید این موضوع را در دستور کار مذاکرات خود با ایالات متحده نگه دارد.