مهسا قوی قلب
خبرنگار

جولان موتورسیکلت‌‌‌ها در خیابان‌های پایتخت دیگر زمستان و تابستان ندارد. قدیم‌ترها بیشتر در فصل‌های گرم سال بود که شاهد تردد بی‌وقفه موتورسیکلت‌سواران لابه‌لای خودروها بودیم اما این روزها با افزایش ترافیک شهری، از بازاری گرفته تا وکیل و کارمند به استفاده از این وسیله نقلیه ارزان و آسان و در عین حال پرخطر روی آورده‌اند، تا حدی که استفاده از موتورسیکلت‌ها در شهرها بویژه پایتخت زیاد شده که حتی عابران پیاده هم جرأت نمی‌کنند به راحتی در پیاده‌روها تردد داشته باشند. البته مسئولان شهری چندین سال پیش با طرح‌های جدید و ایجاد مانع‌هایی در محدوده‌های عابر پیاده سعی کردند ورود آنها را به پیاده‌رو متوقف کنند ولی همچنان موتورسواران از لابه‌لای این موانع با هر سختی و مشقتی عبور می‌کنند تا بتوانند به اصطلاح، ترافیکی که رانندگان خودرو را به مرز جنون می‌رساند، دور بزنند. از قصه پردرد پیاده‌روی با استرس در پیاده‌روهای تهران که بگذریم، موتورسواران علاوه بر اینکه برای جان عابران خطرساز هستند، به جان خود هم رحم نمی‌کنند. استفاده نکردن از کلاه ایمنی موردی است که باعث می‌شود در دیگر کشورهای دنیا آمار مرگ‌ومیر موتورسواران به اندازه کشور ما نباشد؛ هرچند به لحاظ جمعیتی، شمار راکبان موتورسیکلت بویژه در کلانشهرهای ایران با خیلی از کشورها قابل مقایسه نیست.
 طرح‌های زیادی در راستای کاهش آمار مرگ‌ومیر موتورسواران پایه‌ریزی شده که اتفاقاً اجرای همین طرح‌ها تا حدودی توانسته از آمار فوت موتورسواران بکاهد. این‌بار اما برای کاهش آمارهای جرح و فوت موتورسواری بویژه در پایتخت، طرح تازه‌ای با عنوان معاینه فنی رایگان موتورسیکلت از امروز ۱۰ آذرماه کلید می‌خورد. البته این طرح، طرحی ارشادی است که با کنترل معاینه فنی موتورسیکلت‌ها در محدوده منطقه 12 اجرا می‌شود.

سهم موتورسیکلت‌ها در آلودگی هوا
 بنا بر اعلام پلیس، در سال 1402 در شهر تهران ۴۶ درصد از کل تصادفات فوتی و ۶۴ درصد از کل تصادفات جرحی مربوط به موتورسواران است؛ در عین حال اما آنچه با یک گشت حتی نیم‌ساعته بویژه در مراکز شهر به آن پی می‌بریم، افزایش تعداد موتورسواران چه به اصطلاح شخصی و چه مسافربر یا باربر است.
برگردیم به موضوع معاینه فنی، شاید خیلی از ما تصور کنیم معاینه فنی تنها برای مالکان خودرو الزامی است، در حالی که این الزام برای موتورسواران هم وجود دارد؛ این را قانون می‌گوید و بر اساس آن موتورسیکلت به عنوان یک وسیله نقلیه از قانون معاینه فنی مستثنی نیست. همین قانون نیز باعث شد این‌بار کارشناسان و مسئولان به جای طرح‌های جمع‌آوری فله‌ای موتورسواران که هیچ وقت نه ارشادی بوده و نه تأثیری در کاهش آسیب‌های این وسیله نقلیه داشته است، به این قانون بازگردند و از آن کمک بگیرند، با این امید که شاید بتواند به کمک شهر بیاید.
برای شروع، طرح جدید با مشارکت ستاد معاینه فنی خودروهای تهران و پلیس راهور تهران بزرگ و شهرداری منطقه 12 انجام می‌شود؛ البته به گفته پلیس، این طرح تنها در دو ماه اول جنبه ارشادی دارد و پس از آن موتورسیکلت‌های فاقد گواهی معاینه فنی در صورت تردد در محدوده بازار توسط پلیس راهور اعمال قانون خواهند شد. نکته محوری ماجرا این است که همزمان قرار است معاینه فنی موتورسیکلت‌ها به مدت دو ماه رایگان باشد. با توجه به تردد زیاد موتورسیکلت‌سواران در محدوده منطقه ۱۲ شهرداری، خطوط سیار معاینه فنی موتورسیکلت در سه نقطه از آن منطقه مستقر می‌شوند. سه نقطه‌ای که تعیین شده، ضلع شمال غربی میدان محمدیه، جنوب غربی امام خمینی‌(ره) و شمال میدان بهارستان است. به راکبانی هم که موفق به دریافت کارت معاینه فنی شوند کلاه ایمنی از طرف شهرداری تهران اهدا می‌شود. این اقدام با هدف ایجاد سازکارهای لازم برای تشویق و ترغیب موتورسیکلت‌‌سواران به رعایت الزامات قانونی با اولویت انجام دوره‌ای معاینه فنی از طریق تسهیل در دسترسی به خدمات معاینه فنی و ارائه خدمات رایگان معاینه فنی به این وسایل نقلیه
انجام می‌شود.
به گفته مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، بر اساس آخرین سیاهه انتشار شهر تهران در سال ۱۳۹۶، سهم منابع متحرک در انتشار سالانه آلاینده‌های گازی ۸۳درصد و در تولید ذرات معلق ۶۱درصد است. از سهم آلاینده‌های گازی، خودروهای سواری با سهم ۳۷.۸ درصد رتبه اول و موتورسیکلت‌ها با ۲۱.۳ درصد رتبه دوم را دارند. درباره ذرات معلق، کامیون‌ها با ۱۵.۷ درصد رتبه اول و خودروهای سواری با ۱۳.۹ درصد رتبه دوم و موتورسیکلت‌ها در این آلایندگی با ۱۰.۱ درصد رتبه سوم را دارند.
محمدمهدی میرزایی‌قمی نیز با اشاره به اینکه علاوه بر آلایندگی، در بحث تصادفات هم تقریباً نصف تصادفات منجر به فوت در شهر تهران مربوط به این وسایل نقلیه است، به «ایران» می‌گوید: در یک دهه اخیر سهم موتورسیکلت‌ها در جابه‌جایی‌های روزانه شهر تهران از حدود ۷ درصد به ۱۳درصد رسیده و پیش‌بینی می‌شود این سهم به ۱۵درصد نیز افزایش یابد.
یک موتورسیکلت فرسوده
11 برابر بیشتر هوا را آلوده می‌کند
با توجه به آمارهای موجود، متوجه می‌شویم مدهای حمل‌و‌نقل به سمت استفاده از موتورسیکلت به دلایل مختلفی تغییر کرده است. همین افزایش تعداد و اقبال عمومی در استفاده از موتورسیکلت باعث مشکلاتی برای شهر در بحث آلودگی هوا و تصادفات شده است. بنا بر اعلام پلیس راهور تهران بزرگ، درصد بالایی از موتورسیکلت‌ها کاربراتوری و فرسوده هستند. میزان آلایندگی یک موتورسیکلت کاربراتوری در مقایسه با یک موتورسیکلت با استاندارد تولید یورو چهار، ۱۱برابر و نسبت به یک خودرو با استاندارد تولید یورو پنج حدود ۱۳ برابر
بیشتر است.
میرزایی‌قمی با بیان این موضوع که بر اساس ماده ۶ قانون هوای پاک مجلس شورای اسلامی، انجام معاینه فنی همه وسایل نقلیه در دوره‌های زمانی منظم الزامی است، تأکید می‌کند: در سال ۱۴۰۲ میزان مراجعه راکبان موتورسیکلت‌ به مراکز معاینه فنی شهر تهران تنها ۸۲۳ دستگاه بوده است. در همین راستا با هدف افزایش اثربخشی معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا، تصادفات و تسهیل در دسترسی به خدمات معاینه فنی برای موتورسیکلت‌‌سواران، تفاهمنامه همکاری با پلیس در راستای تسهیل دریافت معاینه فنی موتورسیکلت منعقد
شده است.