روایتی از معلم یزدی برگزیده که به عشق دانش‌آموزان هدیه‌اش را به موزه «آفرینش» تقدیم کرد
الفبای زندگی آقا معلم
معلمی ازجمله مشاغل حائز اهمیت است چون ساده‌ترین رفتار یک معلم می‌تواند در زندگی دانش‌آموزان اثرگذار باشد و حتی مسیر زندگی آنها را تغییر بدهد. افراد بسیاری هستند که وقتی به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا می‌کنند بخشی از این موفقیت را حاصل توجه و رفتارهای معلم‌هایی می‌دانند که باعث شده اند تا مسیر زندگی‌شان تغییر کند. رضا زینلی یکی از همین معلمان است. این معلم برجسته زیست‌شناسی از استان یزد در دومین دوره بین‌المللی «جایزه معلم»، از میان ۳۰ هزار نفر که از ایران و ۲۲ کشور مسلمان شرکت داشتند، به‌عنوان آموزگار برگزیده این رویداد فرهنگی انتخاب شد. معلمی که در شهرستان کویری بهاباد موزه «علوم طبیعی» را دایر کرد و برای عشق و تعهد به تدریس و تلاش‌های بی‌وقفه‌اش در جهت ارتقای دانش و انگیزه دانش‌آموزان به علم، این جایزه را کسب کرد. اما نکته بارز رضا زینلی این است که او حتی ۵۰۰ میلیون تومانی که از این جشنواره دریافت کرد را هم صرف همین باور کرد و آن را به موزه آفرینش بهاباد هدیه کرد و نشان داد عشق و علاقه به آموزش و طبیعت چقدر برای او مهم است. بخشندگی و مسئولیت‌پذیری این معلم بهابادی آنقدر تأثیرگذار بود که وزیر آموزش و پرورش ۵۰۰ میلیونی را که این معلم برتر از هدیه خود به موزه بخشیده بود، به او باز‌گرداند و اعلام کرد به همان میزان به موزه‌شان کمک خواهد کرد. اما زینلی برای بار دوم بخشندگی‌اش را به رخ کشید و این مبلغ را هم به موزه آفرینش بهاباد هدیه داد.
مرجان قندی
خبرنگار
انسان‌سازی رسالت معلمان
زینلی که با مدرک دکترا به‌عنوان معلم برای دانش‌آموزان تدریس زیست‌شناسی می‌کند هدف از این کار را افزایش سطح آموزش عینی در موزه علوم طبیعی بهاباد و اشاعه آن به همه کشور می‌داند. می‌گوید: «مهم‌ترین رسالت معلم انسان‌سازی است. یعنی تفاوتی ندارد معلم چه درسی را تدریس می‌کند؛ من که دبیر زیست‌شناسی هستم از این راه برای انسان‌سازی بچه‌ها تلاش می‌کنم و دبیر ادبیات، فیزیک و... هرکدام از راهی دیگر. اصل موضوع و مهم‌ترین رسالت، آموختن برای انسان شدن است. آموختن برای این است که انسان به کمال نزدیک شود و اگر ما معلم‌ها همه به این موضوع توجه داشته باشیم، ابتدا شخصیت خودمان را ارتقا می‌دهیم و سپس در جهت ارتقای شخصیت دانش‌آموزان در این جهت پیش می‌رویم. اگر همه ما به این سمت حرکت کنیم، می‌توانیم بگوییم: «چون که ۱۰۰ آید ۹۰ هم پیش ماست.»
او درباره اهدای جایزه‌‌اش به موزه می‌گوید: «تأثیری که نوع آموزش عملی در درس زیست‌شناسی، تجربی و زمین‌شناسی دارد، شگفت‌آور است. آموزش این دروس به شکل مشاهده‌ای و عینی همراه با عملی فضای لذت‌بخشی را از فرآیند یاددهی و یادگیری برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کند. بر این اصل و برای تأکید به اینکه ما باید به سمت آموزش عینی در دروس علوم تجربی، زیست‌شناسی، زمین‌شناسی، شیمی و فیزیک حرکت کنیم، دوست داشتم این هدیه را به موزه اهدا کنم. ما برای ساختن جامعه بهتر باید از یکدیگر الگو بگیریم و به جای دست روی دست گذاشتن و برشمردن مشکلات متعدد یا تکرار کلماتی مثل نمی‌شود، نمی‌گذارند، نمی‌خواهند و... همت کنیم و برای پستی‌ها و بلندی‌های مسیر به دنبال راهکار باشیم.»
تجهیز موزه با جایزه معلم
هر شهری برپایه ساختار و تاریخ خود، جاذبه‌های گردشگری بسیار و گونا‌گونی دارد. یکی از این جاذبه‌ها موزه‌ها هستند که هدف آنها آشنایی مردم با موضوعات مختلف است. موزه‌ها بازنمای فرهنگ‌های گوناگون‌اند. شهرستان بهاباد در ۲۰۱ کیلومتری جنوب شرقی استان یزد، پیشینه غنی و طولانی دارد که یکی از آنها موزه آفرینش است. زینلی که در کنار معلمی مسئولیت موزه «علوم طبیعی بهاباد» یا همان موزه «آفرینش» را هم برعهده دارد با اشاره به اینکه وقتی وجه نقد جایزه معلم واریز شود، می‌خواهد چه تجهیزاتی به موزه اضافه کند، می‌گوید: «بعد از بارها جابه‌جایی ساختمان موزه، قرار است ما به ساختمانی برویم که مختص این موزه در نظر گرفته شده و قطعاً تزریق این هزینه (هدیه یک میلیاردی جایزه معلم) به موزه باعث می‌شود که ما در محتواهای آموزش عینی که برای هر پایه از مقاطع تحصیلی در نظر گرفتیم، تجدید نظر کنیم و سطح آنها را به لحاظ کمی و کیفی بالا ببریم. همچنین می‌توانیم آمادگی لازم داشته باشیم که علاوه بر دانش‌آموزان شهرستان‌های استان یزد به استان‌های بیشتری نسبت به قبل خدمات ارائه دهیم.»
این معلم برگزیده با بیان اینکه موزه علوم طبیعی بهاباد در سه شاخصه مهم آبزیان، سنگ و فسیل و آموزشی، جزو موزه‌های مطرح کشور است، می‌افزاید: «این موزه در ۵ زمینه گیاه شناسی، جانورشناسی، سنگ، فسیل و میکروسکوپیک فعالیت می‌کند. استان‌های همجوار با یزد مثل استان کرمان و... برای استفاده از محتواهای آموزش عینی که برای هر پایه از مقاطع تحصیلی وجود دارد، به این موزه می‌آیند. موزه علوم طبیعی بهاباد به‌عنوان یکی از مراکز مهم گردشگری این شهرستان نیز محسوب می‌شود و به جز دانش‌آموزان و دانشجویان، مردم هم می‌توانند در برخی زمان‌ها از جمله ایام عید از موزه بازدید کنند و لذت ببرند. از این رو موزه می‌تواند نقش بسزایی در جذب گردشگر ایفا کند. در طول ۲۷ سال گذشته که این موزه دایر شد شاهد بودیم زمانی که افرادی به قصد دیدن موزه به بهاباد می‌آمدند، از دیگر مراکز گردشگری شهرستان مثل موزه «تاریخ» هم دیدن می‌کنند و یا شبی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی اقامت می‌کنند و به رونق اقتصادی مهمان‌پذیرها، رستوران‌ها و... کمک می‌کنند. همچنین این موزه می‌تواند در انتقال و توسعه اطلاعات علمی شهرستان مؤثر باشد. وقتی که کارشناسان از سراسر کشور به شهرستان می‌آیند با تبادل اطلاعات و تجربیات که صورت می‌گیرد، سطح علمی شهرستان و استان هم افزایش خواهد داشت.»
پشیمانی در کار نیست
زینلی به شیرین‌ترین خاطرات خود در 33 سال تدریس درس زیست‌شناسی اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر هزار بار دیگر به گذشته برگردم قطعاً شغل معلمی را انتخاب می‌کنم و فقط هم دبیری زیست‌شناسی. به این دلیل که در طول این ۳۳ سال همواره همه لذت من در شغلم بوده و این موضوع برای هرکسی اتفاق نمی‌افتد و خیلی برایم جذاب است. بهترین و شیرین‌ترین خاطراتم در موزه اتفاق افتاده است که ماحصل همان آموزش عینی به دانش‌آموزان است. گاهی اوقات آنقدر فضای لذت‌بخشی در موزه ایجاد می‌شود که معلمان خودشان متوجه می‌شوند دانش‌آموزان از یادگیری لذت می‌برند و آن چیزی که آموزش می‌دهند برایشان در زندگی مؤثر و ماندگار است.
وقتی انبساط روحی و شادمانی در دانش‌آموزان و معلمان ایجاد می‌شود، بازخورد آن به ما و بقیه افراد هم منتقل می‌شود و با شور و شعفی که دانش‌آموزان بعد از آموزش عینی از موزه خارج می‌شوند فقط خدا را شکر می‌کنم و به این فکر می‌کنم این اتفاق شیرین‌ترین و لذت‌بخش‌ترین صحنه‌هایی است که من از آموزش به یادم می‌ماند.»
این معلم نمونه گلایه‌هایی هم درباره سختی و مشکلات معلمان دارد و می‌گوید: «بحث شأن و منزلت معلم در جامعه ما باید ارتقا پیدا کند. بعضی وقت‌ها رنج و سختی مربوط به کم بودن حقوق نیست. بلکه بحث شأن و منزلت است که رعایت نمی‌شود. اگر شأن و منزلت معلم هم از لحاظ سیستم‌های اداری و آموزش و پرورش ارتقا پیدا کند و فرهنگ‌سازی در جهت تکریم معلمان مانند آنچه که بنیاد برهان با «جایزه معلم» انجام می‌دهد، بنیادهای دیگر هم به این مهم بپردازند، فکر می‌کنم از شرایط سخت معلمان کم کند. در جامعه ما برخی بر این تصور هستند که معلم‌ها شرایط خوبی دارند چون در سه ماهه تابستان تعطیل هستند، طی سال تحصیلی هم به دلایل مختلف کلاس‌های درس و مدرسه تعطیل می‌شود و... پس معلمی شغلی ساده و راحت است. این تعطیلی‌ها مشکلات زیادی به همراه دارد. مهم‌ترین آن به جدایی دانش‌آموز از گرمای آموزش و یاد دهی و یادگیری برمی‌گردد و تا معلم بخواهد دوباره دانش‌آموزان را به حال و هوای درس و مدرسه برگرداند زمان زیادی طول می‌کشد و فشار زیادی به معلم وارد می‌شود. همان طور که قبلاً هم اشاره کردم رسالت بزرگی برعهده معلم‌ها گذاشته شده و آن هم انسان‌سازی است. پس اگر بخواهیم که به چنین مهمی دست پیدا کنیم، اول از همه باید شأن و منزلت معلم از هر حیث در جامعه حفظ شود.»
