غبار میان ستارهای از نگاه «جیمز وب»
تلسکوپ فضایی جیمز وب به تازگی تصاویری شگفتانگیز از گرد وغبار میانستارهای در «ذات الکرسی آ» منتشر کرده که ما را به دنیای اسرارآمیز کیهان میبرد.
«ذات الکرسی آ»، یک باقیمانده ابرنواختر است که در صورت فلکی ذات الکرسی و در فاصله ۱۱ هزار سال نوری از زمین قرار دارد و بعد از خورشید، قویترین چشمه رادیویی در آسمان محسوب می شود.
این کشف در اطراف یک انفجار ستارهای قدیمی به نام «ذات الکرسی آ» صورت گرفت. نور این انفجار با عبور از میان گرد و غبار، آن را گرم کرده و در طول موجهای فروسرخ تابش میکند.
جیمز وب با قدرت فوقالعاده خود، توانسته نور قرمز رنگ کمفروغ را با جزئیات شگفتانگیزی ثبت کند و به دانشمندان این امکان را بدهد که ساختار پیچیده گرد و غبار میانستارهای را بهطور دقیق مطالعه کنند. در مقایسه با تلسکوپ «اسپیتزر» که اکنون بازنشسته شده، جیمز وب تصاویری با وضوح و دقت بسیار بیشتر ارائه میدهد.
یکی از جنبههای جالب این کشف، توانایی مشاهده تغییرات ساختاری در گرد و غبار است که در مقیاس روزانه رخ میدهد. همچنین در ماههای شهریور و مهر ۱۴۰۳، تلسکوپ جیمز وب تصاویر متعددی از رشتههای گرد و غبار در نزدیکی «ذات الکرسی آ» ثبت کرده که این تصاویر نشاندهنده تغییراتی چشمگیر در این رشتهها ناشی از پدیدهای به نام «پژواک نور» (Light Echo) است.
این پدیده زمانی رخ میدهد که نور ناشی از یک انفجار، مانند انفجار یک ابرنواختر، به سمت فضای اطراف حرکت کرده و با موانع فیزیکی مانند ابرهای گرد و غبار برخورد میکند. تصاویر جدید همچنین لایههای متراکم گرد و غبار را بهنمایش میگذارند که شبیه الگوهای موجود در چوب درختان هستند. به گفته «جاش پیک»، ستارهشناس، این لایهها بهطرز شگفتانگیزی شبیه پیاز هستند و پیش از این هرگز چنین ساختاری مشاهده نشده بود.
این کشف نمایانگر پیچیدگیهای پنهان درون فضاست که فرصتی منحصربهفرد را برای بررسی ساختار و تکامل گرد و غبار میانستارهای فراهم میآورد.
این مشاهدات برای دانشمندان مانند یک اسکن سهبعدی از فضا بهنظر میرسد و میتواند روشهای مطالعه درباره انفجارهای ابرنواختری را بهطور کلی تغییر دهد.
با این کشفها، دانشمندان دریچهای جدید بهروی رازهای کیهان گشودهاند و به بررسی عمیقتری از ساختار و رفتار گرد و غبار میانستارهای پرداختهاند.
