دریافت اولین سیگنال
ماهواره فخر1
نانو ماهواره «فخر‌۱» که روز گذشته به عنوان محموله جانبی به همراه بلوک انتقال مداری «سامان۱» و یک محموله تحقیقاتی دیگر در مجموع به وزن 300 کیلوگرم توسط ماهواره‌بر سیمرغ به فضا پرتاب شد، به سفارش ارتش جمهوری اسلامی ایران توسط شرکت صاایران و با مشارکت دانشگاه صنعتی مالک اشتر طراحی، ساخته و پرتاب شده است. این ماهواره که به منظور پاسداشت خدمات دانشمند شهید دکتر محسن فخری‌زاده، به نام «فخر‌۱» نام‌گذاری شده است، دارای ابعاد ۳ واحدی 3U بوده و جرم آن کمتر از ۱۰ کیلوگرم است.
این ماهواره بعد از جدا شدن از ماهواره‌بر، داده‌های تله‌متری شامل اطلاعات زیرسامانه‌ها و حسگرهای ماهواره را ارسال کرد. این ماهواره همچنین توانست در گذر اول، فرمان‌های ارسالی از ایستگاه‌های زمینی را به درستی دریافت و اجرا کند. دریافت داده‌های تله‌متری ماهواره از ایستگاه‌های زمینی در گذر بعدی، نشانگر تثبیت ماهواره در مدار خواهد بود.

اهداف یک مأموریت فضایی پیچیده
محرم غیاثوند رئیس گروه فضایی صاایران با ارسال یک پیام ویدیویی اظهار کرد: جرم ماهواره فخر۱ کمتر از ۱۰ کیلوگرم است از این رو در دسته نانو ماهواره‌ها طبقه‌بندی می‌شود.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه نانو ماهواره «فخر‌۱» به عنوان محموله جانبی در پرتاب استفاده می‌شود، هدف اولیه آن تثبیت فناوری‌های پرتاب‌های چندگانه در کشور است. از این رو مأموریت اصلی ماهواره، اثبات فناوری‌های کلیدی مورد نیاز در منظومه ماهواره‌های مکعبی است که توانایی پشتیبانی از ماهواره‌های تصویربرداری و پایش طیف الکترومغناطیسی را دارا هستند.
به گفته رئیس گروه فضایی شرکت صاایران، زیر‌سامانه‌های به کار رفته در این ماهواره شامل رایانه مرکزی، مدیریت توان و انرژی، ارتباطات رادیویی، موقعیت‌یابی و ناوبری و تعیین کنترل وضعیت است که اغلب این تجهیزات توسط شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی در مقیاس نانو ماهواره‌ها برای اولین بار بومی‌سازی شده‌اند.
غیاثوند افزود: ارزیابی عملکرد این زیر‌سامانه‌ها و تجهیزات مربوط در شرایط مختلف اقلیم فضایی به منظور اطمینان از توانایی پشتیبانی از مأموریت‌های تصویربرداری و پایش طیف الکترومغناطیسی، از اهداف ثانویه پرتاب ماهواره «فخر‌۱» به شمار می‌رود که از نتایج آنها در منظومه ماهواره‌های مکعبی استفاده می‌شود.

جزئیات بلوک سامان 1
 سامانه بلوک انتقال مداری، سامانه واسطی برای قراردادن ماهواره‌ها در مدارهای بالاست که با هدف کاهش هزینه و اجتناب از ساخت حامل‌های غول‌پیکر و مصرف سوخت بسیار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و اکنون ایران با پرتاب «بلوک انتقال مداری سامان»، به این دانش فنی فضایی دست یافته است.
روش تزریق مداری مبتنی بر این فناوری به این صورت است که حامل، بلوک انتقال مداری و ماهواره متصل به آن را در مدار اولیه به نام «مدار پارک» قرار می‌دهد و بلوک انتقال مداری، ماهواره را از مدار اولیه به مدار نهایی منتقل می‌کند. این سامانه قابلیت اصلاح مداری را نیز دارد و می‌تواند دقت تزریق و همچنین قابلیت اطمینان آن را افزایش دهد.
از این رو بلوک انتقال مداری یکی از ابزارهای مورد نیاز برای انجام مأموریت‌های فضایی به‌منظور قرار دادن ماهواره‌های مخابراتی در مدار و اکتشافات فضایی برای انجام مأموریت‌های اعماق فضا مانند ماه‌نشین و مریخ‌نورد است. در این راستا محققان پژوهشگاه فضایی طراحی و ساخت بلوک انتقال مداری سامان را در دستور کار خود قرار دادند.
بلوک انتقال مداری سامان ۱ به‌عنوان یک سیستم انتقال ماهواره، بویژه برای انتقال ماهواره‌های کوچک و متوسط به مدارهای مختلف، طراحی شده است. این سیستم با استفاده از موتورهای پیشرفته و سوخت‌های بهینه، توانایی انجام عملیات‌های مختلف از جمله تغییر مدار، انجام مأموریت‌های مختلف در فضا و افزایش عمر مفید ماهواره‌ها را دارد.
 
کمک به تحقیقات
نیازمند داده‌های ماهواره‌ای
سامان ۱ که توسط متخصصان ایرانی طراحی و ساخته شده است، به‌عنوان یکی از دستاوردهای برجسته در حوزه فناوری فضایی شناخته می‌شود. این بلوک انتقال مداری پس از چندین ماه برنامه‌ریزی و آزمایش‌های پیچیده، در نهایت توانست با موفقیت به مدار زمین منتقل شود و جایگاه خود را به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در پروژه‌های فضایی کشور پیدا کند.
این پروژه بویژه در توسعه ارتباطات ماهواره‌ای، تصویربرداری از زمین و تحقیقاتی که به داده‌های ماهواره‌ای نیاز دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد. به‌طور خاص، بلوک انتقال مداری سامان ۱ می‌تواند در مأموریت‌های فضایی مختلف از جمله ارسال ماهواره‌های ارتباطی، مخابراتی و سنجشی به مدارهای بالا کاربرد داشته باشد.

تأثیرات اقتصادی روشن
این دستاورد بزرگ نه‌تنها در راستای پیشرفت علمی و فناوری کشور است، بلکه می‌تواند به ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی در حوزه فضایی و کسب‌وکارهای نوآورانه نیز منجر شود. صنعت فضایی یکی از حوزه‌های اقتصادی است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند تأثیرات زیادی روی بخش‌های مختلف اقتصاد کشور ازجمله اشتغالزایی، توسعه فناوری‌های نوین و تقویت قابلیت‌های تحقیقاتی داشته باشد. همچنین این بلوک انتقال مداری به‌عنوان یک ابزار مهم در برنامه‌های بلندمدت ایران برای توسعه فضا و استفاده از قابلیت‌های فضایی، نقشی حیاتی برای بهبود کیفیت زندگی و اقتصاد کشور ایفا خواهد کرد.
بلوک انتقال مداری سامان ۱، نه‌تنها نشان‌دهنده توانمندی‌های فنی متخصصان ایرانی در صنعت فضایی است، بلکه نمادی از پیشرفت روزافزون کشور در دستیابی به فناوری‌های پیشرفته در عرصه فضاست. با تحقق چنین پروژه‌هایی، ایران قادر خواهد بود در آینده‌ای نه‌چندان دور، نقش مهم‌تری در عرصه فضایی جهان ایفا کند و به دستاوردهای بزرگتری در این زمینه دست یابد.

بــــرش

روایت 15 سال تلاش
 ماهواره بر سیمرغ که 14 بهمن 1388 متولد شد، درابتدا تنها یک موتور چهار قسمتی با بیش از 6 هزار قطعه کوچک و بزرگ بود که پس از 8سال تلاش به مرحله پرتاب رسید.
 5مرداد 96 سیمرغ برای نخستین بار با پرتاب ماهواره تصویربرداری طلوع 100کیلویی راهی فضا شد.
 زمستان 97 ماهواره سنجش از راه دور پیام با کمک ماهواره بر سیمرغ به فضا رفت.
 20 بهمن 1398، ماهواره سنجش از راه دور ظفر با انجام تغییراتی در سیمرغ، پرتاب شد.
 سال 1400، سیمرغ در شرایط خلأ و فضا رکورد جدیدی را به ثبت رساند و در این مأموریت، سرعت آن به 7350 متر بر ثانیه رسید.
 8 بهمن 1402، سیمرغ سه ماهواره مهدا، کیهان و هاتف را به مدار 1300 کیلومتری زمین منتقل کرد.