شب یلدا نمادی از فرهنگ غنی و کهن ایرانی

سید عباس صالحی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی

شب یلدا، این شب پر رمز و راز و دل‌نشین، به عنوان نمادی از فرهنگ غنی و کهن ایرانی، در دل تاریخ ما از جایگاه ویژه‌­ای برخوردار است. در سال‌هایی که برای نسل من چندان دور نیست اما جوان‌ترها کمتر آن ‌را مشاهده کرده­‌اند، خانواده‌ها گرد هم می‌آمدند تا زمان بیشتری را از گرمای وجود یکدیگر بهره ببرند و مهربانی و محبت را با هم تقسیم کنند. از این رو، یلدا برای خیلی از قدیمی‌ترها، تنها یک رویداد تقویمی نیست، بلکه تجلی‌گر ارزش‌های انسانی و داشته‌های فرهنگی است که در تاریخ این سرزمین ریشه دوانیده و در سایه گرمای خانواده نمایانگر می‌شود. در شب یلدا، ما به یاد می‌آوریم که در کنار یکدیگر بودن، چقدر می‌تواند دلگرم‌کننده و شگفت‌انگیز باشد. یلداست که می‌تواند غبار از کدورت‌های قدیمی بزداید و پیوندی عمیق‌تر در سایه مهم‌ترین اجتماع انسانی، یعنی خانواده ایجاد کند. در یلدا خانواده ایرانی بیش از هر زمان دیگری سنت دیدار با بزرگان و احترام به ایشان را زنده نگه می‌دارد و برای تکریم این درخت‌های تنومند حکمت و تجربه قدم برمی‌دارد. سنت دیرینه دیدار بزرگان در شب یلدا و ابراز فروتنی نزد ایشان، موجب ایجاد پیوندی عمیق میان نسل‌ها می‌شود و این نکته را به ما یادآوری می‌کند که فرهنگ ایرانی، همواره بر پایه محبت و همدلی بنا شده است.
 این شب، تجلیگاه روحیه جمعی ماست و یادآور می‌شود که هر کدام از ما، در این دنیای بزرگ، به یکدیگر نیاز داریم. یلدا به ما یادآوری می‌کند که در کنار هم بودن، نه تنها یک سنت است، بلکه یک ضرورت انسانی در وضعیت اکنون ماست. در دنیای امروز که شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات مجازی، دیدوبازدیدهای حضوری ما را کاهش داده و انسان‌ها را از هم دور کرده، یلدا می‌تواند فرصتی برای یادآوری ارزش‌های انسانی و اجتماعی جامعه باشد.
 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت چهاردهم و اندک زمانی که از عمر آن گذشته، تلاش کرده تا با نهادینه کردن دیدار با بزرگان و تکریم ایشان و شنیدن تجربیات آنها به عنوان یک نگاه راهبردی در برنامه‌ریزی‌های پیش رو، این مهم را از سطح دیدارهای رئیس‌جمهور با بزرگان تا تکریم اهالی پیشکسوت فرهنگ و ادب از سوی مدیران استانی امتداد دهد؛ چرا که بر این باوریم که همبستگی، وفاق، عشق و امید گمشده‌های جامعه امروز ایرانی است. ما معتقدیم که نسخه‌های شفابخش کاهش فاصله بین نسلی و ایجاد همبستگی و عشق میان آنها، همگی در فرهنگ کهن این سرزمین گنجانده شده است و شب یلدا یکی از آن عناصر فرهنگی عمیق ایرانی است.
با شادباش شب یلدا، امیدوارم که این شب، سرشار از عشق، محبت و شادمانی برای همه هموطنانم باشد و جملگی از این فرصت برای نزدیک‌تر شدن به یکدیگر و گرامیداشت فرهنگ و هنر غنی ایرانی بهره‌مند شویم. چه نیکوست که در این شب، به دور بزرگان، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، پدران و مادران جمع شویم؛ عشق و دوستی را در دل‌هایمان زنده کنیم و به یاد بیاوریم که وفاق و همبستگی چیزی جز فشردن دست‌هایمان در دستان یکدیگر و زدودن کدورت‌ها نیست.

ایرانیان در سختی‌ها نگهبان شادی‌اند

محمدرضا عارف
معاون اول رئیس‌جمهوری

اولین شب یلدایی است که به عنوان عضوی از دولت چهاردهم در خدمت مردم بزرگوار و شریف ایران هستم. به عنوان عضوی از جامعه بزرگ ایران، به وجود مشکلات اذعان دارم. اگر این مشکلات نبود شاید ایرانیان عزیز یلدای بهتر، شادتر و زیباتری را جشن می‌گرفتند. اما ایرانیان به گواه تاریخ طولانی خود می‌دانند که حتی در سختی‌ها هم چگونه باید نگهبان شادی، به‌ویژه شادی‌های جمعی بود. در فرصت کوتاهی که از دولت چهاردهم گذشت، همه تلاش ما خدمتگزاران مردم رفع مشکلات بود. ادعا نمی‌کنیم که توفیق کامل داشتیم و ادعا هم نمی‌کنیم که همه کارهای ما درست و مطابق موازین بوده است، اما این را با تأکید می‌گویم که در همین مدت، جز خدمت و جز تلاش برای کاهش رنج و مشکلات مردم، فکر و ذکر دیگری نداشتیم. برای اینکه تصمیمات ما در دولت از وزانت بیشتری برخوردار باشد، راه را برای بهره‌گیری از خرد جمعی ایرانیان هموار کردیم و از همه دلسوزان کشور دعوت به همکاری، همفکری و مشارکت کردیم. اکنون که در آستانه یک شب آیینی و تاریخی یعنی یلدا قرار داریم، باز هم از همه ایرانیان دلسوز، متعهد و باورمند به آینده بهتر برای ایران و ایرانیان دعوت به همکاری می‌کنیم. همان‌طور که در شب یلدا همه خانواده‌ها و همه ایرانیان کنار یکدیگر جمع می‌شوند، ما هم در دولت چهاردهم بر این باور هستیم که اگر قرار است مشکلات حل شود، فقط از طریق باهم بودن و دست به دست هم دادن این اتفاق می‌افتد.
من به عنوان خدمتگزار مردم عزیز ایران، و به عنوان کسی که سال‌ها افتخار معلمی در دانشگاه را داشته است، راهی جز وحدت و انسجام نمی‌شناسم. تجربه به ما آموخته است که آسیب هر کار و هر روش وحدت‌شکن، در نهایت به زیان همه ملت ما خواهد بود. برای همین بود که در دولت وفاق، نه تنها از گذشتگان خود به بدی یاد نکردیم، بلکه همواره یاد و خدماتشان را گرامی داشته‌ایم. اما این را هم می‌گوییم که اگر قرار است بهبودی حاصل شود، بدون همدلی ممکن نیست. اکنون گره‌هایی در کشور ما هست، این گره‌ها را نمی‌توان با یک دست باز کرد. باید همه ما دست به دست هم بدهیم تا این گره‌ها را باز کنیم.
یلدای همه ایرانیان عزیز را تبریک می‌گویم. ایران عزیز ما و مردم سرفرازش شایسته بهترین‌ها هستند. تلاش می‌کنیم تا سال دیگر و یلدای دیگر، توانسته باشیم باری از دوش مردم خوبمان برداشته باشیم و برخی از مطالبات بحق شما، بویژه در زمینه معیشت را پاسخ مناسب داده باشیم.

شب سیاه و طولانی خواهد گذشت

سیدعباس عراقچی
وزیر امور خارجه

 باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
(سعدی)
با گذر از پاییز هزار رنگ، فصلی یکرنگ آغاز می‌شود؛ «یلدا» صفحه‌ای نو و سفید است برای زایش و رویش و تولد دوباره، برای گذر از تاریکی شبی طولانی و آغاز صبحی سپید. در نگاهی نمادین «یلدا» پیروزی حق بر باطل، تلأ‌لو نور و روشنایی، و غلبه امید بر ناامیدی است.
شب، هر چه قدر سیاه و طولانی، خواهد گذشت و زایش خورشید وعده خداوند برای ظفر و پیروزی حق‌طلبان را نوید خواهد داد.  آداب و رسوم این آیین باستانی ایران را همه می‌دانیم، در این شب گردهم می‌آییم تا قدر بدانیم مهر یکدیگر را و دلگرمی عزیزانمان باشیم برای گذر از تاریکی شب و رسیدن به صبحی سپید... و چه درس‌ها که می‌توان از این آیین کهن ایرانیان آموخت.
«یلدا» آیین وفاق و همدلی و درس وحدت و همراهی با یکدیگر در روزهای سخت است تا با یاری خداوند و همدلی با یکدیگر، بر تاریکی و ناامیدی چیره شویم، قله‌های امید را فتح کنیم و روشنایی را برای همه مردم ایران به ارمغان آوریم. یلدا امید به صبح روشن است و آغازی دوباره در صفحه‌ای به سپیدی برف، برای رویش و جوانه زدن امید در قلب‌ها!

جشنی برای خلق امید

فاطمه مهاجرانی
سخنگوی دولت

تصور کنید ایرانیان باستان که عموم آنها کشاورز بودند، با چه دقت و انگیزه‌ای، طولانی‌ترین شب سال را جشن می‌گرفتند؟ این درست‌ترین و دقیق‌ترین جشن برای «خلق امید» است. شبی که در آن خورشید دوباره به چرخه حضور طولانی مدت در آسمان وارد می‌شود. از همین رو احتمالاً ایرانیان «شب چله» که سیاه‌ترین و طولانی‌ترین شب سال بود، به جای فرورفتن در غم و تاریکی، به جای اسیر شدن در سیاهی و سرمای زمستان، به جای آنکه دچار یأس و ناامیدی از مشکلات شوند، کنار هم نشستند و با انتظار طلوع مهر در پایان «شب یلدا» جشن گرفتند.
آنها خوش خیال نبودند. به درستی می‌دانستند از همین شب، «انقلاب زمستانی» آغاز می‌شود و زمین که برکت زندگی و حیات آنها در آن بود، سردتر خواهد شد. اما درعین حال اسیر نزدیک بینی نشدند. یک قدم دورتر را هم می‌دیدند. ایرانیان می‌دانستند که هجوم سرما و تاریکی بزودی پایان می‌یابد و هر سال این روز را جشن می‌گرفتند تا فراموش نکنند سختی و مشکلات تا ابد باقی نیست.‌ ما ایرانیان «شب چله» را جشن می‌گیریم چون نویدبخش روزهایی روشن‌تر است. اگرچه حتی این روزهای روشن را همین امروز در کنار خود نبینیم. اما شب یلدا یادمان داد در اوج تاریکی‌ها روشنی امید به بهبود وضعیت را از یاد نبریم.

گردهمایی آیینی در خدمت پیوستگی اجتماعی

اسکندر مؤمنی
وزیر کشور

یلدا؛ این بلندترین شب سال در اوج سرمای زمستان، فرصتی است برای بهاری ساختن دل‌ها و گرما بخشیدن به کاشانه‌ها با برگزاری گردهمایی‌ و میهمانی. سنت حسنه صله رحم که رسم اصلی شب یلدا محسوب می‌شود، یک فرصت برای استحکام بخشیدن به روابط خویشاوندی و همراهی و همنشینی با نزدیکان و آشنایان است. در یک جامعه هر اندازه روابط اجتماعی قوی‌تر باشد، آسیب‌های اجتماعی کمتر بروز می‌یابد. چه نیکوست که ما ایرانیان با توجه به چنین مراسم و آیین‌هایی که برخاسته از فرهنگ و سنت‌های دیرینه و اصیل‌مان است، در مقابل آیین و فرهنگ‌های وارداتی که نسبت چندانی با زیست ایرانی اسلامی ما ندارند، به زندگی خود روشنایی و زیبایی افزون‌تری بخشیم. نکته مهمی که همه ما این روزها باید به آن توجه داشته باشیم، ناترازی انرژی است که در این روزهای سرد به‌وجود آمده است. خوشبختانه همراهی عموم مردم در صرفه‌جویی باعث کاهش مشکلات شده است که باید از یکایک هموطنان تشکر و قدردانی کرد. در طولانی‌ترین شب سال نیز همه با تلاش در مصرف بهینه و سنجیده انرژی به تمامی هموطنان‌مان در اقصی نقاط کشور کمک خواهیم کرد تا خاطره شیرینی از یلدای امسال به یاد همگان بماند.

یلدا؛ پیوند ایرانیت با اسلامیت

سیدرضا صالحی‌امیری
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی

تمدن ایران به‌عنوان یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان، به‌دلیل عناصر هویتی، زبانی و معرفتی، همواره یکی از گهواره‌های دل‌انگیز فرهنگ و هنر بوده و گوهرهای ارزشمند و بی‌بدیلی را در دامن خود پرورده و به جهانیان تقدیم کرده است. این سرزمین پررمزوراز با دارا بودن نمادهای فراوانی از هویت دیرینه خود، مجموعه‌ای رنگارنگ و پربار از ذخایر تمدنی را تشکیل داده که پیشینه و پشتوانه غنی فرهنگی کشورمان را برای جهانیان به نمایش گذاشته و تصویری فرهنگی از ایران را در اذهان مردم جهان ماندگار کرده است.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فرهنگ ایرانی، انعطاف‌پذیری و انطباق‌پذیری مثال‌زدنی آن است؛ فرهنگی که پس از دوران ساسانیان، زیست مسالمت‌آمیزی را با فرهنگ اسلامی آغاز کرد و از طریق هم‌افزایی فرهنگی، موجبات پایداری، بالندگی و پیشرفت تمدن بزرگ ایرانی را فراهم آورد. از این منظر، یکی از رموز ماندگاری فرهنگ ایرانی را می‌توان همگرایی و همسازی میان فرهنگ ایرانی و اسلامی دانست. سیری در تحولات تاریخی نشان می‌دهد که فرهنگ ایرانی همواره قدرت سازگاری بالایی با تحولات داشته و در طول تاریخ هیچ‌گاه حذف یا در فرهنگی دیگر هضم نشده است، بلکه به سبب غنا و اصالت بی‌نظیری که داشته در مواجهه با فرهنگ‌های دیگر آنان را به خود جذب و در خود هضم کرده است.
از این رو فرهنگ ایران به‌ویژه در دوران بعد از اسلام همواره یکی از مهم‌ترین جلوه‌های سازگاری و هم‌پذیری را از خود نشان داده و با ظرافت تمام، پرواز با دو بال ملی و مذهبی را آموخته و جلوه‌ای بی‌نظیر از‍ پیوند ایرانیت و اسلامیت و تصویری دلپذیر از وحدت، وفاق و یگانگی را به نمایش گذاشته است. ظهور عارفان و ادیبان بزرگی نظیر فردوسی، سعدی، مولانا و حافظ و اندیشمندان بی‌نظیری مانند فارابی، ابوریحان، ابن‌سینا، خواجه نصیرالدین طوسی، ملاصدرا و... همه و همه محصول این هم‌آمیزی معجزه‌آسا و هنرمندانه است. این موضوع حتی در معماری ایرانی، به‌ویژه دوران صفوی، رخ می‌نماید و در این دوران، اوج شکوه معماری ایرانی را در جریان ساخت مساجد و بناهای اسلامی شاهد هستیم. در این دوران حتی شاهد نوعی اتحاد میان حاکمیت و روحانیت هستیم که از بارزترین جلوه‌های آن شخصیت‌هایی نظیر علامه مجلسی و شیخ بهایی هستند.
از این منظر، ایرانیان همواره به همان میزان که برای آثار و میراث فرهنگی اصفهان، شیراز، یزد، همدان، کرمان، تبریز، اردبیل، جیرفت و... اهمیت قائل‌اند، برای شهرهای زیارتی و زیارتگاه‌های مذهبی نظیر مشهد، قم و... نیز احترام قائل‌اند و همان شور و شوقی را که در جریان آیین‌های مذهبی رمضان، تاسوعا، عاشورا و اربعین از خود نشان می‌دهد، در مواجهه با میراث فرهنگی ملموس و ناملموس ملی نظیر تخت‌جمشید، نقش‌جهان، بیستون، هگمتانه، نوروز و یلدا نیز از خود به نمایش می‌گذارند.
آداب و رسوم، آیین‌ها و سنت‌ها سرمایه‌های بی‌بدیلی هستند از دیرباز مایه همدلی، اتحاد و انسجام میان مردم ایران بوده و مانند نخ تسبیحی نامرئی، طیف وسیعی از ایرانیان را فارغ از زبان، قومیت و مذهب بر سر سفره مهر، تفاهم و دوستی نشانده‌اند. آیین ملی یلدا که با تلاش همکاران دلسوزم در وزارت میراث فرهنگی دو سال است در فهرست جهانی یونسکو نیز حضور یافته، به‌عنوان یکی از فراگیرترین آیین‌های ایران و یکی از دلپذیرترین جلوه‌های مهر و همدلی می‌تواند نقشی بی‌بدیل در این راستا داشته باشد، همان‌طور که نوروز در جایگاه جهانی خود فرصتی است برای بسط صلح منطقه‌ای و توسعه مناسبات همسایگی میان سیزده کشور جهان و قادر است متنوع‌ترین هویت‌ها، اقوام، زبان‌ها و تکثر‌های فرهنگی را بر سفره‌ای مشترک همنشین کند.
یلدا به‌عنوان یکی از آیین‌های ملی دیرپای ایران، دربرگیرنده مفاهیم فلسفی، ادبی و انسانی بلندی است. خانواده ایرانی قرن‌های متمادی است در شب یلدا از طریق دورهمی‌ها و همنشینی‌ها تمرین گفت‌وگو، وفاق و همبستگی می‌کند، با بازخوانی شاهنامه و تفأل به لسان‌الغیب از میراث ادبی حماسی و عرفانی سرزمینش استمداد جسته و به آن ادای احترام می‌کند و با شب‌زنده‌داری در این بلندترین شب سال، حتی در دشوارترین شرایط، امیدوارانه با خود زمزمه می‌کند که: «پایان شب سیه سپید است».
از سویی، در آیین چهارشنبه‌سوری که مژده حلول بهار را در خود مستتر دارد، از آتش استمداد می‌جوید که در فرهنگ کهن ایران نماد نور، روشنایی و محملی برای ستایش خداوند بوده است و از این رهگذر، به نوروز می‌رسد؛ نوروزی که یکی از جلوه‌گاه‌های شورانگیز هم‌نوایی و هم‌آهنگی طبیعت با آداب و آیین‌های ایرانی است؛ چیزی که در ملت‌ها و فرهنگ‌های دیگر کمتر دیده می‌شود. بدین معنا که در این فرهنگ، آغاز سال جدید که امری قراردادی است با آغاز فصل بهار که رخدادی تکوینی و طبیعی است، کاملاً منطبق و سازگار می‌باشد.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که در شرایط کنونی که یکی از مهم‌ترین دریچه‌هایی که می‌توان از طریق آن با جامعه جهانی دیالوگ برقرار کرد و تصویری صحیح و روشن از «ایران فرهنگی» را با مردم جهان به اشتراک گذاشت، شناساندن این سرمایه‌های فرهنگی به جهانیان است و این نیز میسر نیست مگر از طریق دیپلماسی فرهنگی و یکی از راهکارهای تحقق این آرمان، رونق‌بخشی به گردشگری است؛ گردشگرانی که می‌توانند در بازگشت به کشورشان هریک سفیر پیام دوستی و صلح مردم ایران به جهان باشند.
خوشبختانه در دورانی به سر می‌بریم که ایرانیان هم‌نوا با ریاست محترم جمهوری سر آن دارند که دست در دست یکدیگر حول محور وفاق گرد هم آیند، لذا ضرورت درک و پاسداشت این مشترکات فرهنگی بیش از پیش خودنمایی می‌کند و از این منظر، ضروری است که این پتانسیل‌های فرهنگی ناب را که از پیشینیان به ارث رسیده است، پاس بداریم و در جهت تقویت، گسترش و استفاده از ظرفیت‌های منحصربه‌فردی که در آن نهفته است کوششی بیش از پیش داشته باشیم.

نماد پیوند خانواده‌ها با ارزش‌های دیرین

زهرا بهروزآذر
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده

شب یلدا، نماد پیونــد عمیـــق خانواده‌هــا و ارزش‌های دیرین ما ایرانیان در طول تاریخ است. این شب، فرصتی برای جمع شدن گرد یکدیگر، گرامیداشت پیوندهای خانوادگی، انتقال سنت‌های کهن به نسل‌های آینده و یک شیوه بسیار مؤثر در گفت‌وگوی بین‌ نسلی است. به عنوان معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، از همه ایرانیان می‌خواهم که یلدا را با تمام خوشی‌ها و زیبایی‌هایش، به فرصتی برای یادآوری اهمیت ارتباط عاطفی میان اعضای خانواده تبدیل کنند و گرامی بدارند؛ چرا که این شب نمادین و خاطره‌انگیز، دورهمی‌هایی را رقم می‌زند که در آن می‌توانیم با هم‌صحبتی و بازگویی خاطرات، عشق و محبت را تقویت کنیم، به هم‌ نزدیک شویم و برای نسل آینده خاطراتی خوش و به یاد ماندنی بسازیم همانطور که پیشینیان برای ما
ساختند.
با مهر
یلدا مبارک

یلدا بارقه‌های امید و نور را در ما زنده می کند

حسین جابری انصاری
مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران

در سالی که گذشت رویدادهای مهمی را از سر گذراندیم. برخی از این رویدادها تلخ بودند و برخی دیگر هم پیامدهای درازمدتی برای ما خواهند داشت. در این شرایط هیچ رویدادی بهتر از فرا رسیدن یلدا نمی‌تواند بارقه‌های امید و نور را در ما تازه کند. یلدا بار دیگر ما ایرانیان را کنار هم قرار می‌دهد و پیوندها، خویشاوندی‌ها و نزدیکی‌های ما را با هم تازه می‌کند. فرا رسیدن یلدا از پس چرخش زمین و گذشت روزها گویی دعوتی است برای ما ایرانیان که به ریشه‌های خود فکر کنیم، ارتباطمان را با ریشه‌های تاریخی خود تازه کنیم، لختی کنار هم بنشینیم، به هم گوش دهیم و از هر دری سخن بگوییم. دور هم نشستن و از هر دری سخن گفتن، محاسن بسیار دارد. کمتر ملتی را می‌توان سراغ گرفت که همچون ما ایرانیان سخن گفتن آنان چنین شاعرانه و هنرمندانه باشد. هر صحبت و هر سخن ما، در بردارنده چندین تصویر و چندین اشارت است. از این دریچه اگر به یلدا نگاه کنیم، یلدا هم اشارتی است به امید و هم روزنه‌ای است به فردای پر مِهر. مگر فردای یلدا به معنای بلندترشدن و تابیدن بیشتر و بیشتر خورشید در ما نیست؟ یلدا به ما می‌گوید فردا روز دیگری است، اما روشن‌تر و گرم تر. این آیین دیرین و تاریخی ما بر بهبود و بهتر شدن همه چیز در زمین گواهی می‌دهد. و چه جایی و چه موقعی بهتر از شب یلدا، که در کنار دشواری‌ها، فرارسیدن روزی روشن را پیش چشم داشته باشیم. با آرزوی روزگاری بهتر و سرافرازی افزون‌تر برای همه ایرانیان در هر کجای جهان، سخن را با کلامی از سعدی به پایان می‌برم:

هنوز با همه دردم امید درمان‌ است
که آخری بُوَد آخر شبان یلدا را

کشاورزی، پشت جشن دیرین ایرانیان

غلامرضا نوری قزلجه
وزیر جهاد کشاورزی

شب یلدا، بلندترین شب سال، فرصتی است برای جشن گرفتن وحدت، مهرورزی و ارزش‌های انسانی در خانواده‌ها. در این شب که ایرانیان در کنار یکدیگر به تبادل خاطرات و امیدها می‌پردازند، یادآوری می‌شود که کشاورزی ایران در پشت این جشن دیرینه قرار دارد.  
کشاورزان زحمتکش کشور، با تلاشی بی‌وقفه و مسئولیت‌پذیرانه، محصولاتی را که بر سفره‌های شب یلدا قرار می‌گیرند، تولید می‌کنند. انار، هندوانه، خرما، پسته، فندق و دیگر خشکبارها و خوراکی‌های محلی که نماد خوشبختی و برکت هستند، نه تنها نمایانگر تنوع محصولات بخش کشاورزی، بلکه نشان‌دهنده تعهد کشاورزان ما به تأمین امنیت غذایی، رفاه اجتماعی و شادکامی ملت عزیز ایران است.
در وزارت جهاد کشاورزی، ما همواره تلاش می‌کنیم با پشتیبانی از کشاورزان و ایجاد زیرساخت‌های لازم، به توسعه کشاورزی پایدار و بهبود تولیدات داخلی بپردازیم. شب یلدا، زمانی است برای قدردانی از این زحمات و تأکید بر اهمیت کشاورزی در پیشرفت کشور. از این رو، این شب را به تمامی کشاورزان و تولیدکنندگان عزیز که با دسترنج خود سفره‌های ما را رنگین می‌کنند، تبریک می‌گویم و آرزوی موفقیت‌های بیشتر در راستای تحقق کشاورزی پایدار و متوازن برای آینده‌ای روشن‌تر دارم.
امیدوارم که شب یلدای امسال، پر از شادی، امید و همبستگی و یادآور تلاش‌های بی‌وقفه کشاورزان ایرانی در راستای آبادانی و سربلندی کشور عزیزمان ایران باشد.

گرمای شب چله را در کنار هم نگه داریم

عباس علی آبادی
وزیر نیرو

مردم عزیز و نجیب ایران
یلدا، نماد همدلی و صمیمیت خانواده‌های ایرانی در بلندترین شب سال، فرصتی است برای گردهم آمدن و پاسداشت سنت‌های کهن ایران اسلامی. امسال، در حالی که سرمای هوا به دلیل ورود و استقرار سامانه های پرفشار جوی در اکثر نقاط کشور شدت گرفته است، اهمیت مدیریت مصرف انرژی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
در چنین شرایطی مصرف بهینه گاز و برق، به ویژه در شب یلدا که گرما و روشنایی خانه‌هایمان به عشق و صمیمیت می‌درخشد، می‌تواند نقش بزرگی در پایداری شبکه انرژی کشور و کاهش آلاینده های جوی ایفا کند.
کاهش تنها دو درجه‌ای دمای سیستم‌های گرمایشی و خاموش کردن لوازم برقی غیرضروری، کمک شایانی به افزایش سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها و استمرار فعالیت آنها خواهد داشت.
از همه شما دعوت می‌کنم در این سنت ارزشمند با همراهی در پویش دو درجه کمتر، گرمای شب چله را در کنار هم نگه داریم و آینده‌ای روشن‌تر برای خود و فرزندانمان رقم بزنیم. دو درجه کمتر مصرف کنیم تا همه ایران روشن بماند.
یلدایتان گرم و روشن

فردایی روشن و آباد خواهیم  داشت

فرزانه صادق  مالواجرد
وزیر راه و شهرسازی

شب یلدا نمادی از غلبه روشنی بر تاریکی و سنت برگزاری مراسم این شب، بهانه‌ای برای افزایش دوستی و مهربانی، صداقت و مهرورزی و تحکیم بنیان خانواده است.
ضمن تبریک فرا رسیدن «یلدا» و آرزوی فردایی روشن و آباد برای ایران و ایرانی، این بهانه ارزشمند را مغتنم شمرده و از همکارانم در حوزه‌های مختلف که خدمت بی‌دریغشان زمان نمی‌شناسد و از چله‌ها و شب‌های بلند پاییز و زمستان تا روزهای گرم تابستان و در هیاهوی مهربانی و گل‌فشانی بهار در جاده‌ها، دریاها و آسمان ردای خدمت پوشیده و بی‌منت، در هر کسوت، گره‌گشای مشکلات هموطنان عزیزمان هستند، قدردانی می‌کنم.
راهداران عزیز، کارکنان خدوم راه‌آهن و بنادر و دریانوردی، رانندگان پرتلاش و شرکت‌های حمل‌و‌نقل عمومی و همکاران فعال در صنعت هوانوردی و سایر همکاران مرتبط در تلاشند تا همه ایرانیان در آرامش، لحظاتشان را به گرمی در این یلدای سرد سپری
کنند.
زندگی‌تان پربرکت و یلدای‌تان خاطره‌انگیز باد.

تقارن مبارک زاینده‌های ایران

سید حمید پورمحمدی
معاون رئیس جهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود. با به پایان رسیدن پاییز، شب یلدا و روز مادر تقارن مبارکی پیدا کرده است این تقارن را به فال نیک می‌گیریم. در فرهنگ ایرانی سترگ‌ترین شب را یلدا می‌گویند. در همین فرهنگ یلدا از ترکیب دو واژه «یل» و «دا» شکل گرفته است. «یل» در فرهنگ فارسی به معنای قوی و سترگ است، حال زیبا‌تر آنکه «دا» نیز به معنای مادر است. به این ترتیب یلدا به معنای مادر قوی و توانمند است که می‌تواند فرزند قوی آفرینش کند. «یلدا» و «مادر» هر دو زاینده‌اند. نتیجه عمر شب یلدا زایش نور و خورشید است و حاصل عمر زن ایرانی، فرزند رشید ایرانی است. هر دو امید را نوید می‌دهند آن یکی نور امید و روشنایی و دیگری امید، استمرار زندگی.
همه شب‌های غم آبستن روز طرب است
یوسف روز به چاه شب یلدا بیند

چراغ راه برای عبور از سختی‌ها

عبدالناصر همتی
وزیر امور اقتصادی و دارایی

هم‌وطنان عزیز و فعالان اقتصادی گرانقدر
یلدا، شب پیوند دل‌ها و زنده نگه‌ داشتن سنت‌های دیرینه ایران‌زمین، فرصتی است برای مرور ارزش‌های مشترکمان؛ همان ارزش‌هایی که استواری خانواده، تلاش بی‌وقفه و امید به آینده‌ای روشن را برای این سرزمین معنا می‌بخشند. فعالان اقتصادی، شما که در مسیر رشد و توسعه اقتصادی کشور نقش‌آفرین هستید، بیش از هر زمان دیگر، روحیه خلاقیت و ایستادگی‌تان را در این شب طولانی و امیدآفرین پاس می‌دارم. امیدوارم این شب نمادین، چراغ راه همه ما برای عبور از چالش‌ها، سختی‌ها و ساختن فردایی بهتر باشد.
به امید آنکه همبستگی و تلاش جمعی، همراه با بهره‌گیری از دانش و ظرفیت‌های ملی، بتواند زمینه‌ساز آینده‌ای سرشار از رونق اقتصادی و رفاه اجتماعی شود.
آرزومندم در کنار خانواده‌هایتان شبی سرشار از مهر، خاطرات شیرین و امید به فردایی روشن داشته باشید.
یلدایتان مبارک.

یلدا نمادی از «با هم بودن»

احمد میدری
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

هر یک از آیین‌های ایرانی و اسلامی دارای وجوه مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. هر چند بسیاری از این آیین‌ها به طور طبیعی در بستر زمان دستخوش تغییراتی شده‌اند اما بسیاری از آنها همچنان جوهره و پیام اصلی خودشان را حفظ کرده‌اند. فرارسیدن شب یلدا برای ایرانیان نمادی از پاسداشت فرهنگ همنشینی و گفت‌وگو در نهاد خانواده است. اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند تقویت این فرهنگ هستیم. یلدا نمادی از «با هم بودن» است. ایرانیان در هم‌نشینی «شب چله» با هر سلیقه و سبک زندگی، با پاسداشت آیین یلدا وفاق فرهنگی‌شان را تحکیم می‌کنند. این کنش فرهنگی می‌تواند مبنای تقویت فرهنگ گفت‌وگو در سطح خانواده و جامعه باشد. به شرط آنکه بدانیم جامعه ما در عین کثرت و تفاوت سلایق، در بستر فهم مشترک و با هم بودن است که می‌تواند مسائل عمده‌اش را با توافق و همگرایی حل و فصل کند.

پاسداری از سرمایه‌های فرهنگی؛ اساس توسعه اقتصادی

عبدالکریم حسین زاده
معاون توسعه روستایی رئیس جمهوری

آیین یلدا مانند اکثر آیین‌های سالانه ایرانیان مؤید دیرینگی، دقت و کارآیی دو عنصر بسیار اساسی در دل تاریخ این سرزمین است. از یک سو در قبال این دست آیین‌ها با دقتی کم نظیر از علم روزگاران باستان مواجه هستیم. از سوی دیگر آیین‌هایی مانند یلدا دارای وجه فرهنگی و کارکرد روانی-اجتماعی برای جامعه است. افسانه‌ها، اساطیر، کنش‌های جمعی و مجموع رفتار عمومی که در چنین رویدادی بروز می‌کند نشانگر جامعه‌ای است که فراتر از نیازهای مادی خود، معنای زندگی و انگیزش فردی و اجتماعی خود را از مفاهیمی پیچیده‌تر و با معانی عمیق‌تر دریافت می‌کند. این دو عنصر اساسی در عمده آیین‌های این سرزمین نهایتاً تأثیر خود را در زندگی و معیشت ایرانیان نیز به اشکال مختلفی نشان می‌دهند؛ ایجاد انگیزه‌های عمومی برای فعالیت‌های اقتصادی، انتظام بخشی به عرصه زندگی عمومی، تقویت رضایت در جامعه، تحکیم همکاری‌های بین‌فردی و بین گروهی و نظایر دیگری از این دست تأثیرات، ماحصل این آیین‌ها برای حوزه مادی و معیشتی جامعه بوده است و این پرسش را ایجاد می‌کند که دقت و اشراف علمی در کنار کنش فرهنگی و معنایی چنین آیین‌هایی محصول چیست؟ به عبارتی کدام جامعه با چه خصوصیات و جنبه‌هایی می‌تواند مرزهای علم و فرهنگ را بگشاید و مهم‌تر اینکه آن را در بستر یک کنش جمعی به بخشی از زیست اجتماعی خود تبدیل کند؛ آنچنان که بعد از 2هزار و 500 سال همچنان دارای کارکرد، جذابیت، هویت و معنا باشد؟ این آن چیزی است که امروزه باید در قبال میراث‌هایی چون شب چله به آن اندیشید.
بخش مهمی از ریشه آنچه ما برای توسعه در پی آن هستیم را باید در همین دست مناسبات و سازکارها و تأمل در باب ذات آنها جست. به عبارتی مناسبات عمومی به گونه‌ای تنظیم می‌شود که اولاً امکان مشارکت و همکاری همه بخش‌های جامعه تا جای ممکن فراهم گردد و ثانیاً هر بخش بنا به استعداد و ظرفیتی که دارد، در جای خود و به صورت مناسب عمل کند. از همه اینها مهم‌تر، تمام اجزای سیستم اجتماعی از ماحصل و نتیجه این همکاری به فراخور نقش خود در منفعت آن شریک باشند.
با این وجود، امروز مسأله ما این است که سرمایه‌های فرهنگی و داشته‌های تاریخی‌مان بخوبی صیانت نمی‌شوند و ما اکنون رقابتی را با دیگر کشورهای منطقه مشاهده می‌کنیم که درحال ثبت این سرمایه‌های ما به نام خود هستند. آیین‌هایی مانند نوروز، سازها و دیگر اشکال فرهنگی که بیانگر تاریخ، هویت و قدمت ملت و تمدن ماست، امروز یکی یکی درحال ثبت جهانی به نام کشورهای دیگر است.
بخشی از علل این اتفاق ناشی از غفلت ما و بی‌توجهی نسبت به داشته‌های فرهنگی و تاریخی‌مان است و بخشی دیگر ناشی از کاهش سرمایه‌های مادی. واقعیت این است، همچنان که در همه تاریخ بود، تا زمانی که یک ملت قدرت و قوت اقتصادی و مالی و صنعتی نداشته باشد، نه می‌تواند مولد سویه‌های تازه فرهنگی باشد و نه از جایگاه فرهنگی و تاریخی و تمدنی خود صیانت کند. ما برای حفظ فرهنگ و تداوم آن برای آیندگان، به انباشت سرمایه و زایندگی اقتصادی هم نیاز داریم؛ چراکه زایندگی اقتصادی و زایش فرهنگی لازم و ملزوم یکدیگرند.
تاریخ ایران بارها از این دست زایشگری‌ها را تجربه کرده و بارها نیز روی اضمحلال و افول به خود دیده است. با این پیشینه وقتی به ایران امروز می‌رسیم می‌توان گفت که بخشی از راه توسعه آینده ما در بازخوانی همین دست آیین‌های کاربردی و پرمحتوا مانند یلداست.

یلدای ارتباطی، همیشه در دسترس

سید‌ستار هاشمی
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات

پاییز نه چندان طلایی و درخشان این روزها می‌رود که با مناسبت‌هایی شورانگیز و خاطره‌ساز به پایان برسد. پیش از همه، آخر هفته‌مان به جشن زیبای یلدا ختم می‌شود تا قراری صمیمانه در محفل امن خانه و در کنار عزیزان خانواده‌مان بسازیم و در روزهای بعد، میلاد دردانه پیامبر اکرم(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س) و بزرگداشت مقام زنان و مادران، و پس از آن نیز، میلاد پیامبری دیگر، حضرت عیسی مسیح(ع) که منادی محبت و معرفت بود، کام‌مان را شیرین می‌کند. هرقدر که در جهان پرفاصله این زمانه از دوری و دلتنگی و کم‌مهری و فراموشی، گفته شود اما همچنان بهم‌وابستگی ارتباطی، ویژگی کانونی جوامع امروزی است. اگرکه افراد بشر در برقراری روابط میان‌فردی یا گروهی دچار برخی کاستی‌ها و اشکالات شده‌اند اما ماهیت سیستم‌های ارتباطی نوین، با سرعت و گستره خیره‌کننده‌شان، چشم‌اندازهای وسیعی فراهم آورده که در هیچ زمانی، چنین در دسترس نبوده‌اند.
ارتباط در عصر جامعه شبکه‌ای، امکان تماشای همزمان رویدادهای یکسان، مبادله اشکال متنوع و متعدد اطلاعات، دسترسی به مجموعه کاملی از آموزش‌های رسمی و غیررسمی و ده‌ها فرصت تعالی فنی و کارآفرینی و مهارت‌سازی و اشتغالزایی می‌آفریند.
به یمن برساخته‌های جهان جدید، سفره‌های رنگین یلدا را هم می‌توان ورای شهرها و مرزها پهن کرد و از دریچه دوربین گوشی‌های تلفن همراه و رایانه‌های هوشمند، عزیزان دورمانده را به نزدیکی فراخواند، دیدارها را تازه کرد و مزه دوستی‌ها را چشید.
پیام یلدای عصر فناوری‌های ارتباطی نوین، شاید همین باشد که زندگی همچنان لبریز از همراهی لحظه‌های نامتعارف و گاه متضاد است. بسان یلدای بلند که تاریکی و امید به روشنایی‌اش پهلو به پهلوی هم هستند، در مسیرهای ارتباطی نوین، جبر جغرافیا گزینه‌ای قابل چشم‌پوشی است. فاصله‌ها فراموشی نمی‌آورند و نزدیکی در عین دوری، نه رؤیای در دوردست، که حقیقتی در دسترس است.
به امید روزهای روشن تر...

نمادی از ضرورت حفظ فرهنگ‌ها و میراث باستانی در عصر فناوری

 حسین افشین
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس ‌جمهوری

زندگی این روزهای ما تحت تأثیر رشد فزاینده فناوری نسبت به چند نسل قبل تغییرات بسیاری پیدا کرده است. اما امروز به لطف توسعه فناوری شاهد تحول شگرف در تمام ابعاد زندگی بشر هستیم. در این میان توسعه هوش مصنوعی خود انقلاب نوینی در زمینه توسعه فناوری بود که به یکباره تمام معادلات را تغییر داد. واقعیت این است که فناوری نحوه تعاملات اجتماعی ما را نیز تحت تأثیر قرار داده است؛ حتی برای تنهایی انسان‌ها هم گزینه پیشنهادی بات‌های گفت‌وگو را ارائه کرده است.
با این وجود ذات پراحساس تعاملگر بشر هنوز هم بخش مهمی از نیازهای روحی‌اش را در موقعیتی به دور از فناوری جست‌وجو می‌کند؛ آنجا که باز هم به دنبال یافتن مأمن امنی برای برقراری ارتباط با دیگران است.
 زندگی این روزهای ما تحت تأثیر رشد فزاینده فناوری نسبت به چند نسل قبل تغییرات عمیق و گسترده‌ای پیدا کرده است؛ تغییراتی که بسیاری از آنها ممکن است در تصور و پیش‌بینی انسان‌ها قرار نمی‌گرفت. شاید تا همین 100 سال گذشته اگر کسی پیش‌بینی می‌کرد که روزی خواهد رسید که دستگاهی تولید شود که بتواند همانند مغز انسان مسائل را بررسی کرده و تحلیلی دقیق در مورد آنها ارائه دهد، بدون شک بسیاری از افراد او را دیوانه می‌خواندند. اما امروز، به لطف توسعه فناوری، شاهد تحول شگرفی در تمام ابعاد زندگی بشر هستیم؛ تغییراتی که نه‌تنها نحوه زیستن ما، بلکه بنیان‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع را تحت تأثیر قرار داده است. کار و اشتغال، آموزش و یادگیری، حمل و نقل، محیط ‌زیست و انرژی، اقتصاد و تجارت و از همه مهمتر، سلامت و دانش پزشکی، همگی به مدد فناوری‌های نوین و تحولات دیجیتال معنای جدیدی پیدا کرده‌اند. این تحول باعث شده است که سرعت رشد و پیشرفت بشر در بسیاری از زمینه‌ها به شکل چشمگیری افزایش یابد. یکی از این تحولات چشمگیر، توسعه هوش مصنوعی است که خود به انقلاب نوینی در زمینه توسعه فناوری تبدیل شده است. هوش مصنوعی، بویژه در دهه‌های اخیر، توانسته است تمامی معادلات قبلی را تغییر دهد و شیوه‌های جدیدی از تصمیم‌گیری، تحلیل داده‌ها و تعاملات انسانی را معرفی کند.
واقعیت این است که فناوری تنها بر جنبه‌های فنی و علمی زندگی ما تأثیر نگذاشته است، بلکه نحوه تعاملات اجتماعی و حتی روابط انسانی را نیز دگرگون کرده است. با این وجود، ذات پراحساس انسان و نیازهای عاطفی و روحی او همچنان در یک نقطه ثابت باقی مانده است؛ به‌عبارت دیگر، با وجود تمامی پیشرفت‌های فناوری، هنوز هم بخش مهمی از نیازهای روحی بشر در تعاملات انسانی و موقعیت‌هایی به دور از فناوری جست‌وجو می‌شود. انسان‌ها در جست‌وجوی تجربه‌هایی هستند که تنها در دنیای واقعی و در موقعیت‌هایی خارج از فضای دیجیتال قابل لمس است؛ مأمن امنی برای برقراری ارتباطات عمیق‌تر و حقیقی‌تر که فناوری نمی‌تواند جایگزین آن شود.
اینجاست که اهمیت حفظ فرهنگ‌ها و سنت‌های اصیل و باستانی بیش از پیش نمایان می‌شود. در کشور ما، شب یلدا به‌عنوان یکی از جشن‌های کهن ایرانی، نمادی از ارتباط انسانی، تداوم سنت‌ها و اهمیت پیوندهای اجتماعی است. این شب بلند یادآور این اصل است که هنوز هم نیاز داریم به‌دنبال لحظاتی بدون واسطه‌های دیجیتال باشیم؛ لحظاتی که در آن، ارتباطات واقعی، محبت‌های بی‌قید و شرط و تجربه‌های مشترک، مهمتر از هر فناوری یا دستاورد دیجیتالی است.

زمانی برای تقویت همبستگی‌ها

محمدرضا فرزین
رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

مردم عزیز ایران عزیز، فعالان محترم و تلاشگر محترم
سلام
با فرا رسیدن شب یلدا، این سنت دیرینه و ارزشمند ایرانی، فرصت را غنیمت شمرده تا این مناسبت پرخیر و برکت سنتی را خدمت شما تبریک و تهنیت عرض نمایم. شب یلدا، زمانی برای تأمل، تقویت همبستگی‌ها و تجدید دوستی‌هاست. به همین مناسبت، از تمام همراهی‌ها و تلاش‌های بی‌وقفه و ارزشمند تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی و تجاری در راستای تحقق اهداف عالی کشور سپاسگزارم.
امیدوارم این شب پر از شادی، سلامتی و برکت برای  تقویت همبستگی‌ها شما و خانواده‌های محترمتان باشد و سالی سرشار از موفقیت و پیشرفت در پیش رو داشته باشید.

تماشاگران صبح و روشنایی

علی متقیان
مدیرعامل مؤسسه فرهنگی‌ مطبوعاتی ایران

ما ایرانیان همواره پاسدار سنن و آیین‌های تاریخی و مذهبی خود بوده‌ایم. اگر چه گرد فراموشی روی برخی از این آیین‌ها نشسته، اما بسیاری از آنها همچنان زنده‌اند.
ٌزنده‌اند چون با آنها زندگی کرده‌ایم. هویت بخش ما شده‌اند و البته که کارکرد خود را نیز حفظ کرده‌اند ولو با تغییراتی.  یلدا یکی از برجسته‌ترین و ماندگار‌ترین آیین‌هاست که همچنان در میان سختی‌ها و شادی‌ها و در گذر تجربه‌های تلخ و شیرین، خانواده‌های ایرانی را دور هم جمع می‌کند.
بهانه طولانی‌تر شدن لحظه‌ای یک شب در سال است اما همین یک لحظه کفایت می‌کند تا هر منطقه‌ای از ایران اسلامی به فراخور رسوم و سنن محلی خود، پاسداشت ارزش‌های کهن و بومی را به جشن بنشینند و از پس قصه و خاطره گویی‌های شبانه، صبح و روشنایی را تماشاگر باشند. چله‌نشینی هموطنانم مبارکشان باد.