بزرگداشت رسول جعفریان به بهانه رونمایی از کتاب «آفاق دانایی» برگزار شد

متفکری در سایه حریت

گرامیداشت رسول جعفریان چهره سرشناس تاریخ اسلام که برای مرتبه‌ای دیگر سکان‌داری کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را به عهده گرفته، درحالی با حضور جمعی از یاران و دوستدارانش برگزار شد که سخنرانان همگی بر این گفته متفق‌القول بودند که جعفریان در عرصه مدیریت کتابخانه‌ای و از سویی آثار تألیفی ارزشمندی که روانه کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها کرده است، نقشی غیرقابل‌انکار دارد. در این مراسم پیام رئیس‌جمهوری در تکریم جایگاه علمی رسول جعفریان نیز قرائت شد.

عصر روزگذشته خبرآنلاین میزبانی جمعی از چهره‌های برجسته علمی و فرهنگی و همچنین مسئولان کشوری را برای پاسداشت رسول جعفریان، پژوهشگر تاریخ اسلام، تشیع و ایران برعهده داشت؛ بهانه این گردهمایی نیز رونمایی از «آفاق دانایی» بود، کتابی به قلم حامد زارع که در گفت‌وگو با رسول جعفریان منتشر شده است.
نکته قابل توجه در برپایی این مراسم نکوداشت، حضور چهره‌هایی از طیف‌های مختلف فکری و سیاسی بود، افرادی که گردهم آمده بودند تا چندین دهه فعالیت و خدمات فرهنگی جعفریان را پاس بدارند؛ چهره‌هایی هم که موفق به حضور نشده بودند با ارسال پیامی در این مراسم تکریم سهیم شده بودند؛ از جمله پیام حجت‌الاسلام جعفر سبحانی که در آن از جعفریان به عنوان فردی یاد کرده بود که عمر خود را صرف تاریخ اسلام کرده است.
 
تکریم مورخی کتاب‌دان و کتابخوان
حامد زارع، روزنامه‌نگار و نویسنده کتاب «آفاق دانایی» نیز در سخنانی گفت: این کتاب تکریم فردی است که کتاب‌شناس و کتابخوان است؛ مردی که می‌داند چطور کتاب را در دسترس همگان قرار دهد، پژوهشگری که می‌داند کجا دنبال کتاب بگردد و از همه مهم‌تر آن‌که نویسنده‌ آثار ارزشمندی است. آقای جعفریان هیچ فراغتی جز غوطه‌وری در کتاب و صفحات اسناد برای خود قائل نیست. او شصت ساله است ولی به اندازه یکصد سال پژوهش کرده و اثرگذار بوده است.
بعد از قرائت پیام سید مصطفی محقق‌داماد که در آن به نقش مهم این مورخ تاریخ اسلام و تشیع در آگاهی‌بخشی اشاره شده بود، سمیه توحیدلو؛ پژوهشگر و استاد دانشگاه نیز با بیان نکاتی در خصوص جایگاه رسول جعفریان و خدمات ارزنده‌اش در خصوص مدیریت کتابخانه‌هایی نظیر کتابخانه مجلس و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران از ضرورت بهره‌مندی جدی کتابخانه‌های کشور از تکنولوژی‌های روز به‌خصوص هوش مصنوعی سخن گفت؛ مسأله‌ای که همواره یکی از دغدغه‌های جدی جعفریان نیز به شمار می‌آید.
 حجت‌الاسلام عبدالحسین معزی نیز با تأکید بر اینکه «اکرم العلماء» یکی از مهم‌ترین اصولی است که در ابتدای امر به هر طلبه جوانی می‌آموزند، گفت:« در این کتاب با دو وجه از زندگی خصوصی و فعالیت‌های حرفه‌ای رسول جعفریان مواجه می‌شوید، دو جلوه از زندگی وی که سرشار از شگفتی‌های بسیار است. استاد جعفریان، اندیشمندی سختکوش و دلباخته عالم کتاب است؛ مورخ نامداری که موجب افتخار حوزه علمیه و ساحت علم است.» معزی در پایان گفته‌های خود از جعفریان درخصوص تألیف یک دوره کامل تاریخ اسلام برای رفع شبهاتی که به این برهه دینی- تاریخی وارد است نیز درخواست کرد.
رضا منصوری، فیزیکدان و اخترشناس نیز در پیامی ویدیویی، با اشاره به جایگاه علمی رسول جعفریان به تشریح نکاتی درباره کتاب «آفاق دانایی» و همچنین نقدهایی که به گفته‌های جعفریان در این کتاب وارد است، پرداخت. غلامرضا امیرخانی، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی نیز سخنانی درباره خدمات فرهنگی جعفریان گفت.
علی لاریجانی نیز با اشاره به آشنایی و دوستی دیرینه‌اش با جعفریان گفت: «با آنکه سال‌هاست او را می‌شناسم اما این کتاب را اثری خواندنی یافتم. او شجاعت زیادی در آثاری که می‌نویسد دارد، با آنکه هیچ مورخی نمی‌تواند مدعی بی‌طرفی کامل شود اما جعفریان همواره کوشیده تا در پژوهش‌های خود اصل بی‌طرفی را حفظ کند.»
بعد از قرائت پیام سید علی قاضی‌عسکر با تأکید بر تلاش خستگی‌ناپذیر رسول جعفریان طی دهه‌ها، سید فرید قاسمی نویسنده و روزنامه‌نگار پیشکسوت که دوستی‌ دیرینه‌ای با این مورخ دارد، نیز گفت:«از این شصت سال و شش ماه و هشت روزی که از زندگی جعفریان می‌گذرد، بیش از چهل و هفت سالش را مأنوس با کتاب بوده است. مرحوم ایرج افشار معتقد بود که پژوهش‌های تاریخی در قم، به دو دوره قبل و بعد از رسول جعفریان تقسیم می‌شود که این گویای اهمیت و اثرگذاری او در تاریخ‌پژوهی است. او مورخی است که از خیابان تاریخ به بزرگراه تمدن رسیده است.»
حجـــت‌الاســـــلام محمـــدعلــی مهدوی‌راد نیز از رسول جعفریان به عنوان دوستی یاد کرد که طی چهل و اندی سال گذشته هرگز صحبتی جز کتاب و درباره آن با یکدیگر نداشته‌اند. منصور صفت‌گل، استاد تاریخ دانشگاه تهران نیز با تأکید بر اینکه جعفریان از جمله نسل دوم مورخان در کشورمان به شمار می‌آید، نسلی که برخلاف قدمای این عرصه، به شکل تمام وقت به تاریخ‌نگاری مشغول هستند، گفت:«او در ذیل طلبگی و خاستگاه علمایی‌اش در حوزه ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی نیز مورخ اثرگذاری است، حاصل پژوهش‌های او مورد استفاده هر ایران‌شناسی است که در داخل یا خارج از کشور به سراغ این عرصه می‌رود.»
 
آینده ایران در گرو آزادی‌‌خواهی در حوزه تفکر و اندیشه
رسول جعفریان نیز در سخنانی با قدردانی از برگزارکنندگان و حاضران در این مراسم گفت: «خیلی خوش‌شانس بوده‌ام که در تمام زندگی‌ام از وجود دوستان، همراهان و رؤسای خوبی برخوردار بوده‌ام؛ از جمله اعتمادی که در نتیجه همین رفاقت، علی‌ لاریجانی در دوره‌ای که ریاست کتابخانه مجلس را برعهده داشتم به من نشان داد.»
او ادامه داد: «شکل‌گیری تفکر تنها در سایه حریت ممکن است، این حریت نیز تنها به عرصه سیاست محدود نمی‌شود. حکومت اگر دنبال شکل‌گیری تفکر است باید زمینه‌های ایجاد حریت را فراهم کند. اگر قرار است ایران آینده‌ای داشته باشد، تحقق آن در گرو آزادی‌خواهی در حوزه تفکر و اندیشه است. البته گاهی خود افراد نیز در نقد به یکدیگر رحم نمی‌کنند، در صورتی که همه افراد باید از حق بیان آزادانه برخوردار باشند.»
در پایان این مراسم هدایایی به رسم یادبود از چهره‌های دینی، فرهنگی و سیاسی همچون آیت‌الله سیستانی، دفتر رئیس‌جمهوری، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ریاست دانشگاه تهران و... به رسول جعفریان به پاس سال‌های مجاهدت فرهنگی‌اش اعطا شد.
صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و ششصد و چهل و هفت
 - شماره هشت هزار و ششصد و چهل و هفت - ۱۷ دی ۱۴۰۳