نیلوفر  منصوری
خبرنگار

در زیر پست خانم بلاگر، کامنت‌های مختلفی دیده می‌شود. خیلی‌ها نحوه سفارش را پیگیری می‌کنند و برخی هم سؤال‌هایی درباره محصولات می‌پرسند. نکته جلب اینکه او به همه سؤالات تخصصی پاسخ می‌دهد و سعی می‌کند خودش را در قامت یک پزشک متخصص پوست نشان بدهد. یکی از دنبال‌کننده‌ها درباره اثر یک کرم بر جوش و لک و عوارض آن می‌پرسد. هانیه نیز نحوه سفارش و قیمت را پیگیری می‌کند، اما بیشتر افراد کلمه قیمت را کامنت می‌کنند تا هزینه محصول برای آنها دایرکت شود.
تبلیغات محصولات آرایشی و بهداشتی بویژه محصولاتی که به پوست مربوط می‌شود در حالی هر روز در فضای مجازی و حتی کانال‌های خبری گسترش پیدا می‌کند که به گفته برخی از کسانی که قربانی این تبلیغات شده‌اند بعضی از محصولات تقلبی یا تاریخ مصرف گذشته‌‌اند. این نوع تبلیغات بدون مجوز به بسیاری از کسانی که اطلاعی در این زمینه ندارند و فقط به جهت اطمینان به بلاگرها محصولات را تهیه می‌کنند آسیب می‌رساند. المیرا یکی از کسانی است که به دلیل استفاده از کرم فاسد، زیبایی پوست صورتش را از دست داده است. او می‌گوید: «نباید ناآگاهانه از هر کرمی ‌برای پوست استفاده کنیم؛ هر پوستی، نیاز به درمان خاص خود دارد. یکبار در چنین دامی افتادم و با دیدن پوست صاف و براق کسی که این محصول را تبلیغ می‌کرد آن را سفارش دادم اما این کرم فاسد بود و بعد از چندبار استفاده پوست صورتم آسیب دید. اگر پزشک متخصص در فضای مجازی محصولی را معرفی کند می‌توان به آن اعتماد کرد، زیرا او اعتبارش را از بلاگری و تبلیغات به دست نیاورده است. زهره یکی دیگر از قربانی‌های تبلیغات محصولات آرایشی در فضای مجازی می‌گوید: «هر ارزانی بی‌حکمت نیست. قطعاً یا تاریخ مصرف گذشته است  یا از مواد تقلبی و غیراستاندارد تشکیل شده است. یک بار تجربه خرید کرم در اینستاگرام ‌داشتم و چیزی جز پشیمانی برای من نداشت. یک سال است که به دلیل استفاده از شوینده غیرمجاز پوست سر و صورتم آسیب دیده و هم‌اکنون نیز مشغول درمان هستم.»

سوداگری به قیمت سلامت
امروزه فراگیر شدن استفاده از شبکه‌های اجتماعی از یک سو و خلأ قانونی برای تبلیغات در این شبکه‌های ارتباطی از سوی دیگر منجر به این شده تا بازاریابی و تبلیغ دارو جای خودش را در فضای مجازی باز کند. حالا این بستر، به جولانگاه اقدامات سوداگرانه افرادی بدل شده که با مخفی کردن هویت واقعی خود، سعی در کلاهبرداری و عرضه اقلام غیرمجاز دارند. کسانی که تنها به پر شدن جیب‌هایشان و کسب سودهای کلان و چندصدمیلیونی می‌اندیشند و شاید سلامت و جان مردم برایشان کوچک‌ترین اهمیتی ندارد. دکتر کتایون عمانیان، جراع عمومی و متخصص پوست و مو که خود یکی از قربانیان تبلیغات دروغین داروی لاغری در فضای مجازی است به «ایران» می‌گوید: «متأسفانه شاهد رشد صفحات زیادی در خصوص محصولات آرایشی و بهداشتی در فضای مجازی بخصوص اینستاگرام هستیم؛ صفحاتی که محصولات زیبایی و لاغری را معرفی می‌کنند. در حالی که این افراد پزشک نیستند و هیچ‌گونه اطلاعات درستی درباره ساختار و آناتومی پوست ندارند. آنها هیچ اطلاعاتی در مورد کرم‌ها و مواد سازنده و تشکیل‌دهنده داروها هم ندارند.»
این پزشک زیبایی با بیان اینکه هر پوستی، کرم و محصول بهداشتی خاص خود را نیاز دارد، می‌گوید: «پوست دارای انواع مختلفی است و به سه نوع پوست خشک، چرب و مختلط تقسیم می‌شود. بنابراین هر فردی با توجه به آگاهی از پوست صورت خود باید از کرم‌های لایه‌بردار، آبرسان، ضدچروک، مرطوب کننده، افتادگی صورت، مواد شوینده و... که پزشک تشخیص می‌دهد، استفاده کند. متأسفانه در سوشال مدیا و فضای مجازی، افرادی که اقدام به معرفی محصولات پزشکی و بهداشتی می‌کنند، هیچ شناختی در این زمینه ندارند و صرف تبلیغات و کسب درآمد خود صحبت می‌کنند. هرگز امکان ندارد که یک کرم، برای درمان انواع مشکلات رایج پوست کاربرد داشته و انواع پوست را پوشش دهد. این موضوع نشان‌دهنده این است که این ادعا، غلط است و پیشنهاد درستی نیست.»
عمانیان با بیان اینکه محصولات غیراستاندارد و فیک با اطلاعات نادرست بلاگرها تبلیغ می‌شود، توضیح می‌دهد: «به عنوان مثال، کرمی ‌که درصد رطوبت بالایی دارد، برای پوست‌های چرب تجویز نمی‌شود چون موجب عوارضی مثل منافذ باز، جوش، آکنه و حتی بحران پوستی می‌شود. در پوست‌های چرب تلاش می‌کنیم که پوست را از شر چربی اضافی نجات دهیم اما با استفاده از این کرم چربی روی چربی انباشته می‌شود. در مقابل برای پوست خشک و خیلی خشک هم لایه‌بردارهای ناشیانه و غیرحرفه‌ای استفاده می‌شود که افراد را دچار سوختگی پوست می‌کند.»

فرهنگ‌سازی غلط
فرهنگ‌سازی درست در این زمینه جلوی اتفاقات و آسیب‌های بیشتر را می‌گیرد. به همین جهت است که عمانیان می‌گوید: «مردم باید این آگاهی را داشته باشند که اگر می‌خواهند برای پوست صورتشان از محصولات دارویی و زیبایی استفاده کنند، باید با مشورت پزشک و مشاور باشد. پزشک سال‌ها در این زمینه تلاش کرده و تجربیات خود را کسب کرده است اما فردی که با گذراندن یک دوره کوتاه‌مدت، قدم در این راه گذاشته هرگز نمی‌تواند دانایی و تخصص و اطلاعات دقیق سلامت پوست و بدن را بداند.»
عمانیان در خصوص آسیب‌های پوستی به همکار پزشک خود اشاره می‌کند و می‌گوید: «ویزیتور دارو به مطب یکی از همکاران مراجعه و کرم پوستی ضدلک را معرفی می‌کند. از خانم دکتر می‌خواهد در صورت رضایت به بیماران خود معرفی کند. همکارم بلافاصله پس از مصرف، دچار عوارض بسیار خطرناک پرکاری تیروئید، بیرون زدگی حدقه چشم و نارسایی حاد ریوی شد. او 10 روز در سی‌سی‌یو بستری و پس از سه‌بار عمل جراحی توانست تا حدودی چشم خود را معالجه کند، زیرا عفونت کل بدن را درگیر و دچار شوک کرده بود. پس از بررسی مشخص شد اجزای این کرم، تاریخ مصرف گذشته بوده و فاقد مجوز بهداشت بود.»
او به یک نمونه دیگر اشاره می‌کند که خود دچار آن شده است: «سه ماه قبل، یک داروی لاغری را از صفحه مجازی خریداری و مصرف کردم. نیمه شب از درد شدید مچ پا بیدار شدم. دردی که شدیدتر می‌شد. با مراجعه به بیمارستان و 12 روز بستری در آی‌سی‌یو و انجام آزمایش مشخص شد که دچار بیماری التهابی شده‌ام که از عوارض آن دارو بوده است.»
عمانیان توصیه می‌کند: «باید در این زمینه فرهنگسازی صورت بگیرد و سطح آگاهی مردم بالا برود، زیرا کرم‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی که روی پوست قرار می‌گیرد فقط پوست صورت را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه جذب بدن می‌شود و کل سیستم بدن را درگیر می‌کند. افراد از استفاده خودسرانه و بدون کسب نظر از پزشک متخصص از انواع محصولات پوستی خودداری کنند. بدون شک، هیچ کس از راه دور نمی‌تواند برای بهبود مشکلات پوستی ما دارویی تجویز کند، بنابراین اگر کسی مشکلی در پوست خود احساس کرد باید به پزشک مراجعه و درمان‌های تخصصی دریافت کند.»