بیتا میرعظیمی
خبرنگار

استان کرمانشاه با تولید یکی از باکیفیت‌ترین و بازارپسندترین ارقام پیاز، تنها چند قدم تا تبدیل شدن به قطب تولید پیاز قرمز در کشور فاصله دارد؛ اما هر بار به دلیل عدم توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری، تولیدات پیازکاران روی زمین مانده و به ناچار این محصول باکیفیت را از ترس خراب شدن، به بهای اندک فروخته و عمده سود ناشی از فروش پیاز را به جیب دلالان و واسطه‌ها سرازیر می‌کنند. امسال 2 هزار و 224 هکتار از مزارع استان کرمانشاه زیرکشت پیاز رفته و با توجه به متوسط عملکرد آن (۶۵ تن در هکتار)، ۱۴۷ هزار تن از این محصول برداشت شده است. طبق گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هرسین به «ایران»، در سال زراعی جدید ۱۴۱ هکتار پیاز قرمز در شهرستان هرسین (قطب مهم تولید پیاز کشور) کشت شده و با متوسط عملکرد ۵۵ تن در هکتار، حدود ۸هزار تن پیاز برداشت شده است. شهرستان هرسین در غرب استان کرمانشاه واقع شده و با تولید مرغوب‌ترین و باکیفیت‌ترین پیاز قرمز در کشور به برندی معتبر در بازارهای داخلی و خارجی تبدیل شده است. این درحالی است که طبق گفته برخی از پیازکاران هرسین به «ایران»، نبود صنایع تبدیلی و سردخانه‌ای برای نگهداری محصولات، امان کشاورزان منطقه را بریده و آنها را وادار به فروش ارزان محصولات‌شان کرده است. صنایعی که احداث‌شان، رونقی دوباره به معیشت کشاورزان بخشیده و همزمان با افزایش ارزش افزوده، زمینه توسعه اشتغالزایی جوانان را نیز فراهم خواهد کرد.

«هرسین» قطب تولید پیاز قرمز
«صابر فتاحی» مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هرسین به «ایران» می‌گوید: «امسال 141 هکتار از اراضی شهرستان هرسین، زیرکشت پیاز قرمز رفته و حدود 8000 تن از این محصول برداشت شده است. وی به مرغوبیت و ماندگاری بالای پیازهای تولیدی این منطقه اشاره کرده و می‌گوید: «پیاز شهرستان هرسین رقم قرمز آذرشهر بوده و به دلیل طعم از مرغوبیت و بازارپسندی بالایی برخوردار است. همین امر نیز خاصیت انبارداری این محصول را افزایش داده و زمینه صادرات 10 درصدی پیاز تولیدی این منطقه به خارج از کشور را فراهم کرده است.» وی می‌افزاید: «80درصد کشت پیاز در هرسین به صورت بهاره (اواخر اسفند تا اواسط فروردین ماه) انجام شده و 20 درصد باقی مانده در پاییز انجام می‌شود. این در حالی است که پیاز محصولی پرآب بر محسوب شده و با افزایش تنش آبی در کشور باید برنامه‌ها و سیاست‌های کشاورزی را به سمت کشت‌های کم آب بر سوق دهیم. در همین راستا در تلاشیم تا کشت پاییزه پیاز قرمز را افزایش داده و با استمرار تنش آبی، کشت بهاره را به سمت کشت پاییزه سوق دهیم؛ چرا که کشت پاییزه از نظر آبی به صرفه‌تر بوده و عملکرد آن نسبت به کشت بهاره بیشتر است.» طبق گفته این مقام مسئول، «خرید پیاز مانند محصولات دیگر همچون گندم و... تضمینی نبوده و مسئولیت بازاریابی آن با خود کشاورز است. اغلب کشاورزان به محض برداشت، محصول را در مزارع و به‌صورت عمده به واسطه‌ها می‌فروشند. باید توجه داشت که کیفیت پیازها در قیمت‌گذاری محصول تأثیر بسزایی دارد؛ امسال هر کیلو پیازقرمز بین 12 تا 20 هزار تومان بفروش رسیده است.»

احداث سردخانه تا پایان سال
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هرسین یکی از مشکلات اساسی این منطقه را عدم وجود سردخانه‌ای برای نگهداری محصولات کشاورزی و باغی دانسته و خاطرنشان می‌کند: «با احداث یک واحد سردخانه، بخش زیادی از مشکلات کشاورزان از جمله پیازکاران حل و فصل می‌شود. البته مقدمات احداث یک سردخانه هزار تنی در شهرستان هرسین فراهم شده و با بهره‌برداری آن تا آخر سال، بخش زیادی از مشکلات کشاورزان این منطقه مرتفع خواهد شد. این سردخانه قطعاً روی قیمت‌گذاری و حفظ کیفیت محصولات تأثیر بسزایی دارد. چرا که قیمت تابع عرضه و تقاضا بوده و با افزایش عرضه، قیمت محصول نیز کاهش محسوسی پیدا کرده و کاملاً به ضرر کشاورزان تمام می‌شود. این در حالی است که با احداث یک واحد سردخانه، نه تنها پیاز بلکه دیگر محصولات کشاورزی نیز با حفظ کیفیت در مدت طولانی‌تر نگهداری شده و در وقت مناسب و قیمتی متعادل‌تر به بازار عرضه خواهد شد.»  فتاحی به عدم احداث صنایع تبدیلی و کارخانه فرآوری در شهرستان هرسین اشاره کرده و می گوید: «اداره جهاد کشاورزی در تلاش است با ارائه تسهیلات و... از متقاضیان و سرمایه‌گذاران حمایت کرده و قدمی مؤثر در افزایش ارزش افزوده این محصول بردارد. این در حالی است که با ایجاد سردخانه‌های بیشتر و راه‌اندازی صنایع تبدیلی و فرآوری در شهرستان هرسین، انگیزه کشاورزان برای توسعه کشت پیاز به عنوان یک محصول بازارپسند و افزایش تولید، افزایش پیدا خواهد کرد. مشکل اصلی اینجاست که همه ساله قیمت پیاز در فصل برداشت به دلیل کمبود امکانات سردخانه‌ای در شهرستان با افت قیمت مواجه شده و پیازکاران به ناچار محصول تولیدی خود را به قیمت ناچیز به فروش می‌رسانند. همین امر بی‌رغبتی کشاورزان به کشت پیاز در شهرستان را در پی داشته و می‌تواند آینده کشت این محصول بازارپسند را در داخل و خارج با چالش مواجه کند.»

 مشکلات پیازکاران هرسین
«فرهاد حاتمی» یکی از پیازکاران هرسین است که امسال 2 هکتار از زمینش را به کشت پیاز قرمز اختصاص داده و از هر هکتار حدود 50 تن پیاز برداشت کرده است. او به «ایران» می‌گوید: امسال وضعیت کشت و برداشت پیاز قرمز نسبت به سال گذشته بهتر بوده و حدود 100 تن پیاز برداشت کرده‌ام. حاتمی از نحوه قیمت‌گذاری این محصول در قطب پیاز کرمانشاه گلایه کرده و می‌گوید: همه ساله قیمت‌گذاری پیازهای قرمز براساس کیفیت و کشش بازار (عرضه و تقاضا) انجام می‌شود؛ امسال هر کیلو پیاز بین 12 تا 22 هزارتومان به فروش رسیده و پیازکاران عمده محصولات‌شان را با قیمتی اندک به دلالان فروخته‌اند. این پیازکار هرسینی ادامه می‌دهد: مشکل اساسی در کشت پیاز این است که یکسال این محصول بار خوبی داده و به یکباره مورد توجه همه کشاورزان منطقه قرار می‌گیرد. سال بعد با کشت زیاد آن، میزان عرضه به یکباره افزایش پیدا کرده و به تبع آن قیمت‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند. این روال تقریباً هر چند سال یکبار در منطقه تکرار شده و کشاورزان و پیازکاران منطقه را بشدت متضرر می‌کند. این در حالی است باید اداره جهاد کشاورزی به این امر مهم ورود کرده و با قیمت‌گذاری مصوب و مناسب در یک بازه زمانی مشخص زمینه فروش سودآور را برای کشاورزان فراهم کند. در همین راستا باید قیمت‌گذاری پیازها به درستی انجام شود تا کشاورز بر اساس قیمت گذاری‌های پاییزه و زمستانه، کشت سالانه خود را مدیریت کند.

برش

افزایش سطح زیر کشت پیاز در مزارع کرمانشاه

طبق گفته «فرهاد شریفی» معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، «در سال زراعی جدید با افزایش حدود ۳۸۰ هکتاری سطح زیر کشت پیاز، ۲۲۴۴ هکتار از مزارع استان، زیرکشت این محصول رفته و ۱۴۷ هزار تن پیاز برداشت شده است. سال گذشته، ۱۸۶۵ هکتار از مزارع استان زیر کشت پیاز رفته بود. هم‌اکنون، نظارت‌ها بر استفاده از سموم در مزارع پیاز همچنان استمرار داشته و تلاش‌ها بر استفاده از ظرفیت کارشناسان کشاورزی در مدیریت میزان مصرف سموم در مزارع معطوف است.»