عارف و ربیعی با خانواده امیرمحمد خالقی گفتوگو کردند
التیام درد با مسئولیت‌پذیری
رضوانه رضایی‌پور
روزنامه‌نگار
با قتل «امیرمحمد خالقی درمیان» دانشجوی کارشناسی رشته مدیریت کسب‌وکار دانشگاه تهران به دست زورگیران خیابانی، همه قوا و ارکان کشور وارد میدان شدند. علت اصلی این ورود همه‌جانبه، مقابله با فضای ناامنی ایجاد شده از طریق ریشه‌یابی ماجرا بود. رئیس‌جمهوری، وزیر علوم، سخنگوی دولت و دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور از دولت و از قوه قضائیه، دادستان تهران و دیگر مسئولان قضایی و درنهایت سردار رادان فرمانده کل فراجا از مقام‌هایی بودند که حسب مسئولیت خود، بررسی ابعاد مختلف این پرونده قتل را در دستورکار قرار دادند. کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی هم از اولین ساعات وقوع این جنایت، بررسی واقعه را در دستورکار خود قرار داد تا مسببان آن هرچه زودتر دستگیر شوند. ورود دستگاه‌های مختلف که با دستور و برگزاری نشست و حضور میدانی همراه بود، یا با اظهارنظرهای صریح و قاطع و همدردی با دانشجویان، دوستان و خانواده امیرمحمد خالقی، همه اینها از یک چیز حکایت داشت؛ مسئولیت‌پذیری دستگاه‌های مسئول. همین مسئولیت‌پذیری بود که به مثابه مرهمی، زمینه التیام این درد را فراهم کرد؛ دردی که طی آن یک دانشجوی نخبه از یک استان کمتربرخوردار، فقط به دلیل زیاده‌خواهی چند زورگیر خیابانی، جان خود را از دست داد.
لغو سفر وزیر به خاطر دانشگاه
اقدام بموقع و همه‌جانبه مسئولان، از عالی‌ترین سطوح اجرایی و قضایی و انتظامی تا پایین‌ترین سطوح مدیریتی، تا آنجا پیش رفت که حسین سیمایی‌صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، سفر خود به عربستان سعودی را لغو کرد. او به جای ریاض یا هر شهر دیگری در عربستان، ترجیح داد که برای پیگیری حادثه به دانشگاه تهران برود. نشست خبری وی در دانشگاه تهران که همراه با بیان جدیت و صراحت دولت در رسیدگی جدی و فوری به این مسأله بود، نقش بسزایی در آرامش فضای روانی و اجتماعی، بویژه میان دانشجویان داشت.
وزیر علوم با حضور در جلسه هیأت‌رئیسه دانشگاه تهران ابعاد واقعه قتل امیرمحمد خالقی را پیگیری کرد. شاید مهم‌ترین بخش اظهارات سیمایی‌صراف این بود که این وزیر و عضو کابینه پزشکیان، از دانشجویان، مردم و خانواده امیرمحمد خالقی بابت آنچه روی داد، عذرخواهی کرد. در همین جلسه بود که وی اعلام کرد، رئیس‌جمهوری در حکمی بنده را موظف به پیگیری کردند. آنچه وی در تشریح این حکم رئیس‌جمهوری گفت، نشان داد که پزشکیان نیز اهتمام ویژه‌ای به بررسی همه ابعاد و زمینه‌های این رویداد دارد. وزیر علوم اضافه کرد، «طبق حکم رئیس‌جمهوری ما اجازه نمی‌دهیم ماجرای دانشگاه به بیرون کشیده شود و اگر بخواهند ماجرا را به بیرون تسری دهند، به‌جد برخورد می‌کنیم و هیچ مماشاتی هم در این رابطه نداریم.»
اما عذرخواهی وزیر علوم، همه واکنش دولت نسبت به این اتفاق نبود. ساعتی قبل از برگزاری نشست خبری وزیر علوم، مدیریت خوابگاه دانشگاه تهران هم پس از وقوع این حادثه، علاوه بر عذرخواهی از خانواده امیرمحمد خالقی و مردم ایران، از سمت خود استعفا داد. این استعفا از سوی سیمایی‌صراف و در نشست خبری با رسانه‌ها اعلام شد تا نشان دهد که هر عضوی از دولت در پذیرش مسئولیت‌های وقایع مرتبط با مدیریت و مسئولیت‌های او، جدی است. به‌رغم این، این استعفا چیزی بود که کمتر در ایران شاهد وقوع آن هستیم، اما این‌بار با فوت دانشجوی 19 ساله دانشگاه تهران رقم خورد تا نشان دهد، در دوره جدید قرار بر این است که مسئولان پای اشتباهات و سهوهای مدیریتی خود بایستند و با قبول مسئولیت، نسبت به از دست دادن صندلی خود هیچ ابایی ندارند.
حادثه‌ای برای هشدار به مسئولان
پس از آنکه حسین سیمایی‌صراف، وزیر علوم در گفتوگو با «ایران» از جامعه دانشگاهی و خانواده این دانشجو «عذرخواهی» کرد، نوبت به سایر مقامات کشوری رسید تا علاوه بر پیگیری‌های خود، این بار سراغ خانواده امیرمحمد خالقی رفته و از آنان دلجویی کنند.
دیروز محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور با اعضای خانواده مرحوم امیرمحمد خالقی به صورت تلفنی گفتوگو کرد. عارف با ابراز تأسف و همدردی با خانواده این دانشجوی نخبه، از آنان بابت از دست دادن یکی از عزیزان‌شان عذرخواهی کرد و گفت: نباید این اتفاق می‌افتاد. این حادثه باید هشداری باشد برای دولت و فرماندهی انتظامی که از این حوادث جلوگیری کنند.
علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور هم از گفتوگوی تلفنی خود با خانواده امیرمحمد خالقی خبر داد. ربیعی در شبکه «ایکس» با انتشار متنی، با اشاره به اقدامات خود در زمینه پیگیری موضوع زورگیری با سلاح سرد از امیرمحمد خالقی و جان باختن وی، نوشت: «داغ از دست دادن فرزند اندوهی جبران‌ناپذیر است. در گفتوگوی تلفنی با خانواده امیرمحمد عزیز، با ابراز عمیق‌ترین تأسف‌ها، قول پیگیری موضوع را دادم.» وی اضافه کرد: «تجربه تلخ مدیریتی من یادآور آن است، در شرایطی که جامعه حساس است، نیازمند سیاست‌ها و روش‌هایی مسئولانه، همدلانه و متکی بر راه‌حل‌های اجتماعی هستیم. همدلی و مسئولیت‌پذیری وزیر علوم و رئیس دانشگاه تهران، الگویی است تا با وفاق جمعی از بروز چنین حادثه‌های تلخ جلوگیری کنیم.»
سرعت عمل مسئولان و مسئولیت‌پذیری مقامات در این حادثه، آن هم تنها پس از چند ساعت از وقوع آن، به چه علت بود؟ یک علت مهم می‌تواند همان چیزی باشد که ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور به آن اشاره کرد؛ یعنی این حادثه «الگویی است تا با وفاق جمعی از بروز چنین حادثه‌های تلخ جلوگیری کنیم.» به عبارت دیگر، رویکرد یا گفتمان وفاق، صرفاً ناظر بر مسائل سیاسی و رویدادهای مدیریتی نیست. وفاق، دستورکاری است برای رسیدگی جدی، بموقع و فراگیر مطالبات و خواسته‌های مردم. همچنان که در حادثه قتل «امیرمحمد خالقی درمیان» در خیابان جنت کوی دانشگاه، ارکان دولت و قوای دیگر پاسخ به مطالبه دانشجویان و جامعه، یعنی تأمین امنیت را در دستورکار خود قرار دادند. این تأمین امنیت از دو راه میسر می‌شود: راه نخست، امنیت فیزیکی محیط و اطراف محل وقوع حادثه، مانند قراردادن کیوسک نگهبانی پلیس، نصب پروژکتور برای روشن کردن خیابان و نصب دوربین‌های نظارتی و راه دیگر، برخورد سازمان‌یافته و ریشه‌ای با زورگیری‌ها و کیف‌قاپی‌های خیابانی است.
