امیر فرشباف
خبرنگار

 روز گذشته همزمان با هزارمین روز جنگ اوکراین و روسیه، برخی منابع مدعی شدند، کی‌یف از موشک‌های بردبلند ATACMS که به‌تازگی رئیس‌جمهور امریکا مجوز استفاده از آنها را صادر کرده، استفاده کرده است. به گزارش رویترز، ارتش اوکراین صریحاً مشخص نکرد که از چه سلاح‌هایی استفاده کرده، اما یک منبع رسمی اوکراینی و یک مقام امریکایی تأیید کردند، کی‌یف از ATACMS استفاده کرده است.
طبق این گزارش، ارتش اوکراین گفت، در حمله‌ای که باعث انفجارهای ثانویه شد، به یک انبار تسلیحات روسیه در حدود 110 کیلومتری در عمق خاک روسیه حمله کرده است. برخی منابع روس نیز تأیید کردند، در این حملات از موشک‌های ATACMS در عمق 70 مایلی خاک روسیه استفاده شد.
مقامات ارشد روسیه در اولین واکنش، استفاده از موشک‌های ساخت امریکا علیه روسیه را «چراغ سبز غرب به تشدید درگیری‌ها» خواندند.
به گزارش گاردین، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه که در ریودوژانیرو سخنرانی می‌کرد، گفت: استفاده از ATACMS در حمله اوکراین به بریانسک «یک سیگنال» است که غرب می‌خواهد درگیری را تشدید کند. او افزود: بدون امریکایی‌ها، استفاده از این موشک‌های با فناوری پیشرفته برای کی‌یف غیرممکن است.
لاوروف همچنین با لحنی حاکی از تمایل به کاهش تنش‌ها درباره به‌روز‌رسانی دکترین هسته‌ای روسیه در پاسخ به تصمیم اخیر کاخ سفید، گفت: روسیه عمیقاً به موضع اجتناب از جنگ هسته‌ای متعهد است و این تسلیحات به عنوان یک عامل بازدارنده عمل می‌کند.

از  ATACMS انتظار معجزه نداشته باشید!
سامانه موشکی تاکتیکی ATACMS در طول جنگ سرد برای از بین بردن اهداف شوروی ساخته شده است. روزنامه گاردین در گزارشی درباره قابلیت‌ها و برد این موشک‌ها نوشت: این موشک‌ها که توسط لاکهید مارتین ساخته شده‌اند، می‌توانند اهدافی را تا فاصله 190 مایلی (300 کیلومتری) مورد حمله قرار دهند.
طبق این گزارش، موشک‌های ATACMS می‌توانند انبارهای تسلیحات، خطوط تدارکاتی و پایگاه‌های نظامی روسیه را هدف قرار دهند. با روی کار آمدن ترامپ در ژانویه، این اقدام می‌تواند راهی برای تقویت نظامی اوکراین قبل از اجبار به مذاکرات صلح باشد. همچنین ممکن است تأثیر روانی داشته باشد و روحیه را در اوکراین در یک دوره سخت افزایش دهد. انتظار می‌رود مسکو بزودی یک حمله بزرگ را برای بازپس‌گیری کورسک بویژه با حمایت نیروهای کره شمالی آغاز کند.
این گزارش می‌افزاید، در عین حال از این موشک‌ها نباید انتظار معجزه داشت؛ چراکه مشکل بزرگ اوکراین این است که بشدت به نیرو نیاز دارد.
واکنش مسکو به تصمیم بایدن امضای دکترین جدید هسته‌ای
همزمان با این تصمیم کاخ سفید، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نسخه به‌روزرسانی شده دکترین هسته‌ای مسکو را امضا کرد. بر اساس این دکترین، در صورتی که روسیه با تسلیحات متعارف تحت حمایت یک قدرت هسته‌ای هدف حمله موشکی قرار بگیرد، مسکو می‌تواند به سلاح هسته‌ای متوسل شود.
به گزارش رویترز، این دکترین به روز شده که به طور رسمی به عنوان «مبانی سیاست دولتی در زمینه بازدارندگی هسته ای» شناخته می‌شود، تهدیداتی که روسیه را وادار به استفاده از چنین سلاح‌هایی می‌کند، ترسیم می‌نماید.
در این سند آمده که حمله به روسیه از سوی کشوری که در یک ائتلاف عضویت داشته باشد، به معنای تجاوز علیه روسیه از سوی تمام آن ائتلاف است.
پوتین چند هفته پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ امریکا دستور تغییرات در دکترین هسته‌ای روسیه را صادر کرده بود.
روز گذشته همچنین دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، پس از تأیید دکترین هسته‌ای به روز شده روسیه گفت که استفاده از موشک‌های غیرهسته‌ای غرب توسط نیروهای مسلح اوکراین علیه فدراسیون روسیه بر اساس دکترین جدید می‌تواند منجر به واکنش هسته‌ای شود.
به گزارش تاس، پسکوف گفت که فدراسیون روسیه استفاده از تسلیحات هسته‌ای را اقدامی افراطی می‌داند، اما به‌روزرسانی دکترین برای تطبیق این سند با شرایط سیاسی کنونی ضروری است.
پسکوف گفت که «عملیات ویژه» در چهارچوب جنگی انجام می‌شود که غرب علیه فدراسیون روسیه به راه انداخته است و ارتش روسیه از نزدیک گزارش‌های مربوط به برنامه‌ها را زیر نظر دارد.
ماریا زاخارووا، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه روسیه نیز در بیانیه‌ای گفت: استفاده کی یف از موشک‌های دوربرد برای حمله به خاک ما به معنای مشارکت مستقیم ایالات متحده در جنگ است.
روز دوشنبه نیز کرملین اعلام کرد که تصمیم ایالات متحده برای اجازه دادن به اوکراین برای استفاده از موشک‌های دوربرد امریکایی علیه اهدافی در روسیه، نشان دهنده تمایل به شکل‌گیری دور جدیدی از تنش‌ها است.
 
سخنرانی زلنسکی در پارلمان اروپا
ولودیمیر زلنسکی که به مناسبت هزارمین روز جنگ از طریق کنفرانس ویدیویی برای پارلمان اروپا سخنرانی می‌کرد، گفت: پوتین 11 هزار سرباز کره شمالی را به مرزهای اوکراین آورده است و این تعداد ممکن است به 100 هزار نفر افزایش یابد.
به گزارش گاردین، زلنسکی به جزئیات بیشتری اشاره نکرد، اما به نظر می‌رسد اظهارات وی اشاره به گزارش بلومبرگ دارد که به نقل از منابع ناشناس مدعی شده بود کره شمالی می‌تواند 100 هزار سرباز را برای کمک به روسیه علیه اوکراین مستقر کند.
زلنسکی در بخش دیگری از سخنرانی کوتاهش به انتقاد از اولاف شولتز، صدراعظم آلمان پرداخت که مدت‌هاست کی یف را از حمایت نظامی برلین، بویژه در تأمین موشک‌های دوربرد «تاروس» ناامید کرده است. زلنسکی پیش از این نیز از تماس تلفنی صدراعظم آلمان با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه انتقاد کرده بود.
گاردین می‌افزاید، جو بایدن در روزهای پایانی ریاست جمهوری خود به اوکراین اجازه استفاده از موشک‌های دوربرد ساخت امریکا را داد، اما شولتز همچنان این موضوع را رد می‌کند و انتظار نمی‌رود نظرش را تغییر دهد.
رئیس جمهور اوکراین همچنین با انتقاد تلویحی از رهبران اروپایی افزود: «در طول جنگ ثابت شد که ارزش‌های مشترک اروپایی ما فقط کلمات انتزاعی نیستند.»
وی به نمایندگان پارلمان اروپا هشدار داد: «هیچ‌کس نمی‌تواند در طوفان از آب‌های آرام لذت ببرد و ما باید هر کاری انجام دهیم تا این جنگ به نحو عادلانه پایان یابد.»
 
چشم‌انداز میدان: تشدید جنگ یا حرکت به سوی آتش بس؟
پس از تصمیم اخیر بایدن مبنی بر صدور مجوز استفاده از موشک‌های دوربرد در خاک روسیه، برخی ناظران این تصمیم کاخ سفید را مرحله‌ای برای دستیابی به آتش‌بس و افزایش قدرت چانه زنی کی‌یف در مذاکرات می‌دانند و برخی دیگر، آن را ورود به دور جدید تنش‌ها.
از سوی دیگر، بازگشت ترامپ که همواره از حجم کمک‌های امریکا به ناتو و اوکراین انتقاد کرده است، جبهه متحد غرب علیه روسیه را زیر سؤال می‌برد، اما چشم‌انداز گفت‌و‌گو برای پایان دادن به درگیری‌ها را نیز تقویت کرده است.
کی یف مدت‌هاست که خواستار خروج کامل روسیه از تمام اراضی تصرف شده توسط مسکو و تضمین‌های امنیتی غرب مانند عضویت در معاهده‌های دفاعی برای جلوگیری از حملات روسیه در آینده شده است. با این حال، کرملین می‌گوید اوکراین باید همه جاه طلبی‌های خود را برای پیوستن به ناتو کنار بگذارد و نیروهای خود را به طور کامل از استان‌هایی که روسیه ادعا می‌کند از زمان حمله به خاک خود ضمیمه کرده است خارج کند.