علیرضا حجتی
روزنامه‌نگار

بازیگری که در حال حاضر بیشترین بهره را از اتفاقات شام برده، رژیم صهیونیستی  است. رژیم تل آویو، طی 2 روز گذشته از چند جهت به سوریه حمله‌ور شده، از سمت بلندی‌های جولان به پیشروی در خاک سوریه ادامه داده و خاک بیشتری از این کشور را تصرف کرده است. بهانه  این رژیم  برای تجاوز به خاک سوریه تهدیدزدایی از مرزها و ایجاد منطقه حائل میان سوریه و سرزمین‌های اشغالی است.از طرف دیگر، رژیم صهیونیستی با حملات گسترده هوایی در حال انهدام کامل تمامی زیرساخت‌های استراتژیک نظامی سوریه است. دیدبان حقوق بشر سوریه می‌گوید که ارتش رژیم صهیونیستی مهم‌ترین تأسیسات نظامی در سوریه را در حملات هوایی خود نابود کرده است. طبق این گزارش، رژیم صهیونیستی در ۴۸ ساعت گذشته حدود ۳۰۰ حمله هوایی به خاک سوریه انجام داده و هدف آن از بین بردن تجهیزات نظامی دولت سابق این کشور بوده است.این سازمان که در انگلیس مستقر است، در گزارشی خبر داد: «تل آویو مهم‌ترین پایگاه‌های نظامی سوریه از جمله فرودگاه‌ها و انبارها، اسکادران‌های هواپیما، رادارها، ایستگاه‌های سیگنال نظامی و بسیاری از انبارهای تسلیحات و مهمات را در مکان‌های مختلف از بین برده است». اسرائیل در نزدیکی شهر بندری لاذقیه یک تأسیسات پدافند هوایی را هدف قرار داده و به کشتی‌های نیروی دریایی سوریه و همچنین انبارهای نظامی آسیب رسانده است. در دمشق نیز تأسیسات نظامی، مراکز تحقیقاتی و مراکز اداره جنگ الکترونیک هدف قرار گرفته است.خبرگزاری فرانسه هم گزارش داده است: رژیم صهیونیستی «مرکز تحقیقات علمی» سوریه وابسته به وزارت دفاع این کشور در دمشق را کاملاً تخریب کرده است. منابع نظامی همچنین می‌گویند شامگاه دوشنبه تعداد زیادی شناور نیروی دریایی ارتش سوریه که به موشک‌های دریا به دریا مجهز بودند، در حملات قایق‌های موشکی نیروی دریایی رژیم صهیونیستی به خلیج منه البیضاء و بندر لاذقیه در سواحل سوریه منهدم شدند.

اسرائیل از سوریه چه می‌خواهد؟
از دهه‌ها قبل، هر اقدامی در خاورمیانه که باعث دستکاری ژئوپلیتیکی، تجزیه طلبی یا بی‌ثبات‌سازی در محیط پیرامونی اسرائیل شده است، یک سر آن به رژیم اسرائیل و طراحی‌های منطقه‌ای آن برمی‌گردد. چه اینکه یکی از ستون‌های استراتژی «اتحاد پیرامونی» دیوید بن گوریون (Alliance of the periphery) صدور بحران به خارج از مرزهای رژیم صهیونیستی بوده است.
 بر این اساس به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها ترکیبی از چند هدف را در سوریه پسااسد دنبال می‌کنند. هدف اول وارد فاز اجرایی شده است که نابودی تأسیسات نظامی سوریه و پیشروی زمینی در جولان اشغالی و توسعه ارضی در این منطقه است. بر این اساس بنیامین نتانیاهو اعلام کرده بلندی‌های جولان برای همیشه بخشی جدایی‌ناپذیر از اسرائیل باقی خواهد ماند. او می‌گوید: امروز همه به اهمیت بسیار زیاد تسلط ما بر بلندی‌های جولان پی برده‌اند. بلندی‌های جولان برای همیشه بخشی جدایی‌ناپذیر از اسرائیل باقی خواهد ماند. به نیروهای‌مان دستور دادیم تا کنترل قله جبل‌الشیخ سوریه و منطقه حائل را به دست بگیرند. رژیم صهیونیستی روز یکشنبه تنها چند ساعت پس از کنترل مخالفان مسلح بر قدرت در سوریه، نفوذ خود در اراضی سوریه را اعلام کرد. نتانیاهو همچنین فروپاشی توافق «انفصال» سوریه و رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۷۴ در منطقه جولان را اعلام کرد. نتانیاهو در جریان بازدید از کوه بنتال در مرز رژیم اسرائیل با سوریه در جولان گفت: اجازه نمی‌دهیم هیچ نیروی متخاصمی در مرزهای ما مستقر شود. تحولات سوریه را به دقت رصد خواهیم کرد و برای حفاظت از مرزها و تأمین امنیت خود هر کاری لازم باشد انجام خواهیم داد. نخست‌وزیر  رژیم صهیونیستی  گفت: «این منطقه برای نزدیک به ۵۰ سال توسط یک منطقه حائل که در سال ۱۹۷۴ مورد توافق قرار گرفت، تحت کنترل بوده است. این توافق شکست خورده است چر‌ا که سربازان سوری مواضع خود را رها کرده‌اند.»
منطقه مهم جبل‌الشیخ یا کوه‌های حرمون که توسط  تل آویو در چند روز اخیر اشغال شده، در سه ضلعی بین سوریه، لبنان و                    اسرائیل قرار دارد و این منطقه را به طور کامل در تیررس صهیونیست‌ها قرار خواهد داد.
رادیوی ارتش اسرائیل اعلام کرد: کابینه تصمیم گرفت منطقه مرزی جبل‌الشیخ سوریه در مجاورت ارتفاعات جولان را پس از عقب‌نشینی سربازهای ارتش سوریه اشغال کرده و در آن منطقه حائلی ایجاد کند. این رسانه عبری در ادامه نیز مدعی شد که «ارتش اسرائیل نیروی اجرایی منطقه خواهد بود.» رژیم صهیونیستی در جریان جنگ ۶ روزه در سال ۱۹۶۷ بخشی از ارتفاعات جولان سوریه را اشغال کرد و در پی امضای توافق انفصال میان ۲ طرف در سال ۱۹۷۴، یک منطقه حائل عاری از سلاح تحت کنترل سازمان ملل تعیین شد.
سوریه در سال‌های 1948، 1967 و 1973 سه مرتبه با اسرائیل جنگید. در زمان حافظ اسد، سوریه همراه با مصر در جنگ اکتبر 1973 علیه اسرائیل شرکت کرد و بخشی از سرزمین‌های اشغالی در بلندی‌های جولان را آزاد کرد. در سال 1974، سوریه و اسرائیل یک توافقنامه آتش‌بس را امضا کردند که بر اساس آن یک منطقه غیرنظامی بین سرزمین‌های اشغالی و تحت کنترل اسرائیل ایجاد شد.  کارشناسان معتقدند در حال حاضر با وجود خلأ قدرتی که در سوریه پیش آمده حملات اسرائیل به سوریه ادامه خواهد یافت. تل آویو در کوتاه مدت تصرف بیشتر جولان و ایجاد منطقه حائل را پیگیری خواهد کرد. گفته می‌شود با وجود این، احتمال دارد که رژیم صهیونیستی در آینده به همین نقطه اکتفا نکرده و به موقعیت قبلی‌ خود بازنگردد.

سیاست «زمین سوخته» در شام
«شارل ابی نادر» تحلیلگر امور امنیتی و نظامی عرب معتقد است: نیروهای اسرائیلی بدون هیچ مقاومتی به داخل خاک سوریه پیشروی کردند و بعید است که نیروهای اسرائیلی در حال نفوذ به حومه دمشق به سمت لبنان متمایل شوند. ابی نادر افزود: هدف از پیشروی اسرائیل در حومه دمشق ممکن است جدا کردن مناطق بویژه بین لبنان و سوریه باشد. وی تصریح کرد: تهاجم اسرائیل به سمت دمشق بدون شک اهداف سیاسی زیادی دارد و این درحالی است که نتانیاهو درباره خاورمیانه جدید صحبت کرد.
«فراس یاغی» تحلیلگر سیاسی و کارشناس مسائل مرتبط با رژیم صهیونیستی نیز در گفت‌وگو با المی ادین درباره دلایل پیشروی این رژیم در خاک سوریه اعلام کرد: هدف اسرائیل از پیشروی در حومه دمشق ممکن است منزوی کردن دره بقاع لبنان از جنوب آن باشد. فراس یاغی افزود: به نظر می‌رسد که تل آویو می‌خواهد سوریه را تجزیه کند. رژیم اشغالگر خواهان آشتی در سوریه نیست و از تحولات جاری برای تجزیه این کشور سوء‌استفاده می‌کند.
وی ادامه داد: به طور کلی اسرائیل در حال اجرای طرح امریکا برای تغییر خاورمیانه است. فراس یاغی همچنین تأکید کرد: هدف از پیشروی اسرائیل ممکن است فشار بر سوریه برای چشم پوشی از بلندی‌های جولان باشد و این همان چیزی است که ترامپ می‌خواهد.
هدف بعدی تل‌آویو، تشدید اختلافات داخلی با استفاده از محرک‌های قومی و مذهبی در سوریه بویژه جریان معارضه و کردها و در نهایت تجزیه سوریه است. وزیر خارجه رژیم که در مراسم معارفه خود از اتحاد تل آویو با کردها سخن گفت، در تازه‌ترین تحرک خود از گروه «نیروهای سوریه دموکراتیک» (قسد) مستقر در شمال و شرق سوریه در مقابل حملات معارضان مسلح و نیز طایفه دروزی‌های ساکن در مناطق شرقی و جنوبی این کشور حمایت کرده است. «گیدعون ساعر» گفت: کردهای موجود در سوریه، وزنه ثبات در این کشور هستند.

نگرانی اعراب از توسعه طلبی اسرائیل
تجاوز اسرائیل به خاک سوریه باعث شده کشورهای منطقه با نگرانی آن را دنبال کنند و بیم آن را داشته باشند که بحران در سوریه و سیاست «زمین سوخته» اسرائیل در شام دومینووار به تمامی منطقه سرایت کند. دولت‌های عربی تصرف منطقه حائل غیرنظامی در بلندی‌های جولان سوریه توسط نیروهای اسرائیلی را بشدت محکوم کرده‌اند.
وزارت خارجه مصر این اقدام را «اشغال اراضی سوریه و نقض آشکار توافقنامه سال 1974» توصیف کرد که این توافقنامه منجر به خروج اسرائیل از برخی مناطق سوریه شده بود. مصر گفت که اقدام اسرائیل نقض قوانین بین‌المللی و نقض تمامیت ارضی سوریه است. قاهره از شورای امنیت  سازمان ملل متحد و قدرت‌های جهانی خواست تا مسئولیت‌های خود را بر عهده بگیرند و در برابر حمله اسرائیل به سوریه «موضعی قاطع» اتخاذ کنند.
 عربستان سعودی هم اعلام کرد: «حملات رژیم اشغالگر اسرائیل از جمله تصرف منطقه حائل در بلندی‌های جولان اشغالی و هدف قرار دادن خاک سوریه، تأییدی بر تداوم نقض حقوق بین‌الملل توسط اسرائیل است که قصد دارد به امنیت، ثبات و تمامیت ارضی سوریه تعرض کند.»
 ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن هم در سخنانی تأکید کرد: «تجاوز اسرائیل به سوریه و اشغال این سرزمین، نقض قوانین بین‌المللی، تشدید غیرقابل قبول تنش‌ها و تعرض به حاکمیت یک کشور عربی است».