با تعلیق مرحله دوم تبادل اسرا در غزه، سرنوشت کل آتش‌بس در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. منابع امنیتی مصر به خبرگزاری رویترز گفتند که مذاکرات برای اجرای فاز دوم توافق آتش‌بس تا زمانی که نشانه‌های واضحی از سوی ایالات متحده در مورد تداوم طرح مورد توافق وجود داشته باشد، متوقف شده است. این منابع به رویترز اشاره کردند که نگران فروپاشی این توافق هستند.
جنبش حماس اعلام کرده قصد دارد آزادی بعدی اسیران اسرائیلی را که برای روز شنبه برنامه‌ریزی شده بود «تا اطلاع ثانوی» به تأخیر بیندازد و این اقدام را واکنشی به نقض توافق آتش‌بس از سوی رژیم صهیونیستی خواند.
این جنبش در بیانیه‌ای تأکید کرد که به تمام تعهدات خود در چهارچوب توافق پایبند بوده و آنها را با دقت و در زمان‌های مشخص شده اجرا کرده است. حماس افزود: رژیم اسرائیل به تعهدات خود عمل نکرده و موارد متعددی از نقض توافق توسط این رژیم ثبت شده است. این موارد نقض شامل تأخیر در بازگشت آوارگان به شمال غزه، حملات هوایی و تیراندازی به مردم و کشتار شمار زیادی از آنها در مناطق مختلف نوار غزه، ممانعت از ورود تجهیزات ضروری برای اسکان، از جمله چادرها، خانه‌های پیش‌ساخته، سوخت و تجهیزات امدادی و همچنین تأخیر در ورود داروها و مواد مورد نیاز برای ترمیم بیمارستان‌ها و بخش‌های بهداشتی می‌شود.
مقاومت فلسطین تأکید کرد که این بیانیه‌ را 5 روز کامل قبل از موعد تحویل اسرای اسرائیلی منتشر کرده تا فرصت کافی به میانجی‌ها برای فشار بر رژیم صهیونیستی جهت ملزم کردن آن به پایبندی به مفاد توافق داده شود و امکان اجرای تبادل اسرا در موعد مقرر در صورت پایبندی طرف صهیونیستی به توافق وجود داشته باشد.
در همین حال یکی از رهبران مقاومت فلسطین به المیادین گفت: حماس ملاحظات زیادی در مورد عدم پایبندی رژیم صهیونیستی به توافق آتش‌بس دارد. این مقام فلسطینی گفت: اسرائیل از ورود کاروان‌ها، تجهیزات سنگین و تجهیزات پزشکی ممانعت کرده است. وی تصریح کرد: واضح است که «اسرائیل با توجه به تأکید بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر بر طرح آوارگی و پاکسازی قومی، متعهد به اجرای مرحله دوم نخواهد بود.»
بر اساس اعلام طرف فلسطینی، طبق توافق آتش‌بس باید روزانه 12 هزار کامیون کمک‌های بشردوستانه، 50 کامیون سوخت روزانه، 60 هزار واحد مسکونی موقت و 200 هزار چادر وارد غزه می‌شد که در عمل چیزی که وارد غزه شده 8500 کامیون کمک‌های بشردوستانه، 15 کامیون سوخت روزانه و 20 هزار چادر بوده است. با اینکه هیچ واحد مسکونی موقت به غزه وارد نشده است.

عامل ترامپ
رئیس‌جمهوری آمریکا که در میانه اجرای آتش بس، با طرح تصرف غزه و اخراج 2 میلیون فلسطینی، تردیدها را درباره نیت واشنگتن درباره اجرای موفقیت‌آمیز آتش‌بس افزایش داد بار دیگر از دیپلماسی تهاجمی خود استفاده و تهدید کرد در صورتی که همه اسرای اسرائیلی تا ظهر شنبه آزاد نشوند، به آتش‌بس غزه پایان می‌دهد.
ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران در کاخ سفید اذعان کرد که ممکن است اسرائیل بخواهد اولتیماتوم او و مهلت ظهر شنبه را نادیده بگیرد و افزود که احتمال دارد با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی صحبت کند. دونالد ترامپ گفت: «تا جایی که به من مربوط می‌شود، اگر همه ا‌سرا تا ساعت ۱۲ ظهر شنبه بازگردانده نشوند، من می‌گویم آتش‌بس را لغو کنید، همه‌چیز منتفی است و بگذارید جهنم برپا شود.»
تاکنون، حماس در مرحله اول توافق، ۱۶ اسیر اسرائیلی را در ازای آزادی صدها زندانی امنیتی فلسطینی توسط رژیم تل آویو آزاد کرده است. همچنین، پنج اسیر تایلندی دیگر هم طبق یک توافق جانبی آزاد شده‌اند. در غزه، هنوز ۷۳ نفر از مجموع ۲۵۱ نفری که توسط حماس در حمله ۷ اکتبر گوگان گرفته شدند، باقی مانده‌اند.
با این همه، نشانه‌هایی از عقب‌نشینی رئیس‌جمهوری آمریکا از وعده‌های اولیه‌اش درباره غزه پدیدار شده است. در حالی که ترامپ از آزادی تدریجی اسرا که تل‌آویو و حماس در چهارچوب آتش‌بس بر سر آن توافق کرده بودند حمایت کرده بود اما در مواضع تازه خود آزادی تدریجی اسرا را رد کرد و آن را «قطره‌چکانی» خواند و گفت: «ما می‌خواهیم همه آنها را برگردانند.»
رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین در اظهاراتی که روز دوشنبه در جریان مصاحبه با فاکس‌نیوز مطرح کرد، گفت بر اساس پیشنهاد او برای توسعه مجدد سرزمین‌های جنگ‌زده، فلسطینی‌ها اجازه بازگشت به نوار غزه را نخواهند داشت.
این سخنان اما در تضاد با صحبت‌های اولیه خود و مقامات دولتش است که مدعی شدند ساکنان غزه فقط به طور موقت جابه‌جا خواهند شد.
به گزارش الجزیره، خواست تشکیلات خودگردان فلسطین و تعهد آن به طرح اسلو در سال 1993 برای راه‌حل دو کشوری یا اعتقاد دیرینه حماس مبنی بر اینکه فلسطینی‌ها باید به همه آنچه اکنون کشور اسرائیل است دسترسی داشته باشند، مفهوم حق بازگشت برای آوارگان فلسطینی ثابت بوده است. بیش از 80 درصد غزه را آوارگان فلسطینی از اسرائیل کنونی تشکیل می‌دهند.

آسیب‌پذیری اعراب
ترامپ در گام بعدی تهدید کرد می‌تواند کمک به اردن و مصر را متوقف کند و این در صورتی است که این دو کشور آوارگان فلسطینی را که او می‌خواهد از غزه نقل مکان کنند، نپذیرند. مصر و اردن بشدت به حمایت دفاعی و اقتصادی ایالات متحده متکی هستند. ترامپ در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا چنین چیزی را به‌عنوان یک احتمال پیشنهاد می‌کند، گفت: «اگر آنها موافقت نکنند، به‌طور قابل‌توجهی از کمک خودداری می‌کنم.»
کشورهایی مانند مصر و اردن که ترامپ گفته قصد دارد فلسطینیان غزه را به آنجا بفرستد، ممکن است قدرت چانه‌زنی چندانی نداشته باشند. طبق آمار وزارت خارجه آمریکا و آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده، این دو کشور همواره در میان سه دریافت‌کننده اصلی کمک‌های نظامی آمریکا پس از اسرائیل قرار دارند. بر اساس جدیدترین آمار سال ۲۰۲۳، مصر و اردن هر کدام بیش از ۱.۵ میلیارد دلار از واشنگتن دریافت کرده‌اند. قاهره و امان اولین دولت‌های منطقه بودند که چندین دهه پیش روابط خود را با اسرائیل عادی کردند.
در همین حال، پادشاه اردن، عبدالله دوم، دیشب در کاخ سفید با ترامپ دیدار کرد و غزه در صدر موضوعات مورد بحث بود. سفارت اردن در بیانیه‌ای که به «میدل ایست آی» ارائه کرد، اعلام کرد: «پادشاه همچنین با وزیر خارجه مارکو روبیو، مشاور امنیت ملی مایک والتز، نماینده ویژه رئیس ‌جمهوری در امور خاورمیانه استیو ویتکاف و اعضای کلیدی کنگره دیدار خواهد کرد.»
خلیل جهشان، مدیر اجرایی مرکز عربی در واشنگتن معتقد است که فقط آمدن به واشنگتن خود یک اشتباه است، حتی اگر باعث شود ترامپ احساس کند رهبران در صف ملاقات با او هستند. او گفت: «ترامپ نه تنها سیاست‌های آنها را نادیده گرفت، بلکه اتحادهای آنها را نیز به زباله انداخت.»
 
شرایط تغییر کرده است
تحلیل‌گران منطقه‌ای به  Middle East Eye گفتند آنچه که شاید در ابتدا تصمیمی تاکتیکی از سوی ترامپ برای اتخاذ موضعی افراطی در مذاکرات درباره غزه بود، اکنون به چیزی بسیار جدی‌تر تبدیل شده است، اما دقیقاً اینکه این موضوع به چه چیزی تبدیل شده، مشخص نیست.
ترامپ اغلب از استراتژی‌ای استفاده کرده است که مخاطبانش را در حالت انتظار و تعلیق نگه دارد. اسامه ابوعرشید، مدیر اجرایی سازمان «مسلمانان آمریکایی برای فلسطین» گفت: «به نظر می‌رسد که دولت او در تلاش است تا با او هماهنگ شود. آنها هفته گذشته سعی کردند برخی از اظهاراتش را اصلاح کنند، اما به نظر می‌رسد که او بر مواضعش پافشاری دارد و می‌خواهد آن را بر دولت خود و بر فلسطینیان تحمیل کند.»
به نوشته «میدل ایست آی» بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ظاهراً در تلاش است تا فاز دوم توافق آتش‌بس را به تعویق بیندازد تا ائتلاف تندرو راستگرای خود را راضی نگه دارد و از پایان یافتن عمر سیاسی‌اش جلوگیری کند. ابوعرشید گفت: «ترامپ این فضا را برای او ایجاد کرده است.» پیش از دیدار نتانیاهو از واشنگتن در هفته گذشته، ترامپ هیچ نشانه‌ای از اینکه قصد دارد غزه را به عنوان بخشی از دارایی‌های شخصی خود ببیند، نشان نداده بود.
خلیل جهشان، مدیر اجرایی مرکز عربی در واشنگتن، موافق است که کشورهای عربی باید برای تغییر موضع ترامپ فشار وارد کنند. او گفت: «اعراب باید بیدار شوند و درک کنند که از ۲۰ ژانویه، ایالات متحده دیگر همان ایالات متحده سابق نیست. سیاست‌های آن در منطقه دیگر مانند گذشته نیست.» جهشان افزود: «ائتلاف‌های آنها با ایالات متحده دیگر معتبر نیست و باید خود را تطبیق دهند. آنها باید بگویند: اگر قرار است ما را تحقیر کنید و سیاست‌هایی را بر ما تحمیل کنید که برخلاف منافع ملی ماست، پس این رابطه نیاز به بازنگری دارد.» جهشان می‌گوید: «در این مسأله، دو بازیگر اصلی وجود دارند: عربستان سعودی به طور کلی و قطر در روند مذاکرات. آنها باید مانند افراد بالغ در اتاق رفتار کنند و بگویند: اگر قرار است روابط ما ادامه یابد، این سیاست باید متوقف شود.»