نیلوفر منصوری
خبرنگار

با شروع فصل سرما که زودتر از پیش‌بینی‌ها میهمان شهرهای بزرگ کشور شده است و با توجه به قطع برق و ناترازی گاز این روزها برخی از خانواده‌ها تصمیم گرفتند پای کرسی‌های قدیمی را به خانه‌هایشان باز کنند. همان مکعب چوبی با لحاف بزرگ رنگی که اعضای خانواده را گرد هم می‌آورد. هنوز هم مغازه‌های نجاری پل چوبی مثل گذشته کرسی چوبی می‌سازند و رهگذران با دیدن آن خاطرات گذشته برای‌شان زنده می‌شود.
چهارراهی با پل چوبی
زیر پل چوبی، نبش خیابان دماوند، مقابل یک مغازه نه چندان بزرگ، چند چهارپایه چوبی در ابعاد مختلف روی هم چیده شده است. مغازه‌ای که به گفته صاحبانش 25 سال از عمرش  کارگاه نجاری  بوده که تولید و فروش لوازم چوبی در آن انجام می‌شده است. او از استقبال مردم برای خرید کرسی می‌گوید: «چند سالی است تمایل خانواده‌ها به سفارش کرسی افزایش پیدا کرده است، در گذشته استقبال زیاد نبود اما امسال با وجود اینکه هوا چندان سرد نشده، سفارش‌ها زیاد شده است. شاید یکی ازدلایل آن نگرانی مردم از قطع شدن گاز و خاموشی برق باشد. البته به نظر من هیچ گرمایشی جای کرسی را نمی‌گیرد.»
داوود می‌گوید: قیمت کرسی در مقابل سایر وسایل گرمایشی پایین‌تر است و می‌توان از آتش و وسایل گرمایشی برقی (کرسی برقی) برای گرم کردن کرسی استفاده کنیم. او با یادآوری خاطرات کودکی‌اش می‌گوید: در گذشته، تمام خانه‌ها کرسی داشتند اما با ورود تکنولوژی و بخاری‌های گازی، پکیج و شوفاژ، استفاده از کرسی کمتر و کمتر شد.
داوود به فواید پزشکی کرسی هم اشاره‌ای می‌کند و ادامه می‌دهد: «در قدیم‌، کرسی براساس تعداد خانواده‌ها ساخته می‌شد. امروز بعضی از کرسی‌های سفارشی برای درمان پادرد و کمردرد است. بعضی کرسی‌های سفارشی هم جنبه تزئینی دارند و بیشتر  شب یلدا مورد استفاده قرار می‌گیرند.» داوود کوچک ‌شدن و کتابی شدن سایز کرسی را برای زندگی آپارتمانی بهتر می‌داند و می‌گوید: «سایز کرسی‌ها از 60 در 60 تا یک متر در یک متر متغیر است. چوب روسی و چوب تبریزی بهترین چوب برای ساخت کرسی است. قیمت هر کرسی، به تناسب نوع ساخت و سایز آن از 750 هزار تومان تا یک میلیون و 700 هزار تومان متغیر است. با شروع فصل سرما هر ماه نزدیک به 600 کرسی تولید می‌کنیم و می‌فروشیم که این میزان در شب یلدا بیشتر هم می‌شود و نمی‌توانیم همه سفارش‌ها را به‌موقع آماده کنیم.»
میثم، فروشنده لوازم چوبی با اشاره به استقبال مردم از خرید کرسی می‌گوید: «در خانه یک کرسی کوچک داریم و شب‌های سرد زمستان زیر آن حسابی گرم می‌شویم. قبل از اینکه گاز به خانه‌ها برسد منبع گرمایش کرسی، منقل هیزمی بود که با یک لحاف بزرگ گرما را حفظ می‌کرد. این اواخر هم از لامپ برقی و المنت استفاده می‌کردیم، اما امسال با توجه به کمبود برق باید چاره‌ای برای گرمایش آن پیدا کنیم.»

مصرف درمانی کرسی
سراغ کارگاه کرسی‌سازی را می‌گیرم و مغازه دارها به کوچه‌ای در آن سوی خیابان اشاره می‌کنند. با کمی جست‌وجو، کارگاه را پیدا می‌کنم. کرسی‌های قدونیم قد جلوی مغازه کنار هم تلنبار شده‌اند. گوشه‌ای از مغازه هم چند کرسی تاشو قرار دارد. سراغ مسئول کارگاه را می‌گیرم. پسر جوانی داخل اتاقک چوبی پشت مانیتور نشسته و مشغول طراحی یک میز است. از اسماعیل درخصوص تولید و فروش کرسی می‌پرسم؛ با خنده می‌گوید: «کرسی، مصرف درمانی هم دارد. این را مشتری‌هایی که برای خرید می‌آیند می‌گویند و به کلیپی که در فضای مجازی منتشر شده اشاره می‌کند که در آن چند پزشک به مردم توصیه می‌کنند برای درمان کمردرد و پادرد و جلوگیری از سکته، از کرسی استفاده کنند. از آبان ماه که هوا رو به سردی می‌رود، تولید کرسی را شروع می‌کنیم. البته شهریور از مناطق سردسیر مثل آبعلی و دماوند هم مشتری کرسی داریم. قدیمی‌ها به خیلی چیزها اعتقاد داشتند که امروز برچیده شده است و امروزه علم این حقیقت‌ها را مشخص می‌کند. اینکه کرسی هم برای درمان بسیاری از دردهای استخوان و هم گرمای لذت بخشی که دارد، در قدیم استفاده می‌شد.»
به گفته اسماعیل، در گذشته به‌ خاطر استفاده از کرسی کسی کمردرد و پادرد نداشت و مردم تازه متوجه شده‌اند دلیل آن چیست. گوشه‌ای از مغازه هم کرسی تاشو مثل یک کیف چوبی قرار دارد. قفل کرسی را باز می‌کند، پایه‌هایی با پیچ مخصوص داخل آن قرار دارند. می‌گوید: «این کرسی‌ها مانند کتاب تا می‌شوند و با پیچ‌های مخصوصی که داخل آن تعبیه شده، پایه‌ها را به بدنه متصل می‌کند. قیمت آن کمی بالاتر از کرسی معمولی است اما مزیتش این است که به راحتی می‌توان جمع کرد و زیر تخت یا گوشه‌ای از اتاق و انباری گذاشت تا سال آینده دوباره از آن استفاده کرد. قیمت اینها از یک میلیون و 200 هزار تومان شروع می‌شود.»
او از وضعیت بازار و بالا رفتن قیمت مواد اولیه هم این‌گونه می‌گوید: «سال به سال که جلو می‌رویم علاوه بر افزایش قیمت مواد اولیه، قدرت خرید مردم هم کاهش می‌یابد. اگر تقاضا باشد تا 4 هزار کرسی می‌توانیم تولید کنیم، اما به دلیل کسادی بازار در 20 روز گذشته 35 کرسی تولید کردیم. کرسی با چوب نو روسی، کوچک‌ترین سایز 60 در 60 با هزینه جانبی به یک میلیون و 200 هزار تومان رسیده است. قیمت چوب روسی هر متر مکعب 23 میلیون تومان است. چوب‌های ایرانی مثل صنوبر یا چوب سفید برای ساخت کرسی مناسب نیست، زیرا علاوه بر اینکه مقاومت کمتری دارند، محل تولید و تکثیر جانوران ریز است. همچنین دورریز زیادی دارند. اما چوب گردو، راش، توسکا و چنار برای تولید محصولات چوبی مناسب است، اما قیمت بالایی دارند. به عنوان نمونه چوب راش، هر متر مکعب 55 میلیون تومان است. مردم دنبال کار ارزان و معمولی هستند. کار ارزان، مشکل ساز است. باید از جنس خوب گذشت و از ضخامت پایه و بدنه که 2.5 سانت است کمتر و نازک‌تر شود تا قیمت پایین بیاید، اما کرسی‌هایی که من تولید می‌کنم به‌ خاطر اینکه لحاف سنگین روی آن قرار می‌گیرد یا وسیله‎ای ، حسابی محکم است.»
از کارگاه اسماعیل بیرون می‌زنم. دو زن میانسال برای خرید کرسی به کارگاه‌ها سرک می‌کشند. یکی از آنها می‌گوید: «به یاد خانه‌ مادربزرگ که همگی دور هم جمع می‌شدیم می‌خواهم کرسی بخرم. دلم هوای صفا و سادگی آن روزها را کرده است. کرسی در واقع چیزی جز یک چهارپایه و ظرف زغال و لحافی بزرگ نیست، اما ترکیب تمام این چیزها با هم و همنشینی با خانواده یا دوستان فوق‌العاده است.»
اما دوست او دلیل پزشکی برای خرید کرسی دارد: «زانودرد شدیدی دارم و پزشکم توصیه کرده بهتر است عمل کنم و پروتز زانو بگذارم، اما در فضای مجازی چند کلیپ دیدم که پزشکان ارتوپد توصیه می‌کردند از گرمای کرسی برای درمان درد زانو و کمر غافل نشویم. به همین دلیل آمدم یک کرسی بخرم.»