امیر فرشباف
گروه بین الملل

«دیوید سنگر» تحلیلگر ارشد «نیویورک تایمز» در مقاله‌ای برای این روزنامه نوشت: مواجهه انفجاری ترامپ با زلنسکی در دفتر بیضی، نشان‌دهنده عزم او برای کنار گذاشتن اتحادها به نفع مذاکرات قدرت‌های بزرگ است. پس از پنج هفته که در آن ترامپ اراده خود برای کنار گذاشتن منابع سنتی قدرت آمریکا ازجمله اتحادهایش با دموکراسی‌های همفکر و بازگرداندن ایالات متحده به دوران مذاکرات بی‌پرده قدرت‌های بزرگ را نشان داد، یک سؤال را همچنان بی‌پاسخ گذاشت: واشنگتن در قربانی کردن اوکراین برای رسیدن به چشم‌انداز ترامپ تا کجا پیش خواهد رفت؟
صحنه قابل توجهی که اوایل بعد از ظهر جمعه از دفتر بیضی و در مقابل دوربین‌ها به نمایش درآمد، پاسخی برای این پرسش بود.
در حالی که ترامپ، ولودیمیر زلنسکی را مورد توبیخ قرار داد و به او هشدار داد که «تو کارت‌های لازم» برای معامله با رئیس‌ جمهوری روسیه را نداری، و در حالی که معاونش، جی‌دی ونس، رئیس‌ جمهوری اوکراین را به دلیل «بی‌احترامی و قدرناشناسی» سرزنش می‌کرد، مشخص شد که شراکت نظامی سه‌ساله بین واشنگتن و کی‌یف از بین رفته است.
 
سیاست خارجی تجدیدنظرطلبانه ترامپ
«سنگر» می‌افزاید، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا که زمانی مدافع اوکراین و حاکمیت ارضی آن بود، اکنون به بازی‌های قدرت ترامپ روی آورده است. او در مصاحبه‌ای تصریح کرد که «زمان آن فرا رسیده است که برای ایجاد یک رابطه مثلثی بین ایالات متحده، روسیه و چین، از جنگ فراتر برویم.... ما با روس‌ها اختلافاتی خواهیم داشت، اما باید با هر دو رابطه داشته باشیم.»
ترامپ این دیدگاه خود را پنهان نمی‌کند که نظام پس از جنگ جهانی دوم که توسط واشنگتن ایجاد شد، قدرت آمریکا را از بین برده است. مهم‌تر از همه اینکه این نظام به روابط با متحدانی که متعهد به سرمایه‌داری دموکراتیک بودند، ارج می‌نهاد. به نظر ترامپ، چنین سیستمی به کشورهای کوچک‌تر و کم‌قدرت‌تر اهرم فشاری علیه ایالات متحده می‌دهد و آمریکایی‌ها را مجبور می‌کند سهم زیادی از هزینه دفاع از متحدان و ارتقای رفاه آنها را بپردازند.
در حالی که اسلاف او - هم دموکرات‌ها و هم جمهوری‌خواهان - اصرار داشتند که اتحادها در اروپا و آسیا بزرگ‌ترین نیروی مضاعف آمریکا هستند که صلح را حفظ می‌کنند و به تجارت اجازه شکوفایی می‌دهند.
اما اوکراین همیشه موضوع پیچیده‌تری بود. تنها 26 ماه پیش، زلنسکی در واشنگتن به عنوان یک «مبارز برای دموکراسی» مورد تجلیل قرار گرفت، به جلسه مشترک کنگره دعوت شد و توسط دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان به دلیل «ایستادگی» مورد تشویق قرار گرفت.
ترامپ و ونس ماه‌ها بود که نشان داده بودند به نظر آنها تعهد آمریکا به حاکمیت اوکراین به پایان رسیده است. سه هفته پیش، ترامپ به یک مصاحبه‌کننده گفت که اوکراین به عنوان یک جمهوری مستقل از شوروی سابق که روابط نزدیکی با اروپای غربی برقرار کرده و به دنبال پیوستن به ناتو است، ممکن است روزی روسی شود.
به نظر می‌رسد دیگر خبری از صحبت‌های دوران بایدن مبنی بر همراهی با اوکراین «تا هر زمان که لازم باشد» با هدف پیشگیری از وسوسه مسکو برای پیشبرد جنگ به سمت غرب، نبود.
البته تکرار شعار مورد علاقه ترامپ و منفجر کردن نظم جهانی موجود بسیار آسان‌تر از ایجاد یک نظم جدید است. ده‌ها سال طول کشید تا قوانین تعامل جهانی پس از جنگ جهانی دوم وضع و تدوین شود و این سیستم با تمام نقص‌هایش در اهداف اصلی خود، یعنی جلوگیری از جنگ قدرت‌های بزرگ و تشویق وابستگی متقابل اقتصادی موفق باشد. ترامپ هرگز به تفصیل بیان نکرده است که چه چیزی را جایگزین این قوانین می‌کند، جز اینکه از قدرت نظامی و اقتصادی آمریکا برای دستیابی به توافق استفاده می‌کند.
شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این رویکرد به تنهایی کارساز است، اما با قضاوت بر اساس نمایش روز جمعه در دفتر بیضی، به نظر می‌رسد ترامپ متقاعد شده است تا زمانی که او فرمان را در دست دارد، جهان طبق دستور او نظم خواهد یافت.

جهان آزاد به رهبر جدیدی نیاز دارد
واکنش رهبران اروپایی به رویداد روز جمعه نیز فراتر از صرف دلجویی و حمایت از زلنسکی و تقبیح ترامپ بود. پس از دیدار مذکور، یکی از انگاره‌هایی که در اظهارات مقامات بروکسل مشهود بود، ضرورت تغییر رهبری جهانی بود.
«کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اعلام کرد: «امروز مشخص شد که جهان آزاد به رهبر جدیدی نیاز دارد. این وظیفه ما اروپایی‌ها است که این چالش را بپذیریم.»
به گزارش گاردین، اگرچه رهبران اروپایی عموماً نامی از رئیس ‌جمهوری آمریکا نبردند، اما اظهارات آنها در اواخر روز جمعه، شکاف عمیق بین ایالات متحده و متحدان سنتی خود در اروپا بر سر جنگ در اوکراین را آشکار کرد. «کایا کالاس»، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور سیاست خارجی و امنیتی، در یک پست در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «اوکراین اروپا است! ما در کنار اوکراین ایستاده‌ایم. ما حمایت خود را از اوکراین افزایش خواهیم داد تا آنها بتوانند به مبارزه خود ادامه دهند.»
اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا نیز خطاب به زلنسکی نوشت: «قوی، شجاع و بی‌باک باشید؛ شما هرگز تنها نیستید... ما به همکاری با شما برای صلح عادلانه و پایدار ادامه خواهیم داد.»
رهبران اروپایی پیش از این نیز از سخنرانی ونس در کنفرانس امنیتی مونیخ در دو هفته پیش که در آن درباره وضعیت دموکراسی خود به آنها درس داد، شوکه شده بودند.
 
اروپا نگران امنیت و یکپارچگی
نگرانی‌ها در اروپا بعد از دیدار زلنسکی با ترامپ تشدید شده است و یک طیف از رهبران اروپایی معتقدند که امنیت و وحدت اروپا با حمایت قاطع از کی‌یف امکان‌پذیر است و برخی دیگر می‌گویند نباید اروپا با درگیری با واشنگتن، امنیت و وحدتش را بر سر اوکراین قمار کند. «پالیتیکو» در گزارشی نوشت: «در هفته‌های گذشته، اروپا خود را برای یک اختلاف بزرگ با واشنگتن بر سر رفتار تحقیرآمیز ترامپ با اوکراین و رهبر آن آماده کرده است. اروپایی‌ها در برابر همسویی فزاینده کاخ سفید با کرملین و زورگویی ترامپ به زلنسکی، در موقعیت تاریخی‌ای که ممکن است به یک نقطه عطف مهم در اتحاد آمریکا و اروپا پس از جنگ تبدیل شود، مقاومت می‌کنند.»
در حالی که رهبران اروپایی برای یک توافق جامع تلاش می‌کنند که در آن ایالات متحده ضمانت‌های امنیتی پس از جنگ را ارائه دهد، ترامپ در برابر چنین پیشنهادهایی مقاومت کرده و تلاش‌های خود را بر این متمرکز کرده است که می‌تواند اوکراین - و نه روسیه - را مجبور کند تا از طریق توافقی بر سر مواد خام حیاتی، کمک‌های آمریکا را بازپرداخت کند.
ترامپ با برجسته کردن برتری پوتین بر زلنسکی، رهبر اوکراین را «دیکتاتور» خواند، در حالی که از رهبر روسیه به عنوان فردی قابل اعتماد استقبال کرد. ترامپ همچنین مواضع کرملین را مبنی بر اینکه کی‌یف نباید به ناتو بپیوندد و باید سرزمین‌های مورد تهاجم را واگذار کند، تأیید کرد.
جورجیا ملونی، رهبر راست رادیکال ایتالیا و متحد نزدیک ترامپ، از اروپایی‌ها خواست که اجازه ندهند اختلافات عمیقی با واشنگتن ایجاد شود و گفت که رم در ساعات آینده خواستار برگزاری اجلاس سران اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای بازگرداندن دیپلماسی به مسیر خود خواهد شد.
او گفت: «آنچه مورد نیاز است یک اجلاس فوری بین ایالات متحده، کشورهای اروپایی و متحدان است تا به صراحت در مورد چگونگی مقابله با چالش‌های بزرگ امروز، از جمله اوکراین، که در سال‌های اخیر با هم از آن دفاع کرده‌ایم، صحبت کنیم.»
برخی از رهبران اروپایی نیز در لندن به دعوت کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، روز یکشنبه با یکدیگر دیدار خواهند کرد و قرار است زلنسکی هم به آنها بپیوندد. سخنگوی استارمر گفت که او جمعه شب با زلنسکی و ترامپ صحبت کرده است.
ویکتور اوربان، نخست‌وزیر راستگرای مجارستان اما رویکردی مخالف اتخاذ کرد و از ترامپ برای «ایستادگی شجاعانه برای صلح» تشکر کرد. اوربان در پستی در شبکه ایکس نوشت: «مردان قوی صلح می‌سازند، مردان ضعیف جنگ می‌کنند.»

برش

 نیویورک‌تایمز:
ونس خود را در جایگاه «سگ نگهبان» ترامپ قرار داد

صحنه قابل‌توجهی از معاون رئیس‌جمهور که خود را در یک بحث دیپلماتیک پرتنش دخالت می‌دهد، نشان می‌دهد که جی.دی. ونس معاون ترامپ نمی‌خواهد به نفر دوم تیم ترامپ تقلیل یابد. با به صدا درآمدن دوربین‌ها، معاون رئیس‌جمهور به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین حمله کرد و باعث ایجاد نوعی بحث داغ شد که به‌ندرت در دفتر بیضی دیده شده بود. ونس بارها زلنسکی را به بی‌احترامی به ترامپ و قدرنشناسی متهم کرد.
ونس با فریاد زدن بر سر زلنسکی پرسید: آیا فکر می‌کنید احترام‌آمیز است که به دفتر بیضی ایالات متحده آمریکا بیایید و به دولتی حمله کنید که در تلاش است از نابودی کشور شما جلوگیری کند؟
این صحنه برجسته‌ترین لحظه ونس از زمان پذیرفتن نقش معاونت ترامپ بود که نشان می‌داد این سناتور سابق در تلاش است به نفر دوم تیم دولت ترامپ سقوط نکند.
این ونس بود و نه ترامپ، که به نظر می‌رسید اولین گلوله را در روز جمعه شلیک کرد و باعث فروپاشی سریع دیپلماسی بین دو کشور شد.
این یک لحظه چشمگیر برای ونس بود و پیش از او این نقش به ایلان ماسک به دلیل تلاش سریع برای اخراج کارمندان فدرال اختصاص داشت.
در شش هفته گذشته نشانه‌هایی وجود داشته مبنی بر اینکه ونس مشتاق بوده است توانایی خود را برای تولید شوک به نمایش بگذارد. در اواسط ماه فوریه، ونس مقامات اروپایی را با اعلام این موضوع در سخنرانی خود در مونیخ شوکه کرد که آنها باید به انزوای احزاب راست رادیکال در سراسر قاره پایان دهند! او گفت، آلمانی‌ها دیگر نباید از همکاری با یک حزب راست رادیکال که اغلب از شعارهای ممنوعه نازی‌ها لذت می‌برد و در نتیجه از دولت طرد شده است، خودداری کنند. تقریباً دو هفته پس از مراسم تحلیف ترامپ، ونس به چندین حکم دادگاه، علیه دستورات اجرایی رئیس‌جمهوری با ارائه بیانیه‌ای گسترده واکنش نشان داد. او در پلتفرم X نوشت: «اگر قاضی سعی کند به یک ژنرال بگوید چگونه یک عملیات نظامی را انجام دهد، این غیرقانونی است. اگر قاضی سعی کند به دادستان کل دستور دهد که چگونه از اختیارات خود به عنوان دادستان استفاده کند، این نیز غیرقانونی است.»
آن بیانیه نیز تبدیل به تیتر اصلی خبرها شد. منتقدان گفتند، ونس اختیاراتی را برای ریاست‌جمهوری می‌خواهد که فراتر از محدودیت‌های تحمیل شده توسط قانون اساسی است. ماده سوم قانون اساسی به دادگاه‌ها این اختیار را می‌دهد که بر اقدامات شاخه‌های اجرایی و قانونگذاری دولت نظارت قضایی اعمال کنند.
با این حال، ونس زمانی نسبت به ترامپ و دستورکار او بی‌اعتنا بود و حتی در سال 2016، او را «احمق» خواند و نسبت به لفاظی‌های خطرناک او هشدار داد. اکنون اما آن دیدگاه از بین رفته است. هنگامی که او در سال 2024 معاون ترامپ شد، یک سرباز وظیفه‌شناس در مسیر مبارزات انتخاباتی بود.