مهراوه خوارزمی
روزنامه نگار

دولت و مجلس برای هم‌داستانی در مدیریت بازار ارز به توافق رسیدند. این امر به عنوان خروجی جلسه دیروز رئیس‌جمهوری و تیم اقتصادی دولت با نمایندگان مجلس، نه یک ادعای رسانه‌ای، بلکه بیان کننده آن چیزی است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم به آن اذعان کردند.
روز گذشته رئیس‌جمهوری به همراه تیم اقتصادی دولت در جمع نمایندگان در بهارستان حضور یافتند. حاصل این حضور، جلسه غیرعلنی سه ساعته‌ای بود که به بیان شفاف و بی‌پرده مشکلات ارزی و چرایی شان، طرح برخی راه‌حل‌های دولت و در عین حال شنیده شدن گلایه‌ها و انتقادات صریح نمایندگان طی شد.
با این حال مواضعی که رؤسای دولت و مجلس شورای اسلامی پس از اتمام جلسه اعلام کردند؛ از عزم مشترکشان برای حل مشکلات اقتصادی حکایت داشت.
مسعود پزشکیان با تأکید بر اینکه «اولویت اول» دولتش «معیشت مردم» است، از استجازه از مقام معظم رهبری برای برداشت نزدیک به یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای تأمین اعتبار طرح توزیع کالابرگ به 7 دهک از مردم خبر داد.
پزشکیان درعین حال تأکید کرد که صندوق توسعه ملی را ذخیره‌ای برای آینده کشور می‌داند و دولت قصد ندارد در جریان حل مسائل اتکای بیش از حدی به ذخایر ارزی این صندوق داشته باشد.
وی با بیان اینکه دشمنان خارجی اینکه ایران بر اثر تحریم و فشار مستأصل شود را در خواب خواهند دید، در پاسخ به سؤالی درباره رویکرد دولت در قبال تندروی‌های داخلی گفت: وقتی ما در داخل با هم باشیم آنها هر چقدر داد بزنند، به جایی نمی‌رسند؛ ما به جای اینکه حرف بزنیم، باید عمل کنیم.
محمدباقر قالیباف رئیس قوه مقننه نیز با بیان اینکه در جلسه غیرعلنی تصمیمات خوبی در حوزه معیشت و بازار ارز و بورس گرفته شد و امیدوارم این تصمیمات بتواند از مشکلات اقتصادی گره‌گشایی کند، گفت: مقرر شد بتوانیم هر دو یا سه ماه یک بار این جلسات همفکری را برگزار کنیم و به جای اینکه خدای ناکرده بخواهیم در مجلس مچ‌گیری شود، دست‌گیری کنیم تا مشکلات کشور حل شود.

احتمال منتفی شدن استیضاح
در جلسه غیرعلنی دیروز پس از نطق ۱۰ نماینده و اعضای تعدادی از کمیسیون‌های مرتبط، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره عوامل داخلی و بیرونی تأثیرگذار در آشفتگی بازار ارز قرائت شد.
سپس نوبت به ارائه گزارش‌هایی رسید که از سوی رئیس‌جمهوری، رئیس سازمان برنامه و بودجه، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد و محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی در اختیار نمایندگان قرار گرفت.
عباس گودرزی سخنگوی هیأت رئیسه در تبیین محتوای جلسه غیرعلنی، سخنان مطرح شده از سوی رئیس‌جمهوری و تیم اقتصادی دولت را «گزارش‌هایی امیدبخش» ارزیابی کرد.  این اظهارات در مقام توصیف واقعیت‌های اقتصادی چنان بود که تعدادی از نمایندگان امضا کننده طرح استیضاح وزیر اقتصاد را به بازپس‌گیری امضاهایشان مجاب کرد.
اگر چه کاسته شدن عدد امضاهای طرح استیضاح همتی از بیش از 80 امضا به کمتر از 10 امضا امری دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما تغییر فضای ذهنی مجلس نسبت به موضوع استیضاح چنان بود که یکی از نمایندگان بانی طرح در نطق میان دستور با اعتراض به برگزاری جلسه غیرعلنی گفت: «عملاً این جلسه باعث شد که استیضاح از شدت خود خارج شود.»

افزایش اختیارات استانداران
روایت تعدادی از نمایندگان از محتوای جلسه دیروز حکایت از آن داشت که ایده افزایش اختیارات استانداران که در روزهای اخیر از سوی رئیس‌جمهوری بیان شده است؛ یکی از راهکارهای عملیاتی دولت برای حل بخشی از مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم است.
علیرضا زندیان، نماینده بیجار و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با «ایران» این امر را وعده جدی دولت به مجلس عنوان کرد و گفت: قرار است دولت بخشی از سیاست ارزآوری و بهبود شرایط اقتصادی را با دادن اختیارات تام به استانداران بویژه استانداران مناطق مرزی پیگیری کند که می‌توانند مبادلات تجاری بیشتری با کشورهای همسایه داشته باشند.
وی با تأکید بر این موضع که بازار ارز را نمی‌توان صرفاً با تزریق ارز کنترل کرد، دادن اختیارات به استانداران برای مدیریت واردات و صادرات را مفید ارزیابی کرد و گفت: این کار هم به کنترل بازار و بهبود اقتصاد کمک می‌کند و هم می‌تواند سبب تقویت وفاق بین قومیت‌ها باشد.

یادداشت

هم جهتی دولت و مجلس خروجی جلسه بود

هادی قوامی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه

آنچه مهم است هم‌جهتی مجلس، دولت و قوه قضائیه برای حل مشکلات کشور است. انسجام میان قوای سه‌گانه و ارکان مختلف کشور می‌تواند به خنثی‌سازی برنامه‌ها و توطئه‌های دشمن منجر شود. خروجی اصلی جلسه غیرعلنی دیروز مجلس و دولت نیز همین بود.
البته انسجام، روشنگری و باهم بودن دولت و مجلس جای خود را دارد و حقوق نظارتی نمایندگان از مسیر استیضاح، تذکر و طرح سؤال نیز به جای خود محفوظ است. در جریان جلسه غیرعلنی این‌گونه مطرح شد که چاره‌اندیشی و تصمیم‌گیری درباره برخی مسائل بر عهده سران سه قوه قرار گیرد. البته آنان می‌توانند درباره این مسائل تصمیم بگیرند، اما باید نمایندگان مردم در مجلس را نیز قانع کنند.
اینکه معدل رشد اقتصادی ایران از سال 1335 تا 6 ماهه اول 1403 کمتر از 2.2 درصد بوده است و ما شاهد روند پرنوسان رشد اقتصادی در این مدت بوده‌ایم، امری است که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. ما به افزایش بهره‌وری، اصلاح زیرساختی در حوزه انرژی و افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی نیازمندیم. اینها آن پروژه‌های حیاتی است که مجلس و دولت باید در تعامل و وفاق با هم پیگیری کنند.

استیضاح تحت الشعاع قرار گرفت

عثمان سالاری
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی

دغدغه اصلی رئیس‌جمهوری در جلسه غیرعلنی با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، حل مشکلات معیشتی مردم بود. دستیابی به این هدف البته به استفاده بیشتر دولت از ظرفیت‌های بخش خصوصی نیازمند است. همچنین باید در همکاری قوا و با تدابیر هوشمندانه، موانعی که بر سر راه نقش‌آفرینی این بخش وجود دارد برطرف شود. چه بسا باید دولت و مجلس تلاش کنند تا انگیزه مضاعف برای بخش خصوصی ایجاد کنیم. انتظار مجلس شورای اسلامی از مسئولان ذی‌ربط، اتخاذ رویکرد فعالانه‌تر برای بهبود معیشت مردم و ابتر گذاشتن توطئه‌ها و دسیسه‌های دشمن است.
در این میان استیضاح وزیر اقتصاد نیز مسأله‌ای بود که تحت‌الشعاع محتوای جلسه قرار گرفت. اگر چه ممکن است استیضاح مسیر قانونی خود را طی کند، اما در این جلسه مشخص شد که این طرح بیشتر مقابله با معلول است، نه برخورد با علت. وزیر اقتصاد مقصر و علت تامه رشد و صعود ارز نیست.
مضاف بر اینکه ایشان 6 ماه است وزیر شده و باید سیاست‌گذاری و ریل‌گذاری کند و خیلی زود است که بخواهیم در ارتباط با پیاده شدن نظرات و برنامه‌های اقتصادی ایشان و نتایج اقداماتش اظهارنظر کنیم. بنابراین بر این باورم که این استیضاح یک امر شتابزده و عجولانه است و امیدوارم همکارانم از آن منصرف شوند.

مجلس با سخنان پزشکیان قانع شد

محمدبهرامی
عضو کمیسیون انرژی

صحبت‌های رئیس‌جمهوری در جلسه غیرعلنی دیروز مجلس صادقانه و تأثیرگذار بود.  
تأکید رئیس‌جمهوری بر کلمه «ما» بویژه آنجا که گفت «مشکلات روی هم جمع شده و این مشکل من نیست، بلکه مشکل همه ماست و این «ما» هستیم که می‌توانیم با هم‌افزایی و دست‌برداشتن از دعواها، بحران‌ها و مشکلاتی را که برای ما ایجاد کردند حل کنیم»، تأکید درستی بود.  در ادامه سخنان رئیس‌جمهوری تأکید کنم که این، سخن درستی است که «ما» می‌توانیم موفق باشیم. برداشت من از نتیجه جلسه آن بود که پزشکیان توانست اکثریت مجلس را قانع کند.
حتی طیفی از نمایندگان که مخالف یا منتقد دولت بودند هم اعتراض‌هایشان به حداقل رسید. صحبت‌های رئیس‌جمهوری فضا را تا حدود زیادی تعدیل کرد.
البته نباید انکار کرد که در کنار ضرورت هم‌افزایی، باید ناکارآمدی برخی مدیران نیز مد نظر باشد و دولت خود درباره‌شان چاره‌اندیشی کند.

منتظر  راهکار دولت در قالب لایحه هستیم

محمدنقی نقدعلی
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی

جلسه دیروز در بیان مشکل و صورت مسأله و اینکه چه اتفاقی افتاده است و چرا، سودمند بود. اما ما نمایندگان انتظار داشتیم پس از بیان مشکل و نقطه نظرات نمایندگان و ارکان دولت، به راهکارهای مشترک مصداقی هم برسیم. طرفین یعنی دولت و مجلس زوایای مختلف مسائل اقتصادی، از جمله معیشت و ارز را بیان کردند، اما خبری از مصداق نبود و مشخص نشد که برای متوقف کردن افزایش قیمت ارز دقیقاً چه اقدامی باید انجام دهیم و مثلاً لازم است مجلس کدام قانون را به صورت فوری تصویب کند تا دست دولت برای برداشتن گام‌های بعدی و اصلاح وضعیت باز شود.
به کسانی که وظیفه نظارتی خود را اجرا می‌کنند، حق بدهید تا در قالب سؤال، تذکر یا استیضاح دنبال حل مسائل باشند، زیرا اگر طرحی ارائه شود، دولت گلایه می‌کند نمایندگان چیزی را برای ما آماده کردند که این چیز آماده شده نمی‌تواند مشکل دولت را حل کند. مقام معظم رهبری نیز همواره تأکید کرده‌اند، مجلس تا آنجا که می‌تواند، لایحه‌محور باشد. یعنی دیدگاه‌های دولت را در اولویت قرار دهد. لذا در این بخش ما منتظر این هستیم که دولت برای حل مشکلات لایحه بدهد و مجلس هم با دو فوریت آن را بررسی و تصویب کند.