میترا جلیلی
دبیر گروه فناوری

سینما با تکنولوژی‌های نوین گره خورده و هر یک از نوآوری‌ها، جانی تازه به فیلم‌ها می‌بخشند. اما این بار استفاده از ابزار هوش مصنوعی Respeecher در فیلم «بروتالیست»
(The Brutalist) وهمچنین فیلم موزیکال امیلیا پرز (Emilia Pérez) از شانس‌های اصلی اسکار 2025، نشان می‌دهد که ممکن است آینده فیلمسازی در ارتباطی تنگاتنگ میان انسان و ماشین رقم بخورد. برخی معتقدند، فیلمسازان می‌توانند با استفاده از قابلیت‌های هوش مصنوعی مولد و البته حفظ دیدگاه خلاقانه و منحصر به فرد خود، تکنیک‌های داستانی نوآورانه و فیلم‌هایی خیره‌کننده تولید کنند اما برخی دیگر، به هوش مصنوعی روی خوش نشان نمی‌دهند و استفاده از آن را نوعی تقلب، فریب مردم و حتی رسوایی می‌دانند.

هیاهو برای 2 دقیقه
در فیلم  سه و نیم ساعته «بروتالیست»، برنده سه جایزه گلدن گلوب، تنها برای 2 دقیقه یعنی زمانی که«آدرین برودی»، نامه‌ به همسرش را با صدای بلند و به زبان مجارستانی می‌خواند، از هوش مصنوعی استفاده شده تا لهجه وی واقعی‌تر شود.«داوید یانچو»(Dávid Jancsó)، تدوینگر این فیلم یادآور شده است که فقط آواها و حروف با هوش مصنوعی جایگزین شده‌اند تا لهجه، واقعی‌تر شود. وی گفت: زبان مادری من مجارستانی است و می‌دانم یکی از سخت‌ترین زبان‌ها برای یادگیری تلفظ‌هاست.به همین دلیل برای زیباترشدن لهجه «برودی» صدای خودم را به نرم‌افزار هوش‌مصنوعی Respeecher قرض دادم.

صداسازی بر پایه یادگیری عمیق
اما استفاده از ابزار هوش مصنوعی در این فیلم‌های پرطرفدار چگونه بوده است؟ در این روش، پس از بررسی گزینه‌های جایگزینی خودکار دیالوگ (ADR) که شامل ضبط مجدد بخش‌هایی از دیالوگ توسط یک فرد بومی مجارستانی(تدوینگر فیلم) می‌شد، تیم سازنده تصمیم گرفت از ابزار هوش مصنوعی Respeecher که در فناوری شبیه‌سازی صدا تخصص دارد، برای اصلاح صداهای خاص استفاده کند به گونه‌ای که حتی افراد محلی هم تفاوتی را متوجه نشوند.این ابزار قادر به تجزیه و تحلیل و تکرار ویژگی‌های پیچیده صداهای خاص است و لحن و زیر و بم صدا را نیز می‌تواند ادا کند. عملکرد این نرم‌افزار هوشمند، بر اساس الگوریتم‌های یادگیری عمیق(Deep Learning) است که می‌تواند گفتار مصنوعی فوق‌العاده واقعی و با کیفیت بالا را ارائه دهد.(یادگیری عمیق، نوعی یادگیری ماشینی و زیرمجمو‌عه‌ هوش مصنوعی با هدف تقلید ساختار ذهن انسان در یادگیری است که از علم داده، محاسبات آماری و مدل‌سازی‌های پیش‌بینی‌کننده بهره می‌برد). البته در فیلم «بروتالیست»، از هوش مصنوعی برای ایجاد مجموعه‌ای از نقشه‌های معماری و سایر تصاویری که در سکانس پایانی فیلم ظاهر می‌شوند نیز استفاده شده که دلیل آن هم صرفه‌جویی در زمان عنوان شده است.

جوان‌سازی صدا با هوش مصنوعی
«الکس سردیوک»، مدیرعامل شرکت شبیه‌سازی صدا Respeecher هم که سال‌هاست با هالیوود کار می‌کند، گفت: این اولین بار نیست که از هوش مصنوعی برای تدوین فیلم استفاده شده است. به گفته وی، در سال 2020 این شرکت برای فیلم The Mandalorian، از هوش مصنوعی برای ایجاد صدای جوان‌تر «مارک همیل» استفاده کرد که در زمان فیلمبرداری 68 ساله بود و در نقش «لوک اسکای واکر» بازی می‌کرد. در سال گذشته هم ما در فیلم موزیکال «مرد بهتر» (Better Man) که زندگینامه «رابی ویلیامز» خواننده بریتانیایی را به کارگردانی مایکل گریسی به تصویر می‌کشید، به ساخت صدای ویلیامز برای آواتار شامپانزه‌اش کمک کردیم.
پیش از این هم در سال 2021 مخاطبان در مستند Roadrunner، فیلمی درباره سرآشپز مشهور، «آنتونی بوردین» که در سال 2018 درگذشت، دریافتند در سکانسی که «بوردین» ایمیل خودش را می‌خواند، از هوش مصنوعی استفاده شده است.

شفاف‌سازی، اصل اول
 برخی منتقدان بشدت به‌کارگیری هوش مصنوعی در فیلم‌های سینمایی را غلط می‌دانند و حتی معتقدند با برملا شدن نقش پر رنگ هوش مصنوعی در «بروتالیست»، این فیلم شانس دریافت اسکار را از دست می‌دهد. اما در مقابل، گروهی دیگر معتقدند استفاده از هوش مصنوعی در فیلم‌ها هیچ ایرادی ندارد اما باید شفافیت وجود داشته باشد و تماشاگران از این موضوع مطلع باشند تا احساس نکنند که فریب خورده‌اند. به هرحال هوش مصنوعی فرصت‌ها و چالش‌هایی را برای صنعت سرگرمی ایجاد می‌کند و باید دید که این فناوری، در سفر به سینما چگونه توسعه می‌یابد و چه امکانات جدیدی برای داستان‌سرایی در عین شفافیت، فراهم می‌کند.