نداسیجانی
روزنامه‌نگار

موسیقی کودک ونوجوان، گونه یا ژانری ازموسیقی است که اگرچه پایه ابتدایی آموزش این هنر را دربرمی گیرد، اما متأسفانه ازدیربازکمترمورد توجه بوده و بعضاً حتی درجشنواره‌هایی که با عنوان موسیقی برگزارمی شد، ردپای کم‌رنگی ازموسیقی کودک و نوجوان وجود داشته است.موسیقی‌ای که درآینده این هنروماندگاری آن بسیاراثرگذاراست وجای تأسف است که بگوییم طی این یکی – دو دهه اخیر، تولیدات موسیقی کودک و نوجوان به لحاظ شعر و موسیقی چندان محتوایی نداشته و مناسب و درخور این ژانر ازموسیقی نبوده است.حتی دربخش اجراهای صحنه‌ای هم این کم توجهی مشهوداست واغلب کنسرت‌های کودکان به‌صورت اجراهای آموزشگاهی بوده است.اما درچند روزگذشته ارکسترملی ایران، با همراهی بنیاد رودکی ومشارکت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، اجرای خوب و ارزشمندی را درخصوص موسیقی کودک و نوجوان به روی صحنه برد. کنسرتی با عنوان «برچهره لبخند» با رهبری همایون رحیمیان و روایت موسیقایی صابر ابر. کنسرتی که ازهمان ابتدای ورودی سالن تالاروحدت، حال و هوای کودکانه داشت. چیدمان سالن با میزو صندلی‌های کوچک و مدادهای رنگی و دفترهای نقاشی مزین شده بود و کودکانی که با شور و شوق به دورآن جمع شده بودند تا آغازی باشد برای شنیدن یک نوای نوستالژی کودکانه. قطعاتی با عنوان «گرگ بلا»، «نوروز تو راهه»، «باغ ما پرچین داره»، «روزبرف بازیه»، «گربه‌ای که مادره»، «عروسک جون»، «جای آهو»، «ترن قشنگ من» اثر ثمین باغچه بان؛«خونه مادربزرگه»، «قصه‌های تا به تا»، «فانتزی برای دخترم»، «والس غنچه‌ها»، «زیرگنبد کبود» اثر  بهرام دهقانیار و «لالایی» به آهنگسازی محمود منتظم صدیقی.
بازگشت دوباره بزرگان موسیقی
کودک و نوجوان
نادره رضایی، معاون امورهنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درحاشیه کنسرت«برچهره لبخند» درباره نگاه مسئولان فرهنگی به موسیقی کودک و نوجوان بیان کرد: «طی صحبت‌هایی که با خانم مرضیه برومند و دوستان جوان‌تری که دراین حوزه کارمی کنند، انجام گرفته، تصمیم داریم برگرفته ازهمین کارنوستالژیک که دراین کنسرت اجرا و شنیده شد و برای ما خاطرات خوب جمعی ساخت، تولید چنین کارهایی را که می‌تواند برای نسل جدید هم نیاز روز باشد از سر بگیریم و بدان توجه ویژه‌ای شود.حتی می‌توان کارهای جدیدتری با همین مضمون و موضوع تولید کرد. بنابراین به همین بهانه در نظر داریم به سراغ بزرگان موسیقی کودک همچون خانم مرضیه برومند ودیگرانی که دراین سال‌ها یک مقدارکم کار شده‌اند، برویم و آنها را به این عرصه بازگردانیم تا از تجربیات این بزرگان در حوزه کودک برای نسل جدیدتر بهره بیشتری ببریم. او تأکید کرد: اگر می‌خواهیم کاری برای کودکان و نوجوانان انجام بدهیم، باید برای این نسل باشد و ضرورت دارد و این نوید را می‌دهیم که قول آن را از خانم برومند گرفته ایم.»

چرا متولی موسیقی کودک و نوجوان نداریم؟
مرضیه برومند، کارگردان و نویسنده نام آشنای کودک و نوجوان براین نظراست که تولیدات موسیقی کودک و نوجوان کم یا بسیارانگشت شماراست.این کارگردان و نویسنده نام آشنای کشورمان که چهره شناخته شده درتولیدات آثارکودک ونوجوان است درگفت‌و‌گو با «ایران» بیان کرد: «موسیقی، هنری است بسیار اثرگذار و این پتانسیل را دارد که همگان را به دور خود جمع کند. هنری شادی آورکه موجب شوق و لذت کودکان است.»
به گفته کارگردان فیلم سینمایی«مدرسه موش‌ها» شعر و ترانه از شاخصه‌های اصلی موسیقی کودک است اما ترانه‌های خوب و اثرگذارکودک و نوجوان بسیارکم و گاهاً بی‌محتوا شده‌اند. به عقیده من ترانه‌های کودک ونوجوان باید با اشعاری ساده و روان سروده شود تا بدین طریق کودکان بتوانند براحتی با آن ارتباط برقرارکنند و به دنبال آن موسیقی‌های خوب هم روی آن قرار بگیرد. نکته دیگراینکه شعروترانه کودک ونوجوان باید حامل پیام خوب باشد. به عنوان مثال تولید ترانه‌های مناسبتی همچون روز مادر، نوروز یا سرودن ترانه برای آسمان آبی که وجود ندارد و...  متأسفانه سروده نمی‌شود. حتی می‌توان ترانه‌های اعتراضی برای کودکان و نوجوانان سرود تا با خواندن آن خواسته‌های خود را مطرح کنند.سؤال من ازدوستان این است؛ چرا موسیقی «خونه مادربزرگه»همچنان شنیده می‌شود ومورد توجه است؟ به این دلیل که ملودی و شعراین کارساده وروان بوده وهمین سهل بودن، دلیل ماندگاری وارتباط خوب کودکان با این اثراست و حتی نسل امروز هم آن را می‌خوانند و از برکرده‌اند. اما متأسفانه به این دلیل که متولی موسیقی کودک نداریم چنین کارهایی تولید نمی‌شود. من خدمت خانم رضایی، معاونت امورهنری گفتم و تأکید هم کردم موسیقی کودک را دریابید.چرا که خلأ آن بسیاردیده می‌شود. بچه‌های ما موسیقی و ترانه مخصوص به خود ندارند تا به مناسبت‌های مختلف با آن هم آوایی کنند.جای آثار موسیقی کودک و نوجوان بسیار خالی است.»

انتخاب درست ترانه و ملودی
برای کودکان
بهــــرام دهقانیــــار‌، آهنگسازموسیقی‌های نوستالژی «خونه مادر بزرگه» و «آقای حکایتی» درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره علت ماندگاری آثارقدیمی کودک ونوجوان بیان کرد: «تولید آثار ماندگار موسیقی کودک ونوجوان تابع چند فاکتوریا مشخصه است؛ نخست آگاهی وشناخت درست موزیسین از ریشه‌های بومی موسیقی کشور خود است تا بدین طریق ومتناسب با شرایط مدل‌های موسیقایی، بتواند درمقطع زمانی مختلف، تولیدات موسیقی با تنظیم روز ارائه دهد. نکته دیگرتیم همراه کننده است که اگر مجموعه حرفه‌ای باشند، بی‌تردید اثرازسوی جامعه نخبگان وهمچنین اکثریتی که علاقه‌مند به آثار یک مقدار ساده‌تر هستند، قابلیت دیده و پسندیده شدن دارد و به دنبال آن شنیدن آن درک و لذت بیشتری خواهد داشت. نکته مهم‌تر اینکه موزیسین یک مقدار استعداد آهنگسازی داشته باشد.
او درادامه درباره گرایش آهنگسازان موسیقی کودک به ساخت موسیقی‌های پاپیولاراظهار کرد: «اگرهدف اصلی موسیقی که ترکیب ملودی با کلام است به وظیفه خود به معنای واقعی کلمه عمل کند؛ یعنی ترانه سرا ازاستعداد و نبوغ خود بهره ببرد و خالق ملودی هم با توجه به تجربه کاری‌اش درقالب تنظیم و سازبندی از حس و سلیقه روز بهره‌مند شود، بی‌تردید کاراثرگذار خواهد بود.

دوران طلایی دهه شصت
او درباره علت ماندگاری موسیقی «خونه مادربزرگه» یا «مدرسه موش‌ها» و... به عنوان یک مخاطب بیان کرد: «یک دلیل مانا بودن آن تولید این اثر درآن مقطع زمانی است. چرا که درآن بازه زمانی، تمام توجهات جلب یک مدیا به نام تلویزیون بود و ابزارهای رسانه‌ای دیگر چون ماهواره، فضای مجازی و... فعال نبودند. نکته دیگر اینکه تکرار این برنامه‌ها در آن دوره نشان ازعلاقه‌مندی مردم به شنیدن و دیدن چنین آثار و نبوغ کارگران و خلق تصاویر عروسک گردان‌ها و بازیگران و... است.باید بگویم دهه 60 یک مقطع زمانی خاص درتاریخ موسیقی ایران است. ابتدای سالهای جنگ از یک سو و از سوی دیگر یک پوست‌اندازی روانشناسانه در جامعه ایران.»
بهرام دهقانیار در پایان صحبت هایش به برگزاری یک جشنواره با عنوان موسیقی کودک و نوجوان تأکید کرد و گفت: «همیشه تأکید داشته و دارم برای کودکان و نوجوانان به عنوان سرمایه‌های فردای مملکت هر کاری انجام شود بازهم کم است.»