مناسب سازی فقط فیزیکی نیست
حضور اجتماعی در شهر حق طبیعی همه شهروندان است اما گاهی موانع تبعیضآمیز در شهرها، شهروندانی را از حضور اجتماعی دور نگه میدارد. مانعهایی که در شهرها وجود دارد، فضا را برای افراد کمتوان ناامن میکند و باعث عدم دسترسی افراد دارای معلولیت به محیطهای اجتماعی میشود. در واقع فرصتهای مشارکت اجتماعی در صحنههای مختلف زندگی اعم از فرصتهای آموزشی، اقتصادی و فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی برای این افراد از بین میرود.
شهرهای جدید مناسب نیست
این موضوع، تنها محدود به فرد دارای معلولیت نمیشود و بخشی از شهروندان از زنان باردار گرفته تا سالمندان و گاهی کودکان را هم شامل میشود. بنابراین حذف موانع در شهرها ضرورتی برای اطمینان از ایجاد فرصتهای برابر و امکان مشارکت افراد در فعالیتهای اجتماعی است. سالها از زمان تدوین اولین مجموعه ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان و جانبازان در ایران میگذرد. ولی با وجود همه اقدامهای انجام شده آنچه غیر قابل انکار است، ناکام بودن برخی از این دستورالعملها در مقام اجراست، به عبارت دیگر، آنچه که شهروندان دارای معلولیت، سالمندان و افراد کم توان در سطح پایتخت از وضعیت فعلی معابر و ساختمانها و فضاهای عمومی میبینند، این است که تردد و استفاده افراد دارای معلولیت از آنها به سختی صورت میگیرد.
در برخی شهرهای جدید دسترسی معلولان به فضاهای شهری و ساختمانهای عمومی نادیده گرفته شده و در سایر شهرها هم تنها در حد رفع تکلیف به آن توجه شده است. هرچند در سالهای اخیر بخشهایی از مدیریت کلانشهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و... در طراحی پروژههای بزرگ، سعی کردهاند دسترسی برای همه اقشار جامعه را لحاظ کنند. اما با توجه به اینکه به اذعان کارشناسان، کشورمان در سراشیبی سالمندی قرار دارد، اقدامات انجام شده کافی به نظر نمیرسد.
مناسبسازی به مثابه توانبخشی
اهمیت مناسبسازی برای افراد دارای معلولیت از اهمیت بسیاری برخوردار است. مناسبسازی و حضور اجتماعی برای این افراد نوعی توانبخشی روحی و روانی است، عدم توانایی افراد دارای معلولیت در دسترسی آسان به تسهیلات و فضاهای تفریحی و ورزشی در شهرها همیشه به عدم مناسبسازی برنمیگردد و گاهی به دلیل مسائل و مشکلات فرهنگی است. مناسبسازی همیشه به بودجه و برنامه و جلسه نیاز ندارد، این مشکل یک معضل فرهنگی هم هست و باید در جهت فرهنگسازی برای این حوزه اقدامها و برنامهریزیهای فرهنگی هم صورت بگیرد. افراد دارای معلولیت خاطرات بسیاری از محرومیتهای اجتماعی به واسطه معلولیت دارند؛ از روزهایی که نتوانستهاند به باشگاه ورزشی محلشان بروند چون شرایط برای حضورشان مناسب نبوده تا باشگاهی که به دلیل معلولیت به آنها اجازه ورود نداده است.
با همه این موارد آنها امیدوارند تحولی در تمامی بخشهای اجرایی و مدیریتی کشور ایجاد شود و شاهد جدی گرفتن ضوابط قانونی مناسبسازی شهرهایی استاندارد و دوستدار معلولان برای همه افراد جامعه بالاخص معلولان و سالمندان باشند.

