چرا جوزف عون نمی‌تواند حزب‌الله را نادیده بگیرد؟
احسان تقدسی
کارشناس مسائل خاورمیانه
پایان چالش ۲ ساله لبنان برای انتخاب رئیس جمهوری، بارقه‌هایی از امید برای حل بحران سیاسی این کشور و بازگشت ثبات به عرصه سیاسی به وجود آورد.
در فضای سیاسی ایران، موضوع نحوه ارتباط با حزب‌الله و بعد ایران به عنوان دو موضوع اساسی در تحلیل حضور جوزف عون در کاخ ریاست جمهوری لبنان نگریسته می‌شود.
می‌توان بدون حزب‌الله موفق شد؟
حزب‌الله لبنان به واسطه حضور گسترده در عرصه خدمات‌رسانی به مردم لبنان و مقاومت در برابر حمله اسرائیل به این کشور، محبوبیت بالایی در بین طیف‌های این کشور فارغ از مباحث قومی و مذهبی دارد. تنوع افرادی که در شهادت سید حسن نصرالله دبیرکل فقید حزب‌الله به سوگواری پرداختند، خود گویای این نفوذ معنوی است. حزب‌الله همچنین به واسطه تهدیدات اسرائیل، ساختار امنیتی و نظامی خود را حفظ کرده و از این رو همچنان بازیگر مهمی در ساختار نظامی- امنیتی لبنان محسوب می‌شود.
از سویی، حزب‌الله دارای نمایندگان قابل‌توجهی در پارلمان لبنان است و به‌عنوان بخشی از دولت، نقش مؤثری در سیاستگذاری کشور ایفا می‌کند.
با این رویکرد، جوزف عون نادیده گرفتن حزب‌الله را به منزله نادیده گرفتن بخش مهمی از ساختار قدرت در لبنان تلقی کرده و آن را نشدنی می‌داند. نادیده گرفتن حزب‌الله می‌تواند تهدیدی جدی برای انسجام داخلی- که لازمه تداوم حضور در کاخ ریاست جمهوری لبنان است- باشد و زمینه‌ساز بحران‌های سیاسی بیشتری شود. جوزف عون با سال‌ها سابقه فرماندهی ارتش بیش از هر کس به اهمیت این موضوع واقف است.
رابطه لبنان و ایران چه می‌شود؟
در چند هفته اخیر فرودگاه بیروت محلی برای نمایش تنش‌های بین ایران و لبنان بود. آن اتفاق اگرچه به سرعت از سوی طرفین حل و فصل شد اما نشان داد که در لایه‌هایی از ساختار قدرت در لبنان تمایل به افزایش تنش با ایران - بخصوص بعد از حوادث سوریه- کم نیست. ایران بارها به صورت علنی حمایت خود از حزب‌الله را تأیید کرده است. تمایل امریکا و اسرائیل به کاهش امکان حضور مؤثر ایران در لبنان است اما برای رئیس‌جمهوری لبنان، نادیده گرفتن ایران به معنی افزایش تنش و از دست دادن حمایت حزب‌الله از تداوم دوران ریاست جمهوری‌اش می‌باشد. با این تحلیل تمایل قلبی عون هرچه که باشد، مایل به درگیری با حزب‌الله در عرصه سیاسی نیست.
از سویی عون بخوبی می‌داند که همکاری با ایران یا حداقل حفظ روابط دیپلماتیک با این کشور می‌تواند برای مدیریت بحران‌های داخلی و منطقه‌ای ضروری باشد.
جایگاه سایر بازیگران در معادله لبنان
سه کشور عربستان، امریکا و فرانسه از نفوذی تاریخی در لبنان برخوردارند. هرکدام در طول چند دهه اخیر تلاش کرده‌اند تا سهم بیشتری از کیک قدرت در لبنان را از آن خود کنند. ایران و حزب‌الله متوازن کننده محور غربگرای لبنان هستند. با این نگاه جوزف عون می‌تواند توازن قابل قبولی را در عرصه سیاسی لبنان ایجاد کند.
امنیت مرزها
برای همه دولت‌ها حفاظت از مرزها موضوعی حیاتی و مرتبط با امنیت ملی است. لبنان هم از این موضوع مبرا نیست. در لبنان، عامل مهم دیگری در نگاه جوزف عون به معادله حزب‌الله خواهد بود. در تهدیدات ۳ دهه اخیر لبنان از سوی اسرائیل، حزب‌الله در خط مقدم دفاع از لبنان بوده و در غیاب ارتشی قدرتمند در لبنان، توانسته در دفاع از این کشور نمره قبولی هم بگیرد. درگیری‌های گذشته با اسرائیل نشان داده‌اند که همکاری میان ارتش لبنان و حزب‌الله برای مقابله با تهدیدات خارجی اجتناب‌ناپذیر است و در نگاه حزب‌الله لازمه این همکاری نادیده نگرفتن حزب‌الله در ساختار قدرت است.
در نهایت اینکه: جوزف عون به پیچیدگی‌های فراوان عرصه سیاسی در لبنان آگاه است. نادیده گرفتن رابطه با ایران و حضور مؤثر حزب‌الله در ساختار سیاسی لبنان در نهایت به سود رئیس جمهوری و ساختار سیاسی لبنان نیست و به دلایلی که اشاره شد، امکان‌پذیر هم نیست.
