شهرستان بجنورد مرکز استان خراسان شمالی، روز گذشته میزبان مسعود پزشکیان بود تا دومین سفر استانی رئیس جمهوری در دولت چهاردهم در یکی دیگر از استان‌های محروم کشور آغاز شود. یک ماه پیش سیستان و بلوچستان مقصد اولین سفرهای استانی پزشکیان بود، استانی محروم که نشان دهنده جهت‌گیری‌های دولت در نگاه به استان‌ها هم است. اگر عدالت و حق‌طلبی یکی از رویکردهای اصلی دولت چهاردهم باشد، امری که پزشکیان بارها آن را بیان و تکرار کرد، انتخاب استان‌ها برای سفرهای استانی جز به همین ترتیب نمی‌توانست باشد. چرا که این استان به دلیل برخورداری کمتر از مواهب ملی، در نسبت با سایر استان‌ها و نقاط کشور، می‌بایست در اولویت توجه، سیاستگذاری، تعریف پروژه یا تخصیص اعتبار باشد. اما تخصیص اعتبار همه آن چیزی نیست که قرار است در سفرهای استانی دولت چهاردهم اتفاق بیفتد. تا پیش از این بودجه‌هایی که دولت در هر سفر به استان‌ها و شهرستان‌ها اختصاص می‌داد، یا طرح‌ها و پروژه‌هایی که تعریف می‌کرد، مهم‌ترین چیزی بود که مدیران و شهروندان هر استان از رئیس دولت و وزرا در سفرهایشان انتظار داشتند.
اما در دولت چهاردهم، اختصاص بودجه یا بردن اعتبار مالی به استان‌های مختلف، فقط بخشی از برنامه سفر است و شاید یک بخش کوچک. بخش مهم‌تر، ارزیابی مسائل هر استان در همان استان، گفت و شنود با نخبگان، فعالان و دست‌اندرکاران حوزه‌های مختلف هر استان و در نهایت دریافت تصویر دقیقی از وضعیت استان از سوی مدیران ارشد دولت است که در پاستور یا وزارتخانه‌ها حضور دارند. بودجه دادن و اعتبار بردن به این دلیل بخش مهم این سفرها نیست زیرا دخل و خرج سالانه کشور در سند مالی ملی «بودجه‌های سالانه» آمده است و نمی‌توان انتظار داشت که دولت با دست بردن در سازکارهایی که صورت قانونی به خود گرفته است، اعتبار علیحده و ویژه‌ای را به جایی اختصاص دهد. مسأله دوم که مهم‌تر است، این است که قرار نیست و نباید همه تصمیمات در تهران گرفته شود و مدیران استان‌ها فقط مجری باشند. هم در جلسه دیروز شورای عالی اداری کشور، محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهوری بر آن تأکید کرد و هم خود رئیس جمهوری بارها در دولت یا در نشست مشترک با استانداران، که به مدیران استان‌ها اختیار داده می‌شود تا خودشان بنابه مصالح و اقتضائات هر استان برای توسعه خود تصمیم بگیرند. آن طور که رئیس جمهوری بارها تأکید کرده است، حتی نحوه تأمین منابع و هزینه‌ها در هر استان نیز استانی خواهد شد. یک نمونه برای اینکه مشخص کند این فرآیند صرفاً شعار و ایده نیست و در مسیر اجراشدن قرار دارد، اظهارات احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سفر اخیر خود به استان خوزستان است. میدری در این سفر تأکید کرد که همه نزدیک به 700 شرکت وابسته به این وزارتخانه، هم باید حساب‌های بانکی خود را به بانک‌های استان محل فعالیت خود منتقل کنند، هم خریدهای خود را در همان استان‌ها انجام دهند و هم استخدام‌ها باید براساس آزمون‌های سراسری و از همان استان‌ها باشد. خلاصه اینکه در دولت چهاردهم، تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی برای توسعه یا رفع مشکلات و نیازهای هر استان باید در همان استان اتخاذ شود. تهران و مشخصاً پاستور به عنوان محل استقرار رئیس جمهوری، نقش حمایت‌کننده، هدایت‌کننده و ریل‌گذاری برای تفویض اختیارات و اعتماد به مدیران استان‌ها را دارد. سفرهای استانی پزشکیان و سفر روز گذشته به استان خراسان شمالی در همین چهارچوب قابل فهم است. این چهارچوب که دولت با فهم میدانی و  عینی از شرایط هر استان، خطوط کلی را ترسیم، راه تصمیم‌گیری و اجرا را برای هر استان تسهیل می‌کند و درنهایت دولت پشتوانه و اقدام‌کننده اصلی خود استان است. در استان خراسان جنوبی نیز همین رویکرد اتفاق می‌افتد.
 مردم، در سفرهای استانی پزشکیان
رئیس جمهوری و وزرا، چه در پاستور و تهران باشند و چه در شهرستان‌ها و دورترین روستاها، برای مردم فرقی ندارد. مردم فقط از دولت می‌خواهند اثرات مثبت سیاست‌ها و تصمیمات آنها را در زندگی خود احساس کنند. اگر این طور است- که به واقع هم همین طور است- پس چرا در هر سفر استانی یا در ورود رئیس جمهوری به هر شهر، باید مردم را بسیج کرد، آنان را ساعت‌ها در مسیرهای طولانی به حرکت درآورد، در میدان یا محیط سرپوشیده‌ای جمع کرد تا سخنان رئیس جمهوری را بشنوند؟ آیا این تجمعات که کمتر هم خودجوش است، به معنای حمایت مردم از دولت و رئیس جمهوری است؟ آیا جایگاه دولت و رئیس جمهوری نزد مردم را باید در اندازه جمعیت مردم در این برنامه‌ها یا میزان تشویق‌های آنان فهمید؟ اگر ملاک این است، پس جایگاه، نقش یا کارکرد انتخابات چیست؟ پزشکیان از نخستین سفر استانی خود به سیستان و بلوچستان این رسم را برانداخت. برای همین وقتی که پزشکیان به زاهدان رفت یا دیروز که وارد بجنورد شد، از مردمی که کنار خودروی حامل رئیس جمهوری می‌دوند و برایش دست تکان می‌دهند، خبری نبود. وقتی رئیس جمهوری یا مقام اجرایی دیگری در منطقه‌ای حضور می‌یابد، می‌خواهد گره‌ای را باز کند یا پس از کسب شناخت سیاستی را تدوین کند، آن جمع شدن‌ها و جمعیت را به دنبال خود کشاندن‌ها چه تأثیری بر این سیاست‌ها دارد؟ این حدیث و روایت معروف است که وقتی امام علی(ع) وارد شهر «انبار» شد، در واکنش به رفتار مردم که دنبال موکب آن حضرت می‌دویدند، فرمود: «به خدا سوگند که امیران شما از این کار سودی نبردند و شما در دنیا با آن خود را به زحمت می‌افکنید و در آخرت دچار رنج و زحمت می‌گردید و چه زیانبار است رنجی که عذاب در پی آن باشد.»
 
گفت و شنود
سفر پزشکیان به خراسان شمالی دو روزه است؛ یعنی چهارشنبه و پنجشنبه. رئیس جمهوری صبح دیروز در اولین برنامه در اختتامیه اجلاس سراسری نماز شرکت کرد که در بجنورد برگزار شد. عصر دیروز هم میهمان خانواده‌ای بجنوردی بود که سه شهید تقدیم نظام و کشور کرده‌اند. رئیس جمهوری با حضور در منزل شهیدان ابراهیم و علیرضا رمضانی و فیضل‌الله سجادی، با خانواده معظم این شهیدان والامقام دیدار کرد و گفت: ما دعای خیر مادران شهدا را حامی و پشتیبان خود می‌دانیم و از خدای متعال می‌خواهیم ما را در  این مسئولیت یاری کند تا شرمنده شهدا نباشیم. شهید ابراهیم رمضانی از اولین شهدای استان خراسان شمالی است که سال 59 در جنگ‌های نامنظم همراه با شهید چمران، در سوسنگرد به شهادت رسید. شهید علیرضا رمضانی در عملیات کربلای 5 و شهید فیضل‌الله سجادی داماد خانواده نیز در عملیات کربلای 10 به فیض شهادت نائل آمد.
همچنین شامگاه دیروز نشست فعالان اقتصادی خراسان شمالی با رئیس جمهوری برگزار شد. علاوه بر گفت و شنود رئیس جمهوری با خانواده معظم شهیدان رمضانی و سجادی که با احوالپرسی و خبرگیری از وضع درمان این مادر شهید همراه بود، در جلسه فعالان اقتصادی هم گفت و شنود دیگری رقم خورد. در این نشست ابتدا فعالان اقتصادی استان خراسان شمالی مشکلات خود را با عالی‌ترین مقام اجرایی کشور در میان گذاشتند.
عباس کاظمی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان گفت که باوجود ۳۰۰ کیلومتر مرز خشکی استان با کشور ترکمنستان، گذرگاه مرزی وجود ندارد که باید ایجاد شود. به گفته کاظمی، خراسان شمالی تنها استان مرزی است که گذرگاه مرزی ندارد و این باعث ضررهایی برای فعالان اقتصادی استان شده است. وی خواستار احداث راه آهن بجنورد - شیروان - مشهد، ایجاد بندرخشک، پایانه صادراتی و تکمیل بزرگراه بجنورد به جنگل گلستان شد. مهدی امیدوار، رئیس اتاق اصناف استان هم از مشکلات استانی گفت، هم مشکلات ملی. در زمینه مشکلات ملی، امیدوار خواستار حضور نمایندگان اصناف در فرآیند تدوین مصوبات دولت، اعتماد به نظام عرضه و تقاضات و حذف قیمت‌های دستوری شد. ابراهیم قربانی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت خراسان شمالی از وجود ۳۰۰ واحد راکد و نیمه فعال در استان و فعالیت هزار و ۷۰۰ شرکت تعاونی در خراسان شمالی و نیازهایشان به رئیس جمهوری گزارش داد. محمد صباغیان، دبیر اجرایی خانه کارگر استان هم مزد و امنیت شغلی را به عنوان مهم‌ترین دغدغه کارگران استان عنوان کرد و گفت: وضعیت مراکز درمانی ویژه کارگران در خراسان شمالی هم زیبنده این قشر نیست و بازنشستگان از بیمه تکمیلی حوزه سلامت محروم هستند.
این اظهارات به عنوان مشکلات ریز و درشت استان که در حضور رئیس جمهوری مطرح شد، نشان می‌دهد که یک هدف مهم سفرهای استانی دولت چهاردهم، شنیدن حرف مردم است. در این شنیدن، بیش از هر چیز نیازها، مشکلات و دغدغه‌های آنان شنیده می‌شود و در گام بعدی تلاش می‌شود تا هم با تکیه بر ظرفیت‌های ملی و هم ظرفیت‌های استانی این مشکلات حل شود.
اما نکته اینجا است که در دولت چهاردهم رئیس جمهوری تنها قهرمان داستان سفرهای استانی نیست. رئیس جمهوری به استان‌ها می‌رود تا نیازها احصا و راهکارها بررسی شوند. اما این دو از طریق یک فرآیند جمعی، کارشناسی و مبتنی بر روش‌های سیاستگذاری رخ می‌دهد که در آن مدیران استانی دست بالا را دارند. مگر توسعه این نیست که هر استان و هر بخش و هر نقطه از کشور آنقدر توانمند شود که بتواند خود مشکلات خود را حل کند؟ در سفرهای استانی دولت چهاردهم چنین هدفی دنبال می‌شود.