علی عوض خواه
روزنامه نگار

پس از رزمایش پدافندی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که با استفاده از جدیدترین سامانه‌های پدافندی در اطراف تأسیسات هسته‌ای نطنز انجام شد، شنبه و یکشنبه گذشته نوبت نیروی پدافند ارتش جمهوری اسلامی ایران بود تا توانایی خود را برای دفاع از دیگر مراکز حساس کشور به نمایش بگذارد. این نمایش نظامی با تمرین یک رزم پدافندی در اطراف سایت‌های هسته‌ای «خندان» در اراک و «فردو» در قم انجام شد. ارتش جمهوری اسلامی ایران در مشق رزم دفاع هوایی خود از سامانه‌های متنوع بومی مانند 15 خرداد استفاده کرد. به این ترتیب پس از تمرین رزم پدافندی سپاه پاسداران در نطنز و حالا تمرین رزم دفاع هوایی ارتش در خنداب و فردو، می‌توان از ایجاد یک چتر دفاعی سراسری نیروهای مسلح بر آسمان ایران گفت. البته این چتر دفاعی سراسری هوایی، پاسخی به فضاسازی‌های رسانه‌ای رژیم صهیونیستی هم محسوب می‌شود که در آن از حمله احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران صحبت می‌شد.

عملیاتی‌سازی یک سامانه بومی
شهریور ماه ۱۳۹۴ برای اولین بار یک سامانه یکپارچه پدافند هوایی راه‌اندازی شد. این سامانه بومی تمام مراکز راداری، موشکی، دیدبانی عملیات و مناطق پدافندی ایران را به هم متصل می‌کند. این سامانه اطلاعات مربوط به «هدایت، رهگیری اهداف، سامانه‌های موشکی، تخصیص نوع سلاح و پیش‌بینی اهداف دشمن» را در اختیار فرمانده نبرد قرار می‌دهد. فرمانده نبرد نیز با در اختیار داشتن اطلاعات مربوط به هدایت، رهگیری اهداف، سامانه‌های موشکی، تخصیص نوع سلاح و پیش‌بینی اهداف دشمن که این سامانه به‌صورت یکپارچه در اختیارش قرار می‌دهد، تصمیم نهایی را برای درگیرشدن با اهداف متخاصم اتخاذ می‌کند.
اکنون با گذشت 9 سال از راه‌اندازی این سامانه یکپارچه پدافند هوایی، ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران رزمایش مشترکی برگزار کردند تا این پیام واحد را مخابره کنند که نیروهای مسلح ایران، بویژه در حوزه پدافندی آماده مقابله با هر نوع پرنده، جنگنده یا هر هدف متخاصم هستند.

دو رزمایش پدافندی
در فاصله اندک
به فاصله چند روز پس از رزمایش سامانه‌های پدافندی سپاه پاسداران در نطنز، رزمایش مشترک اقتدار هوایی، این بار با محوریت نیروی پدافندی ارتش جمهوری اسلامی ایران در «فردو» و «خنداب» برگزار شد تا ارتش نیز در کنار سپاه توانایی خود را در حفاظت از تأسیسات هسته‌ای و مراکز حساس کشور به رخ بکشد.
با توجه به رزمایش‌های اخیر، به نظر می‌رسد وظیفه حراست از نطنز بر عهده سپاه پاسداران گذاشته شده و ارتش نیز مأمور حفاظت از تأسیسات هسته‌ای در فردو و خنداب است.
در رزمایش پدافندی ارتش که از بامداد دیروز آغاز شد، پدافند هوایی این نیرو از مناطق مهم و حساس تحت مسئولیت و مراکز مأموریتی خود، در برابر حملات شبیه‌سازی شده هوایی و موشکی دفاع کرد. این تمرین برای دفاع، با انجام مراحل مختلف کشف، شناسایی، رهگیری، درگیری و انهدام دشمن فرضی، تحت هدایت شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور انجام شد.
یگان‌های موشکی، راداری، دیده‎بان‌های طرح بصیرت، یگان‌های جنگال، فاشا، سامانه‌های رعب و فریب پدافند هوایی، هواپیماهای با سرنشین و بدون سرنشین نیروی هوایی ارتش از یگان‌های حاضر در این رزمایش بودند.

تمرین سامانه 15 خرداد
در خنداب و فردو
نیروی پدافند هوایی ارتش در مقابله با تهاجم شبانه هواگردهای متخاصم به فردو و خنداب، اهداف بدون سرنشین را با شلیک سامانه‌های موشکی« 15 خرداد» و «تلاش» منهدم کرد.
سامانه دفاعی 15 خرداد می‌تواند اهداف متجاوز را در فاصله ۱۵۰ کیلومتری شناسایی و در فاصله ۱۲۰ کیلومتری رهگیری کند. یکی دیگر از مزیت‌های این سامانه، شناسایی اهداف پنهان کار است. 15خرداد می‌تواند اهداف پنهان‌کار را در فاصله ۸۵ کیلومتری شناسایی و در فاصله ۴۵ کیلومتری منهدم کند. رهگیری همزمان ۶ هدف و نابودی آنها را باید به قابلیت‌های 15 خرداد اضافه کرد.
«تلاش» هم یک سامانه پدافند هوایی بُرد متوسط و ارتفاع بلند است که برای مقابله با اهداف پرنده مانند هواپیماهای جنگنده و بمب‌افکن طراحی و به‌کارگیری شده و قادر است انواع بالگردها و هواپیماهای بدون سرنشین را رهگیری و منهدم کند.
در کنار «15 خرداد» و «تلاش»، سامانه‌های دفاعی «تندر» و «مجید» هم در رزمایش پدافندی ارتش حضور داشتند که در تمرین دفاعی اخیر، تهاجم انبوه انواع پهپادها و ریز پرنده‌های متخاصم به فردو و خنداب را رهگیری و آنها را منهدم کردند.
سامانه‌های پدافند هوایی دوش‌پرتاب نیروی پدافند هوایی نیز با موشک‌های «میثاق3» مجهز به دوربین‌های دید در شب اهداف بدون سرنشین مهاجم را سرنگون کردند. استفاده از سامانه‌ توپخانه‌ کنترل راداری «اسکای‌گارد» و سامانه توپخانه‌ بومی «سراج» برای درگیری و انهدام هواگردهای دشمن فرضی با موفقیت اجرا شد.
 به نظر می‌رسد نیروی پدافندی ارتش در کنار سپاه پاسداران این رزمایش را در کنار تأسیسات هسته‌ای فردو و خنداب برگزار کرد تا با برآورد واقعی اثربخشی عملیاتی طرح‌ها و سامانه‌های پدافند هوایی و نمایش قدرت، از اشراف اطلاعاتی و کشف بموقع اهداف متخاصم مطمئن باشد.

 الحاق پهپادهای راهبردی
و ناو جدید به ارتش
همزمان با برگزاری این رزمایش، رئیس ستاد و معاون هماهنگ کننده ارتش از الحاق هزار پهپاد راهبردی به یگان پهپادی ارتش و یک فروند ناو جدید به نیروی دریایی خبر داد.
امیر دریادار حبیب‌الله سیاری اظهارکرد: ارتش از فازِ اولِ «منطقه دومِ دریایی ولایتِ» جاسک نیروی دریایی هم رونمایی می‌کند که در اجرای تدبیر فرمانده معظم کل قوا ساخته شده است. این فاز شامل موج شکن، اسکله، تأسیسات بندری و اماکن اداری است که برای بهره‌برداری هر چه بهتر و بیشتر نیروی دریایی و انجام مأموریت در دریای دوردست استفاده خواهد شد؛ الحاق یک فروند شناور جدید هم در برنامه ارتش است که کمک بزرگی به توان رزمی نیروی دریایی می‌کند.
وی اضافه کرد: نیروی زمینی ارتش هم یک رزمایش را در شمال شرق و یک رزمایش را در غرب کشور، برای مقابله با تهدید‌های تروریستی انجام خواهد داد. به گفته دریادار سیاری، انجام رزمایش کمربند ایمنی در دریا از سوی نیروی دریایی ارتش نیز پیش‌بینی شده که در دریای عمان و شمال اقیانوس هند برگزار خواهد شد.
در اواخر بهمن تا اوایل اسفند نیز رزمایش ارتش در ابعاد زمینی، هوایی، دریایی و پدافند هوایی با عنوان «رزمایش بزرگ ذوالفقار» برگزار می‌شود.

برش

امیر آشتیانی: تسلیحاتی داریم که دشمن از آنها خبر ندارد
جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح با اشاره به برگزاری رزمایش‌ اقتدار 1403، گفت: این رزمایش‌ها را انجام می‌دهیم تا آمادگی خود را نشان داده و تأکید کنیم با هرگونه برداشت‌ اشتباهی که ممکن است باعث شود دشمن خطا کند، حتماً برخورد خواهیم کرد. امیر سرتیپ آشتیانی تصریح کرد: تسلیحاتی داریم که دشمن از آنها خبر ندارد و ممکن است بعضی از آنها را در رزمایش‌ها آزمایش کنیم.